نکتهها و نامه ها
نامه کاظم ملکالتجار به مستشارالدوله
گروه تاریخ - کاظم ملک التجار، پدر حاج حسین آقای ملک (واقف موقوفات ملک آستان قدس رضوی) جزو تجار و رجال سرشناس دوره ناصری محسوب میشود که به هوشمندی و زیرکی و «بلدیّت» در کارها مشهور بود و از نخستین کسانی است که در ایران به اسلوب فرنگی «شرکت» ایجاد کرد. شرکت او «شرکت عمومی» نام داشت. در اینجا بخشهایی از نامهای که او به مستشارالدوله، وزیر امور داخله در دوره احمدشاه نوشته است، میخوانید. این نامه نشان میدهد که در دورههایی از تاریخ ایران پرداختن به «تعارف و مدح» و «علم بیان» از محتوای نامه مهمتر بوده است:
قربانت شوم
ذات پاکت مستشار موتمن
گمان میکردم در شمران درک حضور ملاطفت ظهور بیش از شهر میسر و مقدور خواهد بود. اما به حکم اینکه فرشتهای است در این طاق لاجورداندود که پیش آرزوی عاشقان کشد دیوار و هم به مدلول«کل حریص محروم»هر قدر بیش میدوم فتح و فیروزی و توفیق شرفاندوزی کمتر دست میدهد.حتی روزهای تعطیل هم برخی از وزرای فخام که مشغول تحصیل هستند و گرفتار میهمانی دوره، فرصت ندارید علی ما قیل بعضی غالبا با جناب حاجی صدر السلطنه مباحثه بین اثنین دارند و مشغول تفسیر کریمه «و لا تزر وازره و زر اخری»و تعبیر قصیده شه ناصر دین روز جمعه بینالحرمین زیر بقعه میباشند. حالا که باب علم مفتوح است و علم عروض رواجی حاصل نموده، چه ضرر دارد حضرت اجل عالی نیز از باب تشبه کامل به ترویج سایر علوم پرداخته، چند روزی که در شمران تشریف دارید، با کهن بنده پرستنده مشغول مباحثه تحریر اقلیدس شوید.
چه آنکه وزارت پست و تلگراف مثل سایر وزارتخانهها ملتزم استکشاف مخفیات کوه قاف نیست و در شماره بروج اختلاف حاصل نمیفرماید.استدعا دارم در صورت عدم کراهت از ملاقات اخلاص کیشان قدیمی و ارادتاندیشان صمیمی، معین فرمایید در ایام و لیالی هفته چه وقت در دولت منزل تشریف دارید و تکلیف این بنده در شرفیابی چه خواهد بود که اباطیل پس افتاده بیش از حد تصور ذخیره خاطر گشته است. زیاده تصدق وجود مبارکت.
همچنین پشت پاکت نوشته شده است:
هو.محض اینکه شبهه دست ندهد عرض میکنم عریضه قدیمی بنده پرستنده کاظم ملک التجار است.
ارسال نظر