تاریخ تجارت -اسناد تجارت ایران - ۵
شیوه‌های بازرگانی دوران قاجار
آنچه در چند شماره با عنوان اسناد تجارت ایران خواندید، گوشه‌ای از نامه‌های ارسال شده توسط بازرگانان مقیم ایران، شرکا و طرف تجاری خود در استانبول بود که عینا از کتاب «اسناد تجارت» نوشته.... اخذ شده است. شیره
شیره‌ها را هم به همین قرار «چونه» نمایند و صندوق کنید ارسال شاهرود نمایید. لکن خیلی سعی نمایید در بستن. بعد از آن که در صندوق گذاردید باز وادارید «خام» بکشند که در راه دریا عواریه نشود. ابریشم و تخم به شاهرود رسیده بوده است.
اشرفی- امپریال
امپریال در طهران دو تومان و یک عباسی، اشرفی یک تومان و هفتصد و پنجاه‌دینار، شال عمامه نوشتم که همان جا بخرید.
درخصوص مال فرنگ اینها که نوشته‌اید حاضر هست، لکن کرایه یک من دو قران و هفتصد و پنجاه دینار چگونه می‌توان مال فرنگ حمل نمود اگر مکاری‌ها مال داشته باشند، چون نوشته‌اید روانه خواهم کرد.
نقد و جنس
یک سال است از شما اثر خیری به ظهور نرسیده اگرچه تقصیر خودم است، بایست پنج‌هزار تومان پول به شما رسانیده باشم که تا شما نقد و جنس نمایید، گذشته است. حال در فکر جمع‌آوری باشید. مال فرنگ کلی داریم، از راه شاهرود می‌رسد. همه جور و همه مال هست از شاهرود حمل خراسان خواهد شد.
باب بخارا
سابقا نوشتم مظنه ململ‌های عریض که باب بخارا است بنویسید ابدا ننوشته‌اید. به قدر پانصد توپ در طهران موجود داریم باب بخارا است. هرگاه با صرفه است همه‌اش ارسال ارض اقدس شود. مظنه تنزیب و پیراهن شاهی را هم بنویسید زیاد داریم.سیصد تومان قبض معین‌الملک را که با چاپار قبل فرستاده بودم اگر پول با تنزیل می‌دهند بگیرید و اگر تنزیل نمی‌دهند به هر تاریخ که می‌دهند به همان تاریخ قبض رسید نمایید. وجه حریرها را نوعی بکنید شب عید بگیرید. هرگاه پول زود زود به شما بدهند مال هر جور بخواهند مسلسل می‌فرستم. پول خیلی لازم است. در فکر این باشید یا پول یا ابریشم یا تریاک هر کدام بشود سرازیر کنید.عرض سلام خدمت جناب خیرالحاج حاجی‌محمدجعفر صراف برسانید بگویید دوستان الحمدلله همگی سالمند. التماس دعا داریم.در خصوص پول شما و خودم از آقا محمدحسن ضرابی سیصد تومان در تاریخ دوازدهم شوال وجه نقد گرفتم، پانصد تومان هم برات اصفهان. امیدوارم این دفعه براتش را کارسازی نمایند، آسوده باشید غصه نخورید.در خصوص پنجاه و پنج تومان محمدقاسم همدانی از سوخت گذشته است. حواله به سر شخص دیگر گرفته‌‌ام. دو سه ماه بعد انشاءالله وصول خواهد شد. مبلغ شصت و شش تومان در این ولا از میرزا محمدحسین خان نایب اول وزارتخانه امور خارجه گرفته شده، شما در آن ولا به گلین‌خانم صبیه مرحوم احمدعلی میرزا بدهید به مثل سفر سابق قبض رسید بگیرید زود بفرستید. قبض او را بدهم قبض خود را بگیرم. البته کوتاهی ننمایید. فقره زنجیره‌های ساعت را بعد می‌نویسم.
صندوق جوهر
این یک صندوق جوهر که نوشته‌ام با سید فشارکی ارسال شده همان بسته اسلامبول در طهران باز نکردم. از قرار نوشته اسلامبول پنجاه‌و یک جعبه جوهر قرمز است و نه شیشه جوهر گنه‌گنه. جوهرهای قرمز را در این ولا مثقالی دویست دینار نقد خواستند ندادم. انشاءالله امیدوارم نوعی مصرف نمایید مثقالی ده شاهی عاید شود. وزن جوهرهای قرمز هنوز نامعلوم است. نه جعبه دیگر در این ولا هست آنها را هم گفت‌وگو کرده‌ام خالص جوهر او را معلوم نموده به شما می‌نویسم. لکن علی‌الظاهر گویا جعبه‌ای صدو پنجاه مثقال جوهر خالص او بوده باشد. اگر باید پول هم روی آنها بگذارید البته بگذارید. با شال راه پهن اعلی که راه زرد نداشته باشد و یا با قناویز خوب معاوضه کنید. اما اول نگویید چقدر دارم. ده‌جعبه بیست جعبه بیرون بیاورید مصرف فروش برسانید.
زری
مطلب دیگر آنکه دو جور زری نمونه در جوف است: یک ناصرالدین شاهی ریزه قیمت او سه تومان و شش قران و دویست و پنجاه دینار و یکی دیگر بند باقلوایی میان ایشلمه‌دوز سه تومان و یک قران و صد و سی و هفت دینار. همه رنگ آنها هست. مکاری رفته است، هر گاه مکاری نرفته بود از اینها هم قدری می‌گرفتم و می‌فرستادم. نمونه‌ها را به مخدودمی آقا علی‌اصغر نشان بدهید.
خارای شش‌رنگ
و یک جار خارای شش رنگ گل الوان که چهارده توپ است. هر توپی یک رنگ که نمونه آنها تازه از اسلامبول رسیده ولی مال‌هایش هنوز وارد نشده مشتری هم زیاد دارد. بسیار چیز نوظهوری است. از سه رنگ آنها نمونه فرستادم.مطروی او بیست و پنج قران بیست ماه قیمت او است. هرگاه می‌خواهند زود اخبار دهید همان‌که می‌رسد نصف او را بفرستم. اما شرط آن است که پول نقد بگیرید.
مورخه ۲۲ شهر شوال المکرم ۱۲۸۷
صحیح من جانب‌الحاج محمدحسن اصفهانی
ارسال نظر