گروه تاریخ اقتصاد - در دوران گذشته و شکل‌گیری شیلات ایران، صاحبان پره‌کش‌ها به صورت پیمانکار عمل‌ می‌کردند و با پذیرش شرایط معینی حدود ۴۰ درصد ماهیان صید شده را تحویل شیلات‌ می‌دادند. گسترش صیادان آزاد در سواحل دریا، شیلات را بر آن داشت تا برای صید بیشتر از تورهای تراکتوری استفاده کند. طول این تورها ۱۲۰۰ تا ۱۶۰۰ متر بوده و عملیات صید ۲ تا ۴ بار در روز انجام می‌گرفت. تعداد این نوع تورها که در سال ۱۳۲۶ تنها دو دستگاه بود در سال‌۲۸-۱۳۲۷ شامل دو دستگاه در ساحل انزلی هشت دستگاه در ساحل غازیان و نیز استقرار دستگاه‌هایی از این نوع تور در کیاشهر و بابلسر بود. روس‌ها نیز همزمان با آغاز فعالیت در سواحل‌ شمالی ایران عده زیادی از کارشناسان صید ماهیان غضروفی را از آسترا خان، باکو، لنکران به‌ مراکز صید و فعالیت‌های بهره‌برداری از شیلات ایران به این کشور اعزام داشتند.آنها در آستارا و نیز در موسی چای(در دهانه رودخانه سفیدرود) مراکزی را برای تحویل محصول صید از صیادان‌ برپا داشتند. شرکت شیلات ایران به منظور حفظ نسل و ازدیاد ذخایر ماهی براساس اعلام مناطق‌ ممنوعه صید به ازدیاد نسل ماهی از طریق تکثیر مصنوعی یا افزایش از راه‌های طبیعی، اقداماتی را پیش‌بینی کردند.

در ۲۱ بهمن ۱۳۳۱ چون مدت قرارداد شیلات به سر رسیده بود شیلات،ملی اعلام شد و بهای سهام اتحاد شوروی طی دو سال از طریق تحویل کالاهای خاویار پرداخت شد.

در ۱۸ خرداد ۱۳۳۹ نیز طی تصویب نامه‌ای فعالیت‌های مربوط به صید ماهیان‌ غضروفی تحت پوشش وزارت دارایی قرار گرفت.طبق آمار موجود از میان صیدگاههای حاشیه‌ جنوبی دریای خزر،سه صیدگاه خواجه نفس،گمیشان و ترکمن در داخل دریا مستقر بودند که با توجه به اهمیت صید ماهیان غضروفی در این منطقه، حدود ۴۵ درصد صید ماهیان غضروفی‌ شیلات به این منطقه تعلق داشت.پس از آغاز کار تعاونی‌های صید پره در سال ۱۳۴۴ فعالیت‌ صیادی برای سایر صیادان که در قالب این تعاونی‌ها نبودند ممنوع اعلام شد و این امر صیادان‌ مزبور را وادار ساخت تا جهت تامین معاش خود راه صید غیر مجاز را در پیش بگیرند؛ بنابراین جهت‌ پیشگیری از هرگونه صید غیرمجاز در سال ۱۳۵۲ گارد شیلات به وجود آمد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و عدم نظارت دقیق گارد بر صید، در سال ۱۳۵۸ نزدیک‌به ۲۰۰۰۰نفر صیاد غیرمجاز به دریا رفتند که مشکلات و درگیری‌های فراوانی را با ماموران‌ پدید آورد. بروز این مشکلات موجب تشکیل ‌«شورای اسلامی صیادان سنتی» در سال ۱۳۵۹ در غازیان شد که این شورا با همکاری فرمانداری‌ها و بخشداری‌ها در سال ۱۳۵۹ اقدام به صدور پروانه صید برای صیادان غیرمجاز کرد؛ به طوری که در سال ۱۳۶۱ تنها در استان گیلان برای‌ ۸۰۰۰ نفر پروانه صید صادر شد.پس از بروز آثار مخرب صید دامگستر بر ذخایر تاسماهیان و کاهش روزافزون آن شرکت سهامی شیلات ایران با اخذ تمهیداتی و در ازای پرداخت وجه به‌ صیادان دامگستر اقدام به خرید کارت صیادی یا تبدیل وضعیت آنها به تعاونی‌های صیادی‌ کرد.به تدریج با تصویب قوانین حذف دامگستری در دریا و غیر قانونی اعلام شدن آن، فشار این‌ روش مخرب صید بر دریا کاهش یافت.