کودتای سوم اسفند1299

۱۳۳۶ق/ ۱۹۱۷و/ ۱۲۹۶ش

- کابینــــه وثوق‌الدولـــــه (کابینه قـــــرارداد) (۱۳ مرداد/ ۵ اوت/ ۲۷ شوال)

- دستگیری و مجازات افراد کمیته مجازات

- سرکوب یاغیان اصفهان: جعفرقلی و رضا جوزانی (اعدام)، رجبعلی و خلیل و رمضان باصری (سرکوب)- سرکوب یاغیان کاشانی: ماشاء‌الله‌خان (در ۷ شهریور ۱۲۹۸ / ۳ ذیحجه ۱۳۳۷ اعدام) و پدرش نایب حسین کاشانی (در ۲۵ شهریور ۱۲۹۸ اعدام)

- بروز جنگ بین دولتیان و قوای انگلیس با جنگلیان در گیلان، گشاده شدن رشت و لاهیجان توسط دولتیان+ پیوستن اسکندرخان به دولت، تسلیم شدن حاجی احمد کسمایی و دستگیر شدن دکتر حشمت (میرزا ابراهیم‌خان طالقانی) و معز‌السلطنه و موفق‌السلطان و میرزا علی‌اکبر خان (خرداد ۱۲۹۸) (دکتر حشمت به دار آویخته شد).

۱۳۳۷ق/ ۱۹۱۹م/ ۱۲۹۸ ش

- عقد قرارداد ۱۹۱۹ بین ایران و انگلیس ( نهم اوت/ ذیقعده): متن قرارداد به اضافه اعلامیه وثوق‌الدوله در مرداد / ۱۳ ذیقعده منتشر شد، مخالفت شدید داخلی (مدرس، کمیته مجازات، جنگلی‌ها) و خارجی (آمریکا، فرانسه،‌ روسیه بلشویکی)، قول دولت به عدم اجرای قرارداد تا تشکیل مجلس چهارم و احاله قرارداد برای تصویب به مجلس+ تبعید عده‌ای از مخالفین قرارداد

- سفر اول احمدشاه به اروپا (۱۴ ذیقعده)

۱۹۱۹ م

- پذیرفته‌شدن عضویت ایران در مجمع اتفاق ملل (۲۱نوامبر)

۱۳۳۸ق / ۱۹۲۰ م / ۱۲۹۹ش

- قیام آذربایجان به رهبری شیخ محمد خیابانی رهبر حزب دموکرات آذربایجان (۱۷ فروردین / ۱۶ رجب)

- ورود کشتی‌های روسی به انزلی (۲۸ اردیبهشت / ۲۰ مه / ۲۹ شعبان) و پیاده‌شدن حدود دوهزار نفر از افراد ارتش سرخ در انزلی- عقب‌نشینی قوای دولتی و انگلیس تا قزوین- تشکیل حکومت جمهوری گیلان به ریاست میرزا کوچک‌خان.

- سقوط کابینه وثوق‌الدوله و خروج وی از ایران (شوال)، کابینه میرزا حسن‌خان پیرنیا (مشیرالدوله) (۷ تیر / ۱۱ شوال)

- سرکوب تنگستانی‌ها به رهبری شیخ حسین‌خان چاکوتاهی توسط پلیس جنوب و کشته‌شدن شیخ حسین‌خان وپسرانش (شوال) (این قیام تا سال ۱۳۰۰ ش / ۱۳۳۹ ق کاملا سرکوب شد.)

- کودتای سرخ در جمهوری گیلان توسط احسان‌الله خان، خالوقربان و سردار محی (۱۴ ذیقعده.)

- سرکوب خیابانی در تبریز توسط مخبرالسلطنه والی جدید آذربایجان با کمک قوای قزاق مستقر در تبریز

(۲۲ شهریور/ ۲۹ ذیحجه) و کشته‌شدن خود خیابانی

(۳۰ ذیحجه)

۱۳۳۹ق / ۱۲۹۹ش

- فشار انگلیس‌ها برای عزل استاروسلسکی + عدم اجرای قرارداد توسط دولت و احاله تصویب آن به مجلس + عدم پرداخت کمک خرج دولت توسط انگلیس، استعفای مشیرالدوله (۱۴ صفر)، کابینه فتح‌الله خان سپهدار اعظم گیلانی

(۴ آبان / ۱۸ صفر)

- انفصال استاروسلسکی، رییس روسی قزاقخانه و جانشینی سردار همایون توسط سپهدار رشتی (استاروسلسکی بعد از انفصال از ایران خارج شد) توسط نفوذ انگلیس بر قزاقخانه

- دولت پنج روزه سپهدار اعظم

۱۳۹۹ق / ۱۹۲۱ م / ۱۲۹۹ ش

- کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ (سوم اسفند ۱۲۹۹/ ۲۱ فوریه / ۲۲ جمادی‌الثانی ۱۳۳۹) کابینه سیدضیا‌ء‌الدین طباطبایی

( ۴ اسفند / ۱۳ جمادی‌الثانی) (کابینه سیاه) (سه‌ماه)

- دستگیری عده زیادی از رجال سیاسی، درباریان و آزادیخواهان (عین‌الدوله، فرمانفرما، احمد قوام، مدرس...)

- پایان کار عقد قرارداد بین ایران و روسیه توسط مشاورالممالک و امضای آن (۸ اسفند / ۱۷ جمادی‌الثانی)

( به نفع ایران بود و در ۲۳ آذر ۱۳۰۰ به تصویب مجلس رسید.)

۱۳۳۹ق / ۱۳۰۰ ش

- مقاومت بر علیه کودتا: جنگلی‌ها در گیلان سرانجام سرکوب شد- احمد قوام در خراسان توسط ژاندارمری دستگیر (۱۳ فروردین ۱۳۰۰) و به تهران فرستاده شد- مصدق‌السلطنه در فارس به ایل بختیاری پناهنده شد- صارم‌الدوله والی غرب (کرمانشاه) بعد از درگیری توسط قوای ژاندارم دستگیر شد.

- الغای قرارداد ۱۹۱۹ توسط دولت (۷ فروردین / ۱۷ رجب) (روح قرارداد با تسلط انگلیس بر قوای مالیه و نظامی اجرا شده بود.)

- بروز اختلاف بین سید ضیاء و سردار سپه + نزدیکی شاه و درباریان به سردار سپه.

- وزیر جنگ شدن سردار سپه ( ۴ اردیبهشت / ۱۵ شعبان).