سایه جنگ سرد و تشدید تشنجات بین‌المللی در زمان برگزاری نخستین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد بر مناسبات جهانی مستولی بود به گونه‌ای که بیم برخورد بلوک‌ها و آغاز جنگ جهانی سوم را به وجود آورده بود، از همین رو، تاکید اولین کنفرانس بیشتر بر حفظ صلح و امنیت جهانی و رفع اختلافات از طریق صلح و همکاری بین‌المللی بود. اکثریت شرکت‌کنندگان را کشورهای تازه استقلال یافته با خاطرات تلخ از استعمار غرب تشکیل می‌دادند. به همین دلیل حاضران نسبت به غرب بدبین بودند و بیشتر به شرق تمایل داشتند.

هدف اصلی دومین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد نیز بررسی بحران‌های جهانی و چگونگی یافتن راهی برای تامین و استقرار صلح تعریف شد. اوضاع و احوال جهانی، اما نه تنها بهبود نیافت بلکه سردتر نیز شد به گونه‌ای که روی زمان برگزاری سومین اجلاس سران جنبش غیرمتعهد اثر گذاشت و این کنفرانس به جای سه سال، شش سال پس از دومین اجلاس برگزار شد. این کنفرانس ضمن پرداختن به مسائل مربوط به حفظ صلح و امنیت بین‌المللی بر ضرورت استقلال کلیه ملل به خصوص مستعمرات پرتغال در جنوب آفریقا تاکید کرد. در زمینه مسائل اقتصادی از افزایش شکاف میان کشورهای غنی و فقیر اظهار تاسف شد و تنزل سهم کشورهای در حال توسعه در زمینه صادرات طی دهه‌های ۵۰ و ۶۰ میلادی مورد توجه قرار گرفت.
مصوبات چهارمین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد، اما در زمینه مسائل سیاسی از جمله تبعیض نژادی در آفریقای جنوبی، رودزیا، کامبوج، کره، حقوق دریاها و مواد مخدر بود و در زمینه مسائل اقتصادی نیز موضوع‌هایی همچون روابط کشورهای پیشرفته و در حال توسعه، انتقال تکنولوژی و سیستم بین‌المللی مالی و پولی توجه داشت.
اختلاف‌نظرهای پیشین در جنبش عدم تعهد، در پنجمین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد به شکل روشن‌تری جلوه‌گر شد به طوری که کشورهای شرکت کننده به دو گروه تندرو(مترقی) و میانه‌رو(معتدل) تقسیم شدند. اگرچه تعداد میانه‌روها که بیشتر طرفدار غرب بودند، زیادتر بود؛ اما فعالیت سازمان یافته گروه‌های تندرو تاثیر زیادی بر مصوبات اجلاس پنجم گذاشت.
با وجود این، می توان تصمیمات این اجلاس را معتدل و به دور از تندروی دانست. در این اجلاس بر سر تصاحب کرسی‌های دفتر هماهنگی جنبش عدم تعهد که تعداد آن از 17 عضو به 25 عضو افزایش یافته بود، رقابت شدیدی در گرفت.


مسرت از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران
در ششمین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد که چند ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی برگزار شد، مراحل نهایی عضویت جمهوری اسلامی ایران در جنبش پایان یافت و کشورمان به طور رسمی به عضویت این جنبش درآمد. در جریان این کنفرانس مسائل مهمی چون اوضاع خاورمیانه، پیشنهاد اخراج مصر از جنبش (به ‌خاطر امضای قرارداد صلح کمپ‌دیوید با اسرائیل)، عضویت کامبوج و اوضاع اقتصادی بین‌المللی مورد بحث قرار گرفت. در این اجلاس نیز دودستگی در میان اعضای جنبش عدم تعهد کاملا مشخص بود.
عده‌ای کوبا را متهم می‌کردند که در ریاست کنفرانس بی‌طرفی را مراعات نکرده است. از این رو، وقتی پیشنهاد پشتیبانی از خواسته‌های جمهوری اسلامی ایران علیه آمریکا مطرح شد، تعدادی از کشورها تاکید کردند که باید تجاوزات آمریکا به ایران و دخالت نظامی شوروی در افغانستان هر دو با هم در جلسات جنبش مطرح و بررسی شود.‌
بندهای ۱۳۹، ۱۴۰ و ۱۴۱ بیانیه پایانی ششمین اجلاس سران عدم تعهد به طور کامل به ایران اختصاص یافت و در آنها نسبت به پیروزی تاریخی مردم ایران در سرنگون کردن رژیم پیشین و ایجاد امیدواری برای تمام مردم جهان در به دست آوردن آزادی و تحکیم استقلال خود،‌ ابراز مسرت شد. در بیانیه پایانی ششمین اجلاس، از قطع روابط ایران با اسرائیل و آفریقای جنوبی، همچنین خروج ایران از پیمان سنتو استقبال به عمل آمد.
هفتمین اجلاس سران عدم تعهد به ریاست خانم ایندیرا گاندی برگزار شد. با توجه به اختلاف نظرهایی که در اجلاس ششم در هاوانا میان اعضا شکل گرفته و موجودیت جنبش را به چالش کشیده بود، وظیفه خانم‌ گاندی برای بازگرداندن اعتماد کشورهای عضو و خروج از حالتی که بعضی آن را انحراف جنبش به چپ و وابستگی به بلوک شرق تعبیر کرده بودند، دشوار بود.
اجلاس هفتم در شرایطی برگزار شد که آثار بحران اقتصادی در جهان به ویژه در کشورهای کمتر توسعه‌ یافته که اغلب عضو جنبش بودند به مراحل بی‌سابقه‌ای رسیده بود. بیانیه نهایی شامل دو بخش اقتصادی و سیاسی بود و در قسمت سیاسی ضمن تشریح نقش عدم تعهد در دستیابی به صلح و امنیت، خلع‌ سلاح و همزیستی مسالمت‌آمیز به مسائلی چون اوضاع جنوب آفریقا، فلسطین، لبنان، خاورمیانه، کامبوج، افغانستان، کره و جنگ ایران و عراق می‌پرداخت.
خلع سلاح و امنیت جهانی، استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای، مساله فلسطین، لبنان، وضعیت خاورمیانه، جنگ ایران و عراق،‌ قبرس، تجاوز آمریکا علیه لیبی، جنوب آفریقا، حقوق ملت‌ها جهت حفظ فرهنگ و آثار ملی خود، بدهی‌های خارجی و علوم و تکنولوژی از جمله مهم‌ترین موضوع‌هایی است که در هشتمین اجلاس سران عدم تعهد مطرح و در بیانیه نهایی مورد اشاره قرار گرفت.
یکی از بحث‌انگیزترین موضوع‌های مطرح در این اجلاس نیز مساله جنگ ایران و عراق بود. هیات جمهوری اسلامی ایران در این اجلاس با موفقیت توانست از تصویب بیانیه‌ای که به ابتکار کشورهای عرب حامی عراق تنظیم شده و خواستار توقف بدون قید و شرط جنگ بود جلوگیری کند. در آن زمان هنوز بخشی از خاک ایران در تصرف عراق بود.
اجلاس نهم سران عدم تعهد اما با تحولات عمده در نظام دوقطبی و از میان رفتن جنگ سرد همزمان شد. با توجه به وضعیت جدید، اعضای جنبش در خصوص نحوه اداره و ادامه کار آن دچار اختلاف شده بودند، عده‌ای با استناد به اینکه قطب‌بندی‌های دوران جنگ سرد از میان رفته و جنبش، فلسفه وجودی خود را از دست داده است، پیشنهاد تغییر نام یا ادغام آن با گروه 77 را مطرح می‌کردند درحالی که جمع کثیری از اعضا، ضمن تایید ایجاد تغییرات در صحنه بین‌المللی معتقد بودند، جنبش هنوز برای تحقق اهداف خود راه درازی در پیش دارد.
یوگسلاوی به‌عنوان رییس اجلاس نهم در تلاش جهت ایجاد تحول در نگرش جنبش عدم تعهد برخی از موضوع‌های اساسی در اسناد سیاسی از جمله مباحث مربوط به استعمارزدایی و برقراری نظام نوین اطلاعات و ارتباطات را از دستور کار حذف کرد که با تلاش کشورهای چپ از جمله کوبا مجددا به آن ‌اضافه شد. در هر حال در اجلاس نهم، در نهایت کشورهای عضو تصمیم گرفتند ضمن پایبندی به اصول جنبش، به فعالیت‌های دسته‌جمعی خود ادامه داده و در گسترش همکاری با کشورهای توسعه‌یافته تلاش کنند.‌
بازیابی هویت
مهم‌ترین بحث در اجلاس دهم سران جنبش عدم تعهد موضوع تغییر نظام حاکم بر روابط بین‌الملل و چگونگی برخورد جنبش با آن بود. کشورهای مختلف طی جلسه‌های متعدد نظرات خود در قبال وضعیت جدید جهانی را مطرح کردند. نتیجه این گفت‌وگوها حاکی از آن بود که جنبش عدم تعهد نه تنها موفق به حفظ هویت خویش شده بلکه با گذار از این دوره بحرانی، آماده رویارویی با چالش‌های جدید در جهان شده است. از این نظر اجلاس دهم را می‌توان یک مقطع مهم در تاریخ جنبش عدم تعهد به حساب آورد، چرا که جنبش به دلیل اجماع نظر میان کشورهای عضو در خصوص ضرورت تداوم حیات خود و ارتقای نقش آن در تحولات بین‌المللی، هویت وجودی خود را در دوران پس از جنگ سرد بازیافت.
مهم‌ترین مسائل منطقه‌ای و اقتصادی مطرح در این اجلاس عبارت بودند از مسائل مربوط به آسیای جنوب شرقی، افغانستان، درگیری اعراب و اسرائیل، لبنان، بوسنی، آفریقای‌جنوبی،‌ قاچاق مواد مخدر، تروریسم، استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای، همکاری بین‌المللی اقتصادی برای توسعه و محیط زیست.
تجدید ساختار سازمان ملل، خاتمه دوران جنگ سرد و مشکلات اقتصادی و اجتماعی موجود در جهان سوم، خلع سلاح و امنیت بین‌المللی، همکاری بین‌المللی برای توسعه، ضرورت برخورد مناسب جنبش با تحولات بین‌المللی، همکاری‌های اقتصادی و تروریسم نیز از جمله موضوع‌هایی بود که در اجلاس یازدهم بررسی شد.
نقش جنبش عدم تعهد، گفت‌وگوی تمدن‌ها، تجدید ساختار سازمان ملل، وضعیت مالی سازمان ملل،‌ تروریسم، بدهی‌های خارجی، محیط زیست و توسعه، علوم و تکنولوژی، همکاری‌های جنوب-جنوب، کشورهای کمتر توسعه‌یافته، نژادپرستی، تبعیض‌نژادی و مواد مخدر نیز از جمله مهم‌ترین مسائلی بود که در دوازدهمین اجلاس سران جنبش عدم تعهد بررسی و در بیانیه پایانی این اجلاس گنجانده شد.
سیزدهمین اجلاس سران عدم تعهد، نخستین اجلاس پس از حوادث تروریستی ۱۱ سپتامبر در نیویورک بود و لذا تروریسم به یکی از مباحث عمده اجلاس سیزدهم تبدیل شد. از آنجا که اجلاس کوالالامپور حدود یک ماه قبل از حمله آمریکا به عراق و در بحبوحه مباحث شورای امنیت سازمان ملل در خصوص عراق برگزار شد، به طور طبیعی مساله عراق از اصلی‌ترین موضوع‌های مطرح در سخنرانی سران کشورهای شرکت‌کننده در اجلاس بود.
صدور بیانیه جداگانه در ارتباط با فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران نیز مهم‌ترین موضوع طرح شده در چهاردهمین اجلاس سران جنبش عدم تعهد بود.
در پایان پانزدهمین اجلاس نیز سران غیرمتعهدها خواستار حل عادلانه بازگشت آوارگان فلسطینی به موطن خود و همچنین حمایت از ملت فلسطین در تشکیل دولت مستقل در کرانه باختری و نوار غزه به پایتختی قدس شرقی شدند.