نامهها و نکتهها
جدل مدرس و تدین در مجلس پنجم
گروه تاریخاقتصاد- مرحوم سیدحسن مدرس و تدین هر دو از نمایندگان مبرز و از کارگردانان مجلس پنجم و از رجال بزرگ مشروطیت بودهاند.
مدرس در ادواری که نماینده مجلس شورای ملی بوده، با اعتبارنامه عده زیادی از نمایندگان مخالفت کرد و حتی در دوره پنجم با اعتبارنامه موتمنالملک نیز به مخالفت برخاست.
پس از آنکه اعتبارنامه هاشم آشتیانی نماینده تهران در جلسه مورخ ۲۷ اسفند ۱۳۰۲ (۱۱ شعبان ۱۳۴۲) مطرح میشود، تدین به مخالفت با اعتبارنامه آشتیانی برمیخیزد و میگوید: «تصور میکنم طرز انتخابات تهران و جریاناتش بر احدی پوشیده و مخفی نباشد و شکایاتی که در آن تاریخ از طرف عده زیادی اظهار میشد و در جراید آن تاریخ متجاوز از سیصد، چهارصد نمره روزنامه مختلف الان موجود است که در تمام آنها شکایت به سوء جریان انتخابات تهران عنوان شدهاست.
گروه تاریخاقتصاد- مرحوم سیدحسن مدرس و تدین هر دو از نمایندگان مبرز و از کارگردانان مجلس پنجم و از رجال بزرگ مشروطیت بودهاند.
مدرس در ادواری که نماینده مجلس شورای ملی بوده، با اعتبارنامه عده زیادی از نمایندگان مخالفت کرد و حتی در دوره پنجم با اعتبارنامه موتمنالملک نیز به مخالفت برخاست.
پس از آنکه اعتبارنامه هاشم آشتیانی نماینده تهران در جلسه مورخ ۲۷ اسفند ۱۳۰۲ (۱۱ شعبان ۱۳۴۲) مطرح میشود، تدین به مخالفت با اعتبارنامه آشتیانی برمیخیزد و میگوید: «تصور میکنم طرز انتخابات تهران و جریاناتش بر احدی پوشیده و مخفی نباشد و شکایاتی که در آن تاریخ از طرف عده زیادی اظهار میشد و در جراید آن تاریخ متجاوز از سیصد، چهارصد نمره روزنامه مختلف الان موجود است که در تمام آنها شکایت به سوء جریان انتخابات تهران عنوان شدهاست...
آنگاه مدرس در جواب میگوید: «قطعا خیلی کم اتفاق میافتد که در باب انتخابات یکجا، اشکالات و شبهات حق یا غیر حق در روزنامهها نوشته شود... حتی اگر ما تصدیق کنیم که جایی شبهاتی داشته ربطی به من و آشتیانی و امثال اینها ندارد تقاضای من این است که به اعتبار نامه آشتیانی رای گرفته شود...»
تدین در پاسخ گفت: آقای مدرس اظهار کردند که در اطراف هر انتخاباتی شکایتها و اعتراضاتی هست بنده هم تصدیق میکنم چون موضوع انتخابات از جمله موضوعاتی است که ممکن است داوطلب زیاد داشته باشد. اما راجع به سوء جریان انتخابات تهران یک دوسیه بزرگی در عدلیه تهیه شده است و اشخاص زیادی هم به عدلیه جلب شدهاند و پس از استنطاق محکوم شدهاند به مدتی حبس یا جریمه نقدی... در اثر اینکه تعرفه را میفروختهاند...» سپس داور مخبر شعبه سوم تلاش میکند که با آوردن دلایل و آماری تدین را راضی کند که این مساله را ادامه ندهد.
اما تدین در پاسخ داور نیز پرونده انتخابات تهران را مخدوش معرفی میکند و آنگاه مدرس پشت تریبون رفته و میگوید: من خیال میکردم بعد از بیانات کافی که آقای مخبر فرمودند که الحقوالانصاف چون سررشته از مطالب قانونی دارند از این جهت هرچه میفرمایند ما باید تصدیق کنیم دیگر هیچگونه صحبت هم باقی نمانده، لیکن متاسفانه آقای تدین یک اظهاراتی فرمودند که میتوانم عرض کنم فانالحسوب اولها کلام. جنگ بیرونی را میخواهند بیندازند توی مجلس.
تدین- اشتباه میکنید.
مدرس- اشتباه نمیکنم.
تدین- حرفتان را پس بگیرید.
مدرس- پس نمیگیرم. شما میخواهید جنگ بیرون را توی مجلس بیندازید و من حاضر نیستم...
تدین- چه جنگی؟
مدرس- حالا عرض میکنم. تنها مساله انتخابات تهران نیست تهران یک دوسیه دارد....
تدین- به خودتان هم میرسد. مدرس- برسد بنده و آشتیانی و صدها مثال بنده و آشتیانی فدای این جنگهای بیرونی میشویم. بنده همانم که در مقابل شما مخالفت با قرارداد کردم...
تدین- شما همان هستید که به حضرت عبدالعظیم رفتید. حرف خصوصی نزن.
مدرس- حرف خصوصی را شما میزنید...
تدین- مطالب خصوصی را چه حق داری در مجلس مذاکره میکنی من حاضر نیستم اینها را بشنوم. (در این وقت تدین از صندلی خود برخاسته و آماده خروج از مجلس شد.)
و مدرس به او گفت بفرمایید...
تدین اظهار میدارد: آقایان از مجلس بیایید بیرون و مدرس میگوید: بنده همین جا میمانم.
تدین- فراکسیون تجدد را میگویم (تدین به اتفاق جمعی از رفقایش از مجلس خارج میشود.) رییس، جلسه را تعطیل میکند و مدرس میگوید آقای رییس نوبت من محفوظ بماند تا بقیه عرایض خودم را بگویم.»
لیکن در جلسه بعد (۴ شنبه ۲۹ اسفند ۱۳۰۲) اعتبار نامه آشتیانی مطرح و به اعتبار دفاع جانانه مدرس و حرمت او به اکثریت آرا تصویب میشود.
منبع: خاطرات سیاسی و تاریخی،
خاطراتی از سیدمحمدعلی جمالزاده- شمسالدین امیرعلایی- سیفالله وحیدنیا- مورخالدوله سپهر- دکترقاسم غنی- فریدون توللی و... ، تهران ۱۳۶۲
ارسال نظر