قیمت زعفران در چرخه مکرر سقوط و صعود

قیمت داخلی زعفران که تا یک دهه پیش هر ساله به علت کاهش پول ملی در برابر دلار به صورت پلکانی رشد می کرد ، با ثابت ماندن قیمت برابری نرخ دلار با ریال، در عددی نسبتا ثابت با قیمت تمام شده تولید برابر گشت . با از نفس افتادن رشد قیمت ، مشکلات به تدریج خود را نشان داد. بی تردید در کاهش صادرات باید تولید را نیز موثر دانست با وجود آن یک پیام و هشدار عمومی در راه بود، جهش یکباره قیمت زعفران که به دنبال کاهش تولید صورت گرفته ، موقتی خواهد بود و به محض تولید بیشتر روند معکوس را طی خواهد کرد.

از سوی دیگر افزایش قیمت جهانی زعفران پیامی دیگر را نیز به تولید کنندگان بالقوه از جمله افغانستان و چین ارسال کرد.اکنون توجیه قیمت مناسبی برای ورود به عرصه تولید این محصول گرانبها فرا رسیده قاچاق پیاز زعفران با حجمی بیش از گذشته بازتاب چنین شرایطی بود. به لحاظ ساختار و ترکیب و جایگاه قانونی ظاهرا ظرفیت تصمیم سازی در شورای ملی زعفران فراهم است ، اما این شورا برای اجرای منویات خود نیازمند بودجه و اعتبار و از همه مهمتر مطالعه و ارائه راهبرد است.

نباید فراموش کرد بورسها محل کشف قیمت، بازارگردانی ، پیش بینی آینده ، خرید و فروش ریسک و برنامه ریزی تولید کنندگان و مصرف‌کنندگان اند. چنانچه بورس کالا بتواند از ابزار مشتقه استفاده کرده و با راه اندازی بازار سلف و صدور قبض انبار ، خرید های آتی را بر مبنای اوراق سامان دهد، این ابزار می تواند علاوه بر ایجاد فضایی شفاف برای کشف واقعی قیمت زعفران به توسعه بازار سرمایه نیز بیانجامد.

شاید در زمان خرید توافقی کمتر کسی به عواقب این ورود و خروج یکباره فکر می کرد و همه مسئولین در اندیشه حل مشکل کاهش قیمت بودند.در این شرایط گوش شنوایی برای هشدار تعدادی از کارشناسان که با توجه به تجارت جهانی پیشنهاد صندوق ذخیره زعفران و فروش در بورس را ارائه می کردند وجود نداشت.

بی تردید خریداران خارجی در یافته بودند که دوره خرید به قیمت ثابت ۳۰۰-۴۰۰ دلار در طی یک دهه به پایان رسیده و اکنون آنها ناگزیرند بخشی از درآمد باد آورده را به کشاورز و صادر کننده ایرانی بپردازند.اما نقطه تعادل قیمت کجا بود؟ واقعیت آن است که کسی نمی‌دانست قیمت مطلوب به لحاظ اقتصادی کدام است بنابراین همه چشمها فروبسته شد تا قیمت تا جایی که می تواند افزایش یابد.

حمیدرضا شوشتریان