رجال معاصر- مردان و زنان نامدار ایرانی – ۳
منوچهر آزمون: کمونیستی که وزیر کار شد
انقلاب کمونیستی در اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی و افکار رهبرانش به ایران رسیده بود و متولدان پس از ۱۳۰۰ به مرور با این عقاید آشنا میشدند. منوچهر آزمون که در ۱۳۰۸ متولد شد پس از پایان تحصیلات متوسطه به آلمان شرقی رفت. در این سرزمین بود که با سوسیالیستها همکاری کرد و در تظاهرات علیه محمدرضا شاه شرکت میکرد. او پس از اینکه به مرور با دولتهای وقت ایران از سر سازگاری درآمد، به ایران آمد و به استخدام سازمان امنیت درآمد. وی برای مقابله با افکار کمونیستی که در حال رشد بودند مجلهای به نام «مسائل ایران» را تاسیس و در آن با نام مستعار دکتر قاطع مقاله مینوشت. او که در ادامه ترقی کارهای دولتی به ریاست خبرگزاری پارس رسید، سرانجام به معاونت وزارت اطلاعات منصوب شد. منوچهر آزمون اما در دهه ۱۳۵۰ از اداره اطلاعات بیرون آمد و به وزارت کشور رفت و از این منصب نیز راه ترقی را طی کرد و به ریاست سازمان اوقاف رسید که یک سازمان پرنفوذ و ثروتمند به حساب میآمد و رییس آن معاون نخستوزیر بود. او در سال ۱۳۵۴ از تهران برای انتخابات مجلس شورای ملی کاندید شد، اما این شغل برایش هیجان و راه رشد نداشت. او که همواره دنبال کسب موقعیت سیاسی بالاتر و در حد وزیر بود در سال ۱۳۵۵ و پس از یک سال فعالیت قانونگذاری در دولت امیرعباس هویدا وزیر کار و امور اجتماعی شد. دولت هویدا اما عمر زیادی نداشت و چند ماه بعد جایش را به دولت جمشید آموزگار داد و منوچهر آزمون نیز مقام وزارت را از دست داد، اما او در دولت آموزگار مقامی بالاتر از استانداری به دست نیاورد و به استان فارس رفت. استانداری او در فارس همزمان با شروع تظاهرات شهرهای کشور شد و او نیز که تجربه امنیتی داشت مقابله با نیروهای انقلابی را در دستور کار قرار داد. با این همه آزمون، هر چند روز یک بار به تهران میآمد و داوطلبی خود را برای اعاده وزارت با مقامهای بلندپایه مطرح میکرد. اقبال با او یار بود و در شهریور ۱۳۵۷ آموزگار جای خود را به جعفر شریف امامی داد. نخستوزیر جدید برای انتخاب همکارانش به سراغ منوچهر آزمون رفت و به او یادآور شد هر وزارتخانهای را که میخواهد انتخاب کند. آزمون جاهطلب مقام وزارت مشاور و معاون اجرایی نخستوزیر را مطابق میل و سلیقه خود یافت و با همان منصب به شاه و مجلس معرفی شد. در نخستین روز هیاتوزیران بود که همکاران او فهمیدند که آزمون نقش مهمی در کابینه دارد و به جای شریف امامی به پرسشهای حاضران جواب میدهد. منوچهر آزمون رادیکال بود و در تصویب و تایید دستگیری برخی از مقامهای بلندپایه اواخر زمان شاه نقش داشت. او که در کابینه شریف امامی به نفر اول تبدیل شده بود در یکی از نشستهای هیاتوزیران، وزیر بهداری را با سیلی که به صورت او زد تنبیه کرد.
در سال ۱۳۵۷ بود که منوچهر آزمون تغییر مسیر داد و به صورت پنهان خود را در صف مخالفان رژیم جا زد و به مطبوعات میگفت که از دولت پیروی نمیکند. در نخستین روزهای حکومت ارتشبد ازهاری، عدهای از بلندپایگان به استناد ماده ۵ حکومت نظامی توقیف شدند. منوچهر آزمون از جمله کسانی بود که دستگیر شد. او که تنها ۱۰ سال در مناصب بالای حکومتی فعالیت میکرد یک مهره حساس برای رژیم شاه شده بود، اما سابقه کمونیست بودن و همچنین سابقه امنیتی او موجب شده بود که کمتر مورد اعتماد دیگران قرار گیرد.
ارسال نظر