آلمانی‌ها به تازگی کشتی ساخته‌اند که با باد حرکت‌ می‌کند اما بادبان ندارد و در این اواخر توانسته‌ است از آلمان به انگلستان مسافرت کند! کسی که خبر فوق را در جراید آلمان می‌خواند خیالات‌ عجیب و غریبی در کله‌اش تولید شده و کشتی‌های رنگارنگی‌ در پیش چشمش مجسم می‌گردد و چون اوهام و تصورات او به کلی‌ باطل و واهی است و شکل فرضی هم به خود نمی‌گیرد بالاخره‌ مجبور است که این مساله را هم مثل سایر کارهای خارق‌العاده‌ از آلمانی‌های زبردست تعبدا قبول کند زیرا که اینها معجزه و کرامات خود را نشان داده و هزاران اشخاص گمراه را به قید بندگی خود کشیده و به ایمان شان آورده‌اند. اما بدیهی است که‌ تا ترتیب ساختمان این کشتی جدید ذکر نشده و اقلا طرز امکان‌ علمی آن شرح داده نشود باور کردن آن حتی به اشخاص عالم‌ و اهل خبره خالی از اشکال نیست.پس بی‌مناسبت نخواهد بود که ما این کشتی بادی بی‌بادبان را تا اندازه‌ای از نزدیک ملاحظه‌ کرده و به قدر مقدور پرده از سر سرپوشیده آن بر داریم.

مخترع کشتی مذکور «آنتون فلتنر» است که شخصا نه مهندس و نه صنعتکار است و در ایام جوانی شغل معلمی داشته‌ و این اختراع مهم که باعث اشتهار او شده اساسا فکر بکر خود او نیست و از دیر زمانی علمای فیزیک به فکری که او در ساختن‌ کشتی خود به کار برده آشنا بوده‌اند ولی افتخار او در این است‌ که توانست یک فکر را از عالم علم به عرصه عمل بیاورد.

این مساله که باد در حال جریان به اجسامی که در معرض‌ جریانش واقع شده است تاثیر کرده و تولید قوه که محصول مالش‌ است می‌کند تقریبا در سال ۱۸۵۲ معلوم علما آن عصر بود. اما در اواخر سال ۱۹۲۴ فلتنر توانست این قوه را که تا آن وقت هیچ‌کس راه استعمال آن را نمی‌دانست به ترتیب بسیار سهل‌ و ساده به موقع استفاده بگذارد بدین طریق که ستون مجوفی‌ که در حول محور خود قابل دوران بود در روی کشتی کوچکی‌ قرار داد و همین که میزان سرعت چرخیدن آن استوانه به مقیاس‌ معینی رسید کشتی شروع به حرکت نمود.در اولین تجربه معلوم‌ شد که اگر سرعت دوران استوانه چهار مقابل تندی وزش باد شد قدرتی برای حرکت دادن کشتی تولید می‌شود...

ح.عطائی

منبع: مجله ایرانشهر، ۱۳۰۴