نامهها و نکتهها
تایمز لندن و الغای امتیاز دارسی
گروه تاریخ اقتصاد- روزنامه اطلاعات در دیماه سال ۱۳۱۱ واکنش روزنامه «تایمز» به الغای امتیاز کمپانی نفت جنوب از سوی ایران را چنین نقل کرده است: از لحاظ قانون و انصاف امتیاز کمپانی غیرقابل اعتراض است. یگانه قیدی که در ضمن امتیازنامه دارسی ملحوظ و ممکن بود به موجب آن امتیاز ملغی شود تقریبا در سی سال قبل از اعتبار ساقط و مدت آن منقضی شد. به علاوه در امتیازنامه وجه حل اختلافاتی که با مذاکره صورت نگیرد به وسیله مراجعه امر به حکمیت پیشبینی شده و بالنتیجه دولت ایران قرارداد را از دو حیث نقض کرده، یکی از جهت الغای امتیاز و دیگری از حیث قصور در مراجعه به حکمیت.
ادعای دولت ایران در باب اینکه امتیازنامه اصلی به تصویب رژیم مشروطیت نرسیده بی اساس است؛ زیرا دولت های متوالی ایران هم امتیاز را به رسمیت شناخته و هم حقالسهم ایران را تا چه قبل از استقرار مشروطیت و چه پس از آن قبول کردهاند.
در مقام انصاف کمپانی میتواند ادعا کند که عملیات آن موجب منافع عظیمی برای دولت ایران شده، زیرا کمپانی در ایران میلیونها خرج مزد عملجات و خریدهای مختلفه نموده و نهایت اهتمام را به عمل آورده است که موازنه عادلانهای بین دعاوی صاحبان سهام خود و حقالسهم حکومت ایران منظور دارد و بالاخره دولت ایران در موارد تهلکه سرمایهای که خمس تحقیقات و جستوجوی نفت روی داده، شرکت ننموده و هیچ قسمت از سرمایه لازمه جهت استحصال نفت را نپرداخته است و دولت ایران پیشرفت خود و بالنتیجه ثروتمند شدن ایران را به جد و جهد شرکت نفت مدیون است.
ضمنا شرکت از شناختن الغای امتیاز امتناع ورزیده است. اولیای دولت ایران رسما طی یادداشت ثانی الغای امتیاز را تایید نمودهاند و این موضوع فعلا توجهات مجدانه دولت بریتانیا را به خود جلب کرده است.
ارسال نظر