نهادهای وابسته به بانک جهانی

بانک جهانی

نویسنده کتاب سازمان‌های اقتصادی جهان در این بخش از نوشته خود، تاریخچه‌ای از تشکیل سازمان بین‌المللی توسعه را توضیح می‌دهد. این سازمان در ۱۹۶۰ به‌عنوان شعبه بانک جهانی تاسیس شد. بانک جهانی در ۱۹۵۶ البته موسسه مالی بین‌المللی را نیز تاسیس کرده بود. سازمان بین‌المللی توسعه (IDA)

سازمان بین‌المللی توسعه در سال ۱۹۶۰ به عنوان شعبه بانک جهانی برای بهبود وضعیت بدهی کشورهای در حال توسعه تاسیس گردید. شرایط اعطای اعتبار از طرف سازمان مذکور در مقایسه با بانک جهانی ساده‌تر می‌باشد. به‌رغم شباهت تشکیلات اداری و پرسنل و کارکنان بانک جهانی و سازمان بین‌المللی توسعه، سازمان مذکور از جنبه بین‌المللی دارای شخصیت حقوقی مستقل می‌باشد.سازمان بین‌المللی توسعه دارای دو گروه عضو است. گروه اول شامل کشورهای صنعتی است که حق‌السهم خود را به طلا یا ارزهای قابل تبدیل پرداخت کرده‌اند، در حالی که گروه دوم شامل کشورهایی است که ده درصد حق‌السهم خود را به ارز قابل تبدیل و مابقی را به پول داخلی خود پرداخت نموده‌اند.

یکی از وظایف اساسی سازمان بین‌المللی توسعه، بسط و گسترش فعالیت‌های اقتصادی، افزایش بازدهی و افزایش سطح زندگی در کشورهای در حال توسعه و همچنین اعطای اعتبار با شرایط سهل به کشورهای مذکور می‌باشد. سازمان، وام‌های اعطایی را فقط برای انجام پروژه‌های توسعه‌ و با ضمانت دولت‌ها پرداخت می‌کند و کمک‌های توسعه خود را فقط به کشورهایی ارائه می‌دهد که درآمد سرانه آنها سالیانه کمتر از حد معینی باشد. اعطای اعتبار از طرف سازمان یادشده ظاهرا به هیچ وجه تحت تاثیر نقطه‌نظرات سیاسی نخواهد بود.

شرایط طرح‌های مشمول وام در سازمان بین‌المللی توسعه بهتر از شرایط مشابه در بانک جهانی می‌باشد. طرح‌های ارائه‌شده به سازمان برای اخذ وام از نقطه‌نظرهای زیر مورد بررسی قرار می‌گیرد:بررسی اقتصادی، بررسی فنی، بررسی سازمانی و مدیریتی، بررسی تدارکاتی و تجاری و بالاخره بررسی مالی.

بعد از انجام بررسی‌های لازم، طرح‌های مشمول وام به طریق مشابه در بانک جهانی مورد تصویب و به کشورهای ذی‌نفع اعطا می‌گردد.

موسسه مالی بین‌المللی (IFC)

موسسه مالی بین‌المللی در تاریخ ۲۵ ژوئن ۱۹۵۶ به عنوان شعبه بانک جهانی بین‌المللی تاسیس گردید. یکی از وظایف مهم موسسه مذکور بسط و گسترش فعالیت‌های اقتصادی در بخش خصوصی کشورهای در حال توسعه است. موسسه یادشده برای پیشبرد این منظور به موسسات بخش خصوصی کشورهای در حال توسعه بدون گرفتن ضمانت از دولت‌ها برای بازپرداخت وام، جهت مدرنیزه کردن، بسط و گسترش فعالیت‌های صنعتی و افزایش بازدهی فعالیت‌های مذکور، وام اعطا می‌نماید. این موسسه اغلب اقدام به سرمایه‌گذاری در بنگاه‌های اقتصادی بخش خصوصی می‌کند و از سود ناشی از سرمایه‌گذاری‌های مذکور کسب درآمد می‌نماید. برای اینکه موسسه نتواند در امور داخلی بنگاه‌های اقتصادی مداخله کند، در انجام فعالیت‌های بنگاه از حق رای برخوردار نیست. بر این اساس، موسسه فقط با در اختیار گرفتن حداقل سهام یک بنگاه، اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کند.سرمایه موسسه در بدو تاسیس ۱۰۰ میلیون دلار تعیین شده بود که در سال ۱۹۶۳ به ۱۱۰ میلیون دلار افزایش داده شد. موسسه در سال ۱۹۷۶ تصمیم گرفت که سرمایه خود را به ۶۵۰ میلیون دلار افزایش دهد. موسسه از سال ۱۹۶۵ به بعد می‌تواند اعتباری به میزان چندین برابر سرمایه خود را از بانک جهانی به دست آورد. یکی دیگر از منابع مالی موسسه، فروش کالاهای سرمایه‌ای است که از طریق سرمایه‌گذاری‌های خود اکتساب می‌کند.

موسسه مالی بین‌المللی فعالیت‌های خود را از طریق ادارات سرمایه‌گذاری، مهندسی، امور شرکت‌ها و توسعه، حقوقی و کارگزاری‌ها انجام می‌دهد.

موسسه مالی بین‌المللی فقط در تامین مالی طرح‌هایی مشارکت خواهد داشت که ضمن سودآور بودن به بسط و گسترش توسعه اقتصادی کشورها نیز کمک کند.

آژانس چندجانبه تضمین سرمایه‌گذاری

این نهاد رسما در ماه آوریل سال ۱۹۸۸ شروع به کار کرد. هدف اصلی از تاسیس آژانس مذکور تسهیل امور مربوط به سرمایه‌گذاری خصوصی در رابطه با فعالیت‌های تولیدی کشورهای در حال توسعه است. این امر از طریق دادن پوشش بیمه‌ای به فعالیت‌های سرمایه‌گذاری قابل تحقق است. ۱۲۱ کشور در حال حاضر عضو آژانس مذکور هستند. الحاق ۲۶ کشور دیگر به این آژانس در جریان می‌باشد.