پول بیت‌المال را به غیرمستضعف‌ها ندهیم

بخش پایانی

در شماره گذشته پرسش یکی از نمایندگان را از شهید رجایی درباره کوپنی کردن قند و افزایش قیمت بنزین خواندیم. در این شماره پاسخ‌های وی آمده است.

رییس - وقت داریم ولی چون وقت نماز است باید اجازه بگیریم نزدیک است ۷ - ۸دقیقه مانده است.

آقای رحیمی - ۲۰دقیقه وقت داریم.

رییس - خیلی خوب، اگر وقت داریم بفرمایید.

رجائی (نخست‌وزیر) - بسم‌الله الرحمن الرحیم،

به طور خلاصه عرض کنم و برادرمان آقای آیت‌ توجه بکنند در مورد قیمت فرآورده‌های نفتی تصویب‌نامه هیات‌وزیران کافی است و این مرحله هم عمل شده است، در مورد قیمت قند و شکر فکر می‌کنم برادرمان به علت گرفتاری‌هایی که دارند فرصت خرید قند و شکر نکردند.

قند و شکر را نه تنها گران نکردیم بلکه به مقداری که به عامل فروش می‌دادیم، ارزان هم کردیم یعنی عامل فروش از فروش قند و شکر بیشتر از سابق سود می‌برد. به خاطر اینکه می‌خواستیم او مساله کوپن را به طور طبیعی عمل بکند (خانم طالقانی - ولی پیدا نمی‌شود آقای رجایی) بلی، به اندازه کوپن پیدا می‌شود کسانی که می‌خواهند در موارد دیگری مصرف بکنند باید صبر بکنند تا ان‌شاء‌الله جنگ تمام بشود و مساله واردتمان حل بشود آن وقت حل بشود.

رییس - خانم اعظم طالقانی بی‌نظمی نکنند، وقتی که سوال شده است کسی وسط سوال حاشیه نمی‌زند خانم اعظم طالقانی، آقای رجایی بفرمایید.

رجایی - چون که در مورد پاسخ به سوالات نمایندگان محترم اکثرا از من هم انتقاد می‌شود معمولا اکثر سوالات به‌موقع برای جواب آماده است فقط وقت مجلس طوری است که امکان پاسخ آن نیست در مورد سوال برادرمان صلواتی همه می‌دانیم که چند بار به من تلفن کرده‌اند که نیایید و چند بار هم آمدم گفتند که حالا که آمدید به هر حال باید بروید این موضوع را تقاضا می‌کنم در بیانمان نگوییم که سوال تاخیر شد چون در این مورد نه دولت مقصر است نه مجلس مقصر است به موقع اقدام کردیم، ولی وقت نشده است همین الان سوال جناب آقای غفوری مطرح است، آماده هم هست با عرض معذرت سوال قبلی ایشان چیزی حدود دو ماه طول کشید و تقریبا بخش عمده‌ای از مشکل، به همین علت بود و سوال جدیدی از بنیاد مستضعفان کردند آن سوال آماده است که امروز ممکن است نشود جواب بدهیم باز می‌ماند برای روز بعد این را با توجه به این مشکل در نظر بگیریم گله از کسی نیست یعنی همه‌مان آماده هستیم، امکانات از جهت وقت است قبل از پاسخ به سوال آقای صلواتی به این نکته که ایشان اشاره کردند که نمایندگان در مقابل گران شدن اجناس مورد سوال قرار می‌گیرند من خیلی میل داشتم که این ماموریت را که سوال درباره گران شدن قیمت بنزین از دولت است نمایندگان در سخنرانی‌هایی که می‌کنند این سوال را از کسانی که در رابطه با مسائل جنگی بی‌احتیاطی و بی‌انضباطی و بسیاری از «بی‌»ها را می‌کنند و جنس را گران می‌کنند و این در شان نماینده یک شهر مثلا ۵۰۰هزار نفری است که ۵ بار هم در آنجا سخنرانی بکند به جای یک بار سوال از دولت به کسانی که به او رای دادند بگوید شما که به من اعتماد دارید و قیمت فریزری را که گران می‌کنید هیچ ربطی به بنزین ندارد چرا گران می‌کنید؟ برگردانید. آنهایی که قیمت را براساس عرضه و تقاضا تغییر دادند احتیاج دارند که شما هم در سخنرانی‌های‌تان که الان خیلی هم معمول هست به مملکت کمک بکنید، مساله دولت مطرح نیست و مردم را به وظایفشان آشنا بکنیم منظور از مردم آن اشخاصی است که از فرصت سوء‌استفاده کردند و از ایشان بخواهیم که قیمت اجناس را بی‌دلیل بالا نبرند و اگر بنزین ماشین آنها دو تومان در لیتر گران شده است فریزرشان را دو هزار تومان گران کردند مختصری هم با آن‌ها صحبت بکنید و آنها را به وظایفی که دارند آشنا بکنیم.

در مورد قیمت اجناس دولت اصرار زیادی دارد که اجناسی که در اختیار دولت است به هیچ‌وجه گران نشود این سیاست کلی دولت است برنامه دولت هم یکی این بود که امکانات کشور را به طور عادلانه توزیع بکند. من درباره بنزین این توضیح را می‌دهم و بعد درباره سایر اجناس فکر می‌کنم باید به مسائل دیگری اشاره بکنم.

ما بنزین را گران نکردیم ما گفتیم که قیمت تمام شده بنزین را باید خریدار بپردازد یعنی این قیمتی که الان خریدار بابت بهای بنزین می‌دهد (لیتری ۳۰ریال) قیمتی است که برای مملکت تمام می‌شود. قبلا که ۱۰ریال بود. چرا ۲۰ریال به اصطلاح سوبسید می‌دادند ما این سوبسید را قبول داریم به شرط این‌که این ۲۰ریال را به تمام افراد مملکت بدهند ما نفت را ۵/۲ریال در لیتر قبول داریم برای اینکه در مملکت مصرف عمومی دارد بنابراین اگر در هر لیتر چیزی حدود ۱۶ریال در نفت سوبسید می‌دهیم این مبلغ را به روستایی هم می‌دهیم به خیابان مطهری‌نشین هم می‌دهیم و به جنوب شهر هم می‌دهیم چون تمام افراد مملکت تقریبا به طور نزدیک به مساوی از این فرآورده استفاده می‌کنند بنابراین، این سوبسید یک تقسیم عادلانه است بین افراد کشور.

اما در مورد بنزین هیچ این‌طور نیست پنجاه درصد از مردم ما که در روستا می‌نشینند اینها اصلا ماشین ندارند تا بنزین مصرف کنند کسانی هم که در شهر می‌نشینند آنها هم صد در صد ماشین ندارند، آنها هم به یک نسبت کمی ماشین دارند.

(ابوالفضل موسوی تبریزی - گازوئیل چطور؟) گازوئیل قیمتش تغییر نکرده است.

رییس - آقای موسوی، چرا بی‌نظمی می‌کنید؟ شما هم سوال‌تان را جداگانه بفرمایید.

رجایی - تنها فرآورده نفتی که قیمتش تغییر کرده است بنزین است. در دو بخش، (بنزین سوپر و بنزین معمولی) خب، آن افرادی که در شهر هستند اگر مستضعف‌اند و از وسایل عمومی استفاده می‌کنند برای آن هم تغییر نکرده است یعنی لیتری ۱۰ریال که قبلا رانندگان تاکسی پول بنزین می‌دادند آنها هنوز هم همان لیتری ۱۰ریال را می‌دهند وسائل حمل‌ونقل عمومی آنها هم (اگر بنزین مصرف می‌کنند) لیتری ۱۰ریال می‌دهند گازوئیل هم قیمتش تغییر نکرده است بنابراین ما این حرف را می‌زنیم می‌گوییم که در کشور یک اقلیتی وجود دارند که این افراد از ماشین شخصی استفاده می‌کنند. بنزین را که قیمت تمام شده برای دولتش لیتری ۳۰ریال است. ۱۰ ریال می‌دهند این ۲۰ریال را از بیت‌المال قبلا می‌گرفتند از این به بعد نگویند مساله جنگ محدودیت مصرف را به وجود آورده است و این محدودیت به محض اینکه از نظر امکانات تولید رفع بشود ما هم تا آن حدی که مردم بپذیرند و مصلحت باشد محدودیت را برمی‌داریم، اما مساله قیمت این‌طور نیست کسانی که ماشین داشتند و از بنزین به ازای هر لیتری ۲۰ریال از بیت‌المال می‌گرفتند ما گفتیم این ۲۰ریال را دیگر از این به بعد نگیریم قیمتش را گران نکردیم قیمتش را قیمت اصلی کردیم می‌خواهید بفرمایید به علت این تغییر، آن کسی که امکانات مادی‌اش در حد استفاده از ماشین است این پول را که تو از او گرفتی می‌برد روی قیمت اجناس، خب این مساله را باید به آن رسید حل مساله این نیست که ما اجازه بدهیم مجددا آن گروه از بیت‌المال روزانه مبلغ قابل ملاحظه‌ای بگیرند، حلش این است که برویم آنجا، ببینیم که چه قاعده‌ای می‌شود تعیین کرد و از آن قاعده جلوی گران شدن بی‌رویه قیمت‌ها را بگیریم که به نظر ما یکی از بهترین شکل جلوگیری از بالا رفتن بی‌رویه قیمت‌ها سهمیه‌بندی است که راجع به آن هم توضیح می‌دهم البته ما در مصرف بنزین معتقد هستیم که این‌طور نیست که هر کسی هر چقدر خواست بنزین مصرف بکند صرفه‌جویی را نه تنها در زمان جنگ بلکه در زمان خارج از جنگ هم معتقدیم منتها این چیزی نیست که ما تحمیل کنیم باید مردم یعنی مصرف‌کنندگان از نظر فرهنگی و تعلیماتی بپذیرند در آن صورت با توافق هم میزان مصرف را تعیین می‌کنیم ولی میزان قیمت این‌طور است که خدمت نمایندگان محترم عرض می‌کنم بهای حدود ۹۰درصد فرآورده‌های نفتی که عبارت از نفت سفید، نفت گاز، نفت کوره، افزایش داده نشده است. بنابراین این قبیل فرآورده‌ها قیمتش همان قیمت اصلی است نرخ این‌گونه فرآورده‌ها به طور متوسط حدود هر لیتر دو ریال می‌باشد نفت سفید ۵/۲ریال، نفت گاز ۴/۲ریال، نفت کوره ۲/۱ریال.

با احتساب قیمت فروش فرآورده‌های چهارگانه عمده یعنی بنزین، نفت سفید، نفت گاز، نفت کوره به نرخ تعیین شده قبل از هر صد لیتر نفت خام آنچه به دست می‌آید مجموعا به قیمت سیصد ریال تا قبل از افزایش نرخ بنزین در داخل به فروش می‌رسیده است. حداقل هزینه عملیات اصلی که شامل استخراج، پالایش، پخش می‌باشد برای تولید ۴ فرآورده فوق هر یکصد لیتر نفت خام بدون احتساب‌ بهای نفت خام برابر با حدود ۴۵۰ ریال می‌شود. ملاحظه می‌گردد که فقط هزینه ۵۰درصد بیش از قیمت دریافتی دولت می‌باشد و این بر اساس آن است که نفت خام مجانی مصرف می‌شود، نفت خام مجانی مصرف می‌شود به این معنا که ما نفت را که استخراج می‌کنیم این نفت یک ارزشی دارد یعنی ارزشی که مشتری این نفت را از مردم یعنی از بیت‌المال می‌خرد مثلا هر بشکه‌ای ۳۵ دلار، حالا ما معتقدیم که هر کس بخواهد از این نفت مصرف بکند باید همان ۳۵ دلار را بدهد پولش هم به بیت‌المال برمی‌گردد در مورد نفت سفید و گازوئیل و نفت کوره. این را همان طور که عرض کردم چون مصرف عمومی دارد ما اصل فرآورده را که از چاه بیرون می‌آوریم قیمتش را حساب نمی‌کنیم اما در مورد بنزین این قیمت فرآورده‌ای را که استخراج شده است آن را هم به قیمت بنزین اضافه کردیم.

ابوالفضل موسوی تبریزی- اجازه بدهید من سوال دارم.

رییس- نمی‌شود در ضمن بحث سوال‌تان را جواب بدهند.

رجایی- اگر بخواهیم ما مصرف مجانی نفت خام را در ایران طوری قیمت‌گذاری کنیم که ۳ فرآورده نفت سفید، نفت گاز، نفت کوره به قیمت سابق فروخته شود دولت هم متضرر نگردد قیمت بنزین به میزان ۱۵ ریال افزایش داده شود یعنی هر لیتر ۲۵ ریال گردد اما احتساب نفت خام مجانی به هیچ وجه قابل قبول نیست چون نفت خام صادراتی ما در بنادر خلیج فارس از قرار هر لیتر حدود ۱۵.۵ ریال می‌باشد ممکن است سوال شود که اگر نفت خام را به قیمت فوق به خارج می‌فروشیم برای خودمان ارزان‌تر حساب کنیم اگر به جای ۱۵.۵ ریال قیمت نفت خام برای پالایش و مصرف داخلی را فقط یک ریال در نظر بگیریم با افزودن هزینه یاد شده و ثابت نگه‌داشتن نرخ فروش نفت سفید و نفت گاز و نفت کوره برای مصارف عمومی به ناچار قیمت بنزین به حدود ۳۵ ریال در لیتر می‌رسد به علاوه برای مصارف حمل‌ونقل عمومی نیز بنزین به قیمت سابق عرضه می‌شود این توضیحی است که دارم با در نظر داشتن مراتب فوق بنابر آنچه گفته شد با نرخ جدید بنزین هنوز دولت در هر لیتر نفت خام مصرفی داخل کشور که قیمت صادراتی آن پانزده ریال و نیم یعنی هر بشکه ۳۵ دلار می‌باشد ۱۴.۵ ریال به مردم کمک هزینه یعنی سوبسید می‌دهد تا مصارف مورد نیاز عامه افزایش نیافته و از تاثیر تورمی آن در اقتصاد جنگی امروز جلوگیری شود. این عددها و ارقامی است که وزارت نفت داده و همان طور که عرض کردم ما در مورد سه فرآورده که مصرف عمومی دارد به هیچ‌وجه تغییر قیمت نداده‌ایم در مورد بنزین برای مصارف عمومی یعنی اگر کسی وانت‌بار دارد و بار این طرف و آن طرف می‌برد ما به او بنزین لیتری یک تومان می‌دهیم برای تمام موتورسوارها که در روستاها از آن استفاده می‌کنند بنزین لیتری یک تومان می‌دهیم ما فقط به طبقه مخصوصی که از ماشین‌سواری استفاده می‌کنند و مصرف عمومی ندارند بنزین را ۳۰ ریال می‌دهیم یعنی به قیمت اصلی می‌دهیم حتی برای ماشین‌های شخصی مسافری که معمول بود همان طور که اطلاع دارید برای آنها هم بنزین لیتری یک تومانی داده‌ایم و خط‌های ویژه درست کرده‌ایم که آنها هم مشغول شده‌اند. برای توضیح بیشتر عرض کنم که ما در روز حدود ۶میلیون لیتر بنزین می‌فروشیم که از این شش میلیون لیتر سی‌هزار تاکسی و ۱۳۰ هزار وانت‌بار استفاده می‌کنند اینها همه‌شان همان لیتری ده ریال را می‌پردازند کل مصرف بنزین منهای ارتش و منهای مصرف خاص جبهه‌ها ۶.۵ میلیون لیتر در روز است که سه میلیون لیترش ۱۰ریالی فروش می‌رود و ۳.۵ میلیون لیترش ۳۰ ریالی فروش می‌رود یعنی از بیت‌المال روزانه چیزی حدود ۷ میلیون تومان به دارندگان ماشین سواری پرداخت می‌شده که دولت به خاطر اینکه حق روستاییان و حق کسانی که از این وسیله استفاده نمی‌کنند ضایع نشود و به برنامه توزیع عادلانه امکانات در سرتاسر کشور جامه عمل بپوشاند، گفته که از این به بعد این لیتری ۲۰ ریال را از بیت‌المال نگیرند و از خودشان بپردازند. بودجه‌اش نسبتا قابل ملاحظه است؛ روزی هفت میلیون تومان، ماهی ۲۰۰ میلیون تومان. برای این وضع موجود، ما و هموطنانمان فکر می‌کنیم قابل ملاحظه باشد بنابراین من دو مرتبه در یک جمله عرض کنم که ما بنزین را گران نکردیم. ما برای کسانی که برای مصرف شخصی‌شان از بیت‌المال به ازای هر لیتر بنزین ۲۰ ریال می‌گرفتند گفتیم که اینها این ۲۰ ریال را نگیرند زیرا که این برای عده معدودی نیست هرکس که مستضعف بوده از قبیل موتورسوارها یا وسیله‌ای داشته در اختیار عموم قرار می‌داده؛ مثل وانت‌بارها و تاکسی‌ها. این‌ها لیتری ده ریال بیشتر برای بنزین نمی‌پردازند و همان‌طور که می‌دانید. در قیمت تاکسی هم تغییری نداده‌اند. ممکن است البته در قیمت بسیاری از چیزهای دیگر تغییر داده شده باشد ولی برادران و خواهران توجه دارند که مساله مطلقا در آن حدی که به بنزین اعتبار داده می‌شود، نیست. ما بسیاری از مواد مصرفی‌مان به علت محدود بودن امکانات وارداتی‌مان هست که گران شده. در دست دولت نیست. همان‌طور که گفتم، ما قند و شکر را نه تنها گران نکردیم بلکه برای مصرف‌کننده ارزان هم کرده‌ایم. همان‌طوری‌که در جراید خوانده‌اید ما قیمت نوشابه غیرالکلی را به فروشنده تحمیل کردیم. آن مختصری که مجبور بودند گران بکنند خریدار همان قیمت قبلی را می‌خرد. البته مساله عرضه و تقاضا یک چیزی است که برای مردم ما عادت شده، همه ما باید کوشش کنیم به جای اصل غیرانسانی و غیراسلامی عرضه و تقاضا که به صورت قانون و علم به خورد ما داده‌اند، اصل اسلامی‌اش را بگذاریم و قیمت واقعی اجناس را پیشنهاد کنیم.

رییس - یک دقیقه از وقت شما مانده است.

رجایی - برای روغن و وسایل ماشینی کشاورزی همان‌طور که برادران می‌دانند این روغن قبلا به مقدار قابل ملاحظه‌ای در داخل کشور تولید می‌شده است. به علت مسائل جنگ تولیدش متوقف شده است و ما ناچار هستیم که این را از خارج بیاوریم. برادران توجه کنند اگر روی مساله دقت نشود، قطعا در برخورد شما هم در خارج اثر خواهد گذاشت. ما از نظر مواد مصرفی به خارج از کشور بسته و وابسته هستیم. برای آوردن این امکانات ما از دو بندر بسیار مهم در‌حال‌حاضر محرومیم. ما روزانه برای هر کشتی که منتظر تخلیه است ۱۵هزار دلار حق معطل شدن که اصطلاحا دموراژ می‌گویند، می‌پردازیم. ما از نظر وارد کردن تا بندر اشکال نداریم ولی بندر امکاناتش محدود است و تا جنس نیست و مردم هم براساس عرضه و تقاضا می‌خواهند زندگی بکنند، گرانی قیمت یک چیز طبیعی است اما امید ما این است که اعتقادات مردم، پای‌بندیشان به انقلاب، روشنگری‌هایی که شما در رابطه با بیاناتتان و سخنرانی‌هایتان می‌کنید، همان‌طور که تا امروز به یاری خدا و همت هموطنانمان ما سخت‌ترین شرایط را به راحت‌ترین وضع گذرانده‌ایم یعنی اگر سهمیه‌بندی نشده بود، کسانی که جنگ دوم را به خاطر دارند می‌دانند که هنوز یک هفته از وارد شدن روس‌ها به ایران نگذشته بود که ما عده زیادی از هموطنان‌مان‌را در کنار خیابان به علت گرسنگی دیدیم که مرده‌اند. شرایط جنگی برای اولین‌بار که در دنیا پیش نمی‌آید. آنهایی که سن‌شان خیلی از من بیشتر است، دو جنگ دیده‌اند و آنهایی که سن‌شان در حدود من است یک جنگ دیده‌اند. مساله ارزاق را می‌دانند، می‌دانند که قند از یک من ۵ ریال به یک من ۵۰تومان تبدیل شد و خیلی هم طول نکشید. اگر هموطنان ما در کمک به دولت موفق شدند از طریق سهمیه‌بندی مساله را به بهترین وضعی به اعتقاد دولت به وضعی انقلابی حل کنند، کمک بکنند، هم چنان‌که تا حالا کمک کرده‌اند و در بیانات و سخنرانی‌هاشان تشویق کنند. ما خوشحالیم و اعلام می‌کنیم که اگر کمک بیشتر برادران و خواهران هم باشد و ما سهمیه‌بندی را به وضع کاملی اجرا کنیم موفق شده‌ایم که از این راه هم مشت محکمی به دهان صدام بزنیم، من دیگر عرضی ندارم.

رییس - آقای صلواتی بفرمایید.

صلواتی - از بیانات و نصایح برادر عزیزمان جناب آقای رجایی من به نوبه خودم تشکر می‌کنم به عرض‌شان می‌رسانم که خوب، ما هم در شهرستان‌ها بیکار نیستیم. البته نمی‌خواهم بگویم توجیه‌گر هستیم وظیفه خودمان‌را انجام می‌دهیم و در هر جایی گران‌فروش را هم‌طراز صدام محسوب می‌کنیم (نمایندگان - احسنت) و خون‌های شهدا را ما به گردن صدام می‌دانیم و به گردن گران‌فروش‌ها هم می‌دانیم ولی خوب، می‌خواستیم که در درجه اول خودمان بتوانیم قانع بشویم و بعد مردم ایران که صدای برادرمان‌را می‌شنوند آنها هم تحت تاثیر قرار بگیرند، یکی، دو نکته را عرض کنم و حتما برادران‌مان هم خبر دارند و در بعضی کشورهای خریدار نفت پولی که برای بنزین می‌پردازند شاید یک مقدار کمتر از این پولی است که امروز ما باید بپردازیم (همهمه نمایندگان) (عده‌ای از نمایندگان - بیشتر است) خیلی خوب بیشتر است (البته بنزین، نه نفت) و من یک روزی می‌خواستم از شما خواهش کنم که برای نانواها نفت سیاه را مجانی کنید، برای حمام‌ها مجانی کنید، چون مقدار زیادی در انبارهای ما است. دلمان می‌خواست این‌ها مجانی باشد. همان‌طور که فرمودید، امید به اعتقادات مردم زیاد است (یکی از نمایندگان؛ در هندوستان لیتری ۵تومان است) و توکل مردم هم زیاد است ولی باید توجه داشت که ما هم براساس توکل همین‌طوری که مکتبی بودیم به خدا هم توکل می‌کردیم می‌گفتیم ان‌شاء‌ا... به زودی این جنگ تمام می‌شود و ما نرخ‌ها را سعی می‌کنیم که ارزان‌تر بشود. من دیگر عرضی ندارم والسلام.

یکی از نمایندگان - پاکستان هم لیتری پانزده تومان است و هندوستان هم لیتری ۵تومان است.

رییس - آقای صلواتی قانع هستند، بنابراین سوال ایشان دیگر به کمیسیون نمی‌رود. (یکی از نمایندگان البته مطالبشان خلاف واقع بود) آقایان یک لحظه صبر کنند تا برنامه جلسه بعد را اعلام کنیم. اسامی غایبین را بخوانیم. ما هنوز می‌خواستیم تمدید بکنیم که نگذاشتید، دارید حرکت می‌کنید.