مردان و زنان نامدار ایران- ۱۴
غلامرضا ازهاری: نخستوزیر دولت نظامی
![غلامرضا ازهاری: نخستوزیر دولت نظامی](https://cdn.donya-e-eqtesad.com/thumbnail/MjNjY2JlZWI1/QHn8O9nsSzT8qCU7RegsN6Pbb5v74eEtbKeSOh05RaYilpMRzCLrwkt7TZyzEhnm/.jpg)
ارتشبد غلامرضا ازهاری در ۱۲۹۳ در شیراز متولد شد. پس از انجام تحصیلات ابتدایی چون پدرش بضاعت مالی نداشت وارد دبیرستان نظام شیراز شد، در ۱۳۱۲ دیپلم گرفت و وارد دانشکده افسری شد. دوره دو ساله دانشکده را پایان داد و در ۱۳۱۴ ستوان دوم و مامور خدمت در لشکر فارس گردید و فرماندهی دسته و گروهان را طی کرد. در ۱۳۲۴ درجه سرگردی گرفت و در ۱۳۲۷ سرهنگ دوم شد و وارد دانشگاه جنگ شد و دوره مزبور را پایان داد و برای طی دوره ستاد و فرماندهی به آمریکا اعزام شد و در آنجا نیز با موفقیت دوره فرماندهی را طی کرد و به زبان انگلیسی تسلط یافت و به ایران بازگشت و در دانشگاه جنگ مدیر دروس شد. در این سمت با مستشاران آمریکایی دانشگاه جنگ نزدیکی و رفاقت پیدا کرد و مورد توجه آنها قرار گرفت. چند دوره کوتاه مدت نیز به آمریکا فرستاده شد و تقریبا یکی از افسرانی بود که آمریکاییها او را برای آینده ارتش ایران ذخیره کرده بودند. در ۱۳۳۶ درجه سرتیپی گرفت و فرمانده لشکر کرمان شد. پس از آن به فرماندهی لشکر سبزوار منصوب گردید و درجه سرلشکری گرفت. آنگاه رییس و فرمانده سپاه غرب شد و درجه سپهبدی به او دادند. چند سالی در غرب فرمانده سپاه بود تا به معاونت ستاد مشترک رسید و بعد قائممقام آن سازمان شد ولی در دوران ریاست ستاد جم، خود را بازنشسته کرد. در ۱۳۵۰ که جم از ریاست ستاد مشترک برکنار شد، ازهاری از بازنشستگی خارج و با درجه ارتشبدی به ریاست ستاد منصوب شد تا نیمههای آبان ماه ۱۳۵۷ در آن سمت مستقر بود.
روز چهاردهم آبان ماه ۱۳۵۷ تظاهرات خشمآمیز مردم تهران و غالب شهرستانها به اوج رسید. در تهران قریب چهارصد شعبه بانک اعم از دولتی و خصوصی و غالب مغازههای مشروبفروشی طعمه حریق شد و سرانجام جعفر شریف امامی مقابل مشکلات عدیده و وخامت اوضاع، از نخستوزیری کنارهگیری کرد و خود را از مهلکه نجات داد.
محمدرضا پهلوی برای جانشینی دولت آشتی ملی، تصمیم به تشکیل یک دولت نظامی گرفت و قرعه فال به نام ارتشبد ازهاری که دارای عالیترین شغل نظامی بود، افتاد. حدود ساعت ۱۰ بعد از ظهر روز ۱۴ آبان، ازهاری به کاخ شاه احضار شد و پس از مذاکرات مختصری شاه به وی تکلیف نخستوزیری نمود و او نیز ماموریت را پذیرفت.
ازهاری روز ۱۵ آبان ماه کابینه نیمبندی با مشارکت نظامیان تشکیل و معرفی نمود و در همان روز کارکنان رادیو و تلویزیون در اعتراض به دولت نظامی اعتصاب کردند. با روی کار آمدن دولت نظامی، مطبوعات اعتصاب خود را آغاز کردند و قبل از شروع اعتصاب، مامورین فرمانداری نظامی دفاتر روزنامه کیهان و اطلاعات و آیندگان را به تصرف درآورده و از انتشار آن سه روزنامه جلوگیری نمودند.
دولت نظامی در همان روز دستور داد به مدت یک هفته تمام مدارس اعم از ابتدایی و متوسطه و دانشگاهها تعطیل شوند و در همان روز فرماندار نظامی تهران عدهای از بلند پایگان و مقامات عالیرتبه دولت که در بیست سال اخیر عهدهدار مشاغل مهم و حساس بودند، طبق ماده پنج حکومت نظامی بازداشت شدند. بازداشتشدگان عبارت بودند از: ارتشبد نعمتالله نصیری، دکتر منوچهر آزمون، دکتر عبدالعظیم ولیان، دکتر داریوش همایون، سپهبد جعفرقلی صدری، دکتر غلامرضا نیکپی. ازهاری که میپنداشت با تکیه بر قدرت نظامی و افزایش سرکوبها توان خاموش کردن آتش انقلاب را دارد بر شدت حکومت نظامی میافزود تا اینکه فرا رسیدن تاسوعا و عاشورا و راهپیمایی عظیم مردم، مهر بطلان بر اندیشههای او و شاه پهلوی زد. سرانجام ازهاری در ۲۵آذر ۱۳۵۷ دچار حمله قلبی و بستری شد و عملا کارهایش متوقف شد.
وی به همین دلیل از صدارت کنارهگیری کرد و شاپور بختیار به جای او به نخستوزیری منصوب شد.
ارسال نظر