پهلوی دوم -شاه، علم و اقتصاد (۵)
خزانه خالی و جنگ اقتصادی
۸ /۱۲ /۱۳۴۷... عصری دبیرکل سازمان خواربارو کشاورزی جهان (FAO) به دیدنم آمد. از طرف شاه قوطی سیگار نقره‌ای به او هدیه کردم. چون به ایران خیلی کمک کرده‌اند. ۹ /۱۲ /۱۳۴۷... عصری سفیر انگلیس دیدنم آمد، راجع‌به نفت مذاکره کردیم. می‌گفت شرکت‌ها تصمیم گرفته‌اند ۱۰۰میلیون دلار اضافی را که می‌خواهید ندهند؛ از بس تهدید شدند دیگر جانشان به لب رسیده است. من هم سخت جواب دادم و گفتم ما هم از بس چانه زدیم جانمان به لب رسید. به مضمون «یا علی غرقش کن، من هم به درک»، ما همه کار خواهیم کرد ... خیلی ناراحت شد. گفت: «می‌دانی که ما کار خودمان را کرده‌ایم»، یعنی به لندن فشار آورده‌ام، حرف او را باور کردم، ولی می‌دانم که نه دولت انگلیس و نه دولت آمریکا هیچ کدام به شرکت‌های نفتی فشار نمی‌آورند... بعد که او رفت، من مدتی فکر کردم که خدایا با این گرفتاری مالی که داریم، آیا ممکن است چنین فشاری وارد بیاوریم؟ بر فرض موفق بشویم تا از این نمد کلاهی بسازیم، حداقل یکی دو سال زمان می‌خواهد. در این مدت چه خواهیم کرد... تعجب من این است که چطور شاه این مطلب را درک نمی‌کند... چنانکه همین حالا با خزانه خالی دچار هستیم، چطور ممکن است به جنگ اقتصادی برخیزیم؟!
۱۱ /۱۲ /۱۳۴۷ ... بعد از ظهر دکتر رضا فلاح (قائم‌مقام و مدیرعامل و مسوول امور بین‌المللی شرکت ملی نفت ایران که با شرکت‌های بزرگ نفتی روابط بسیار نزدیکی داشت) دیدنم آمد و مذاکراتی که با کمپانی‌های نفتی داشته است را برایم تعریف کرد. اهمیت کار زیاد است. کمپانی‌ها زیر بار نمی‌روند مگر آنکه دولت‌های انگلیس و آمریکا مداخله کنند و ابوظبی، قطر و عربستان را وادار کنند که به استخراج کمتر نفت قانع شوند، زیرا بار دفاع از خلیج فارس عملا بر گردن ما است...
۱۵/ ۱۲ /۱۳۴۷ ... شاه در نهایت گرفتگی شام خورد. گرفتگی او از وضع بد مالی دولت و رویه کنسرسیوم نفت از طرف دیگر است...
۱۶ /۱۲ /۱۳۴۷ ... چندین دفعه شرفیاب شدم که علت عصبانیت شاه را بفهمم. بالاخره فهمیدم، موضوع نفت است و کم پولی خزانه. اعضای شرکت ملی نفت نزد شاه آمدند و شدیدا به کنسرسیوم حمله کردند...
سر شام بودم، قدری سر شام حال شاه بهتر شد زیرا من محرمانه مطلع شده بودم کردها لوله‌های نفت موصل و کرکوک عراق را با خمپاره منفجر کرده‌اند، شرکت‌های نفت می‌خواهند بهانه کنند و به عراقی‌ها بگویند در کشور شما ثبات نیست و در نتیجه محصول آنجا را کم کرده و به ایران اضافه کنند. ولی این امر هنوز قطعی نیست...
ارسال نظر