بازار داغ غذای حـلال در دنیا

رضا ثابت قدم - این روزها مشاهده تابلوهایی در فروشگاههای موادغذایی بزرگ و کوچک و رستوران ها درباره فروش مواد غذایی حلال در کشورهای اروپایی عادی شده است مشتریان این اماکن دیگر صرفا به مسلمانان محدود نمی شود، مشتریانی با موهای بور وچشمانی آبی و ظاهری غیرمسلمان نیز در آنها به تعداد زیاد دیده می شوند. تقاضا برای خرید مواد غذایی یا حتی لوازم آرایشی "حلال" در اروپا بیش از هر زمان دیگری بالا رفته است، به طوری که اروپا بازار داغ محصولات غذایی حلال شده است.در هر حال صنعت غدایی حلال به عنوان بخشی ویژه در بازارها به سرعت در حال رشد است و کاملا واضح است که یک فرصت مغتنم برای تولید کنندگان و عرضه کنندگانی است که در پی بازارهای جدید می باشند.

تهیه غذای حلال یکی از مشکلات مسلمانان در کشورهای غیر مسلمان بوده و می باشد. با توجه به گستردگی بازار جهانی مواد غذایی و واردات و صادرات روز افزون فرآورده های آماده، نیمه آماده و خام کشاورزی، دامپروری و صنایع غذایی که در اقصی نقاط جهان تولید می‌شود، مصرف کننده مسلمان در داخل کشورهای اسلامی و یا غیر مسلمان نیاز به اطلاع از چگونگی تهیه ماده غذایی عرضه شده و تطابق آن با ضوابط و شریعت اسلام و موازین بهداشتی دارد که این مهم با گواهی حلال و درج نشان آن بر بسته بندی غذاها می تواند آسودگی خیال و ایجاد آرامش خاطر مصرف کننده را در پی داشته باشد و دغدغه‌هایی را که می تواند لذت مصرف غذایی پاک و سالم و بهداشتی را منقض کنند از خاطر بزداید.

میزان گسترش و رشد بالای مصرف غذاهای حلال و توجه به این برند در سالهای اخیر فرصت های خوبی برای تولید کنندگان مواد غذایی ایجاد نموده است . این بازار رو به رشد نه تنها در کشورهای اسلامی بلکه در بازارهای غربی که میزان جمعیت مسلمانان با افزایش قابل توجهی مواجه است نیز دیده می شود.

رستوران هایی که گوشت آنها به صورت حلال تهیه شده است، نزد مسلمان از محبوبیت ویژه ای برخوردار هستند، تولیدکنند گان فرآورده های گوشتی بیش از همه به ذبح اسلامی رو آورده اند و حتی غذای حلال هم برای نوزادان به بازار آمده است.

شرکت های معروف تولیدکننده مواد غذایی مثل "نستله" سال ها است که شمار زیادی از محصولاتشان را با برچسب هایی روانه بازار می کنند که روی آنها کلمه "حلال" نقش بسته است. در حقیقت این اصل که مسلمانان ساکن در کشورهای اروپایی جزء مصرف کنندگان مهم به شمار می روند، مدت ها است که برای تولیدکنندگان جا افتاده، زیرا آمار نشان می دهد که خانواده های مسلمان به طور معمول فرزندان بیشتری در مقایسه با خانواده های غیر مسلمان دارند.

گرایش غیر مسلمانان آمریکا به غذاهای حلال موجب رشد روز افزون سوپرمارکت های حلال در این کشور شده است. به گفته کارشناسان تغذیه در آمریکا، غیر مسلمانان آمریکا نیز متوجه شده اند که غذاهای حلال از سلامت بیشتری برخوردار هستند و همین امر موجب گرایش عمومی مردم به این نوع غذاها و در نتیجه گسترش سوپرمارکت های حلال در آمریکا شده است.

مهاجران مسلمان و فرزندان آنها که نسل دوم مسلمانان در آمریکا محسوب می شوند، مشتاقانه به دنبال تهیه غذاهای حلال هستند. راه های بسیاری برای خرید مواد غذایی حلال در آمریکا وجود دارد.برخی از مردم مواد غذایی حلال مورد نظر خود را از سوپر مارکت های معتبری تهیه می کنند که صاحب آنها مسلمان باشد که البته این گزینه دارای محدودیت است.

برخی دیگر از مردم نیز تنها به نبودن الکل یا گوشت خوک در محصول غذایی بسنده می کنند و محصولی با این مشخصات را از سوپرمارکت های مختلف تهیه می کنند. روش دیگر نیز وجود نشانه ای بر روی بسته بندی های محصولات غذایی مبنی بر تائید حلال بودن آنهاست.

گفتنی است که با وجود سکونت حدود هشت میلیون مسلمان در آمریکا و هزینه مصرفی سرانه برای تهیه مواد غذایی که حدود دو هزار و۱۰۰ دلار تخمین زده شده است، پیش بینی می شود که سوپرمارکت‌های حلال حدود۱۶ میلیارد دلار در سال درآمد داشته باشند. بازارهای آلمان از ظرفیت فراوانی برای تولید غذای حلال برخوردار است. طبق برآوردها، آلمان‌چهار میلیون مسلمان دارد و انتظار می رود با توجه به افزایش آمار تولد نوزادان مسلمان نسبت به غیر مسلمان، نیاز به تامین غذاهای حلال در بازارهای این کشور روز به روز بیشتر شود.

طبق گزارش نشست جهانی حلال در مالزی، در حال حاضر هفده درصد از بازارهای جهانی غذا به تولید غذاهای حلال اختصاص دارد. از سوی دیگر این انتظار وجود دارد که بازار غذاهای حلال سراسر جهان در سال۲۰۱۱ میلادی،۶۴۱ میلیارد دلار درآمد داشته باشد که نسبت به آمار۵۸۷ میلیارد دلاری در سال۲۰۰۴ میلادی، رشد قابل توجهی را نشان می دهد. پیش بینی می شود بازارهای حلال اروپا در سال آتی، حدود۶۷ میلیارد دلار فروش داشته باشند.

تقاضای رو به گسترش بازار جهانی برای مواد غذای حلال نوید بازار گسترده و رشد یابنده ای را برای صدور گواهی حلال جهت محصولات غذایی و اماکن تهیه و توزیع آنها می دهد.

جمعیت یک و نیم میلیاردی مسلمانان جهان بازار عظیمی را فراهم آورده است که غذای حلال نیز می تواند سهم مناسبی از این بازار بزرگ داشته باشد. مسلمانان نیز که هر روز اطلاعات بیشتری در مورد وجود غذاهای سالم و حلال در بازار پیدا می کنند نقش مهمی در ایجاد تقاضای موثر برای بازار کالاهای حلال ایفا می نمایند.

مسلمانان امروزه در حدود ۲۶ % از جمعیت جهانی را دارا هستند و این عدد به۲۸ % در سال۲۰۲۰ خواهد رسید . در تحقیقی که در فرانسه صورت گرفت (فرانسه بالاترین میزان جمعیت مسلمانان در اروپا را دارد) نشان می دهد که مسلمانان۳۵ % از درآمدشان را صرف غذا می کنند که در مقایسه با معدل معمول میزان بالاتری می باشد و این نشان از فرصت ویژه برای سرمایه گذاری در این بخش دارد .

اکنون بسیاری از کشورهای مسلمان شبکه های وارد کننده مواد غذایی دارند مثلا استرالیا هم اکنون به میزان۲ میلیارد دلار آمریکا به کشورهای مسلمان صادرات مواد غذایی دارد.

برای وارد شدن به بازارهای جهانی ابتدا نیاز به یک استراتژی منسجم می باشد .این بازار جهانی شامل بازارهای سنتی مسلمانان در آسیا و خاورمیانه - جایی که فرصت خوبی برای ارائه تولیدات حلال وجود دارد - هم می شود .

به طور خلاصه باید گفت علامت حلال خود یک بیمه مجدد یا اطمینان بیشتر برای کالا می باشد . این راه راهی نیست که شکست خورده باشد یا اینکه تنها به بازارهای محلی معطوف شده باشد . همان طوری که قبلا گفته شد کشورهای غربی هم تولید این دسته از محصولات را به عنوان راهی با آینده بسیار روشن در پیش گرفته اند .

وجود یک میلیاردو۶۰۰ میلیون نفر مسلمان در سطح جهان بازارقابل توجهی برای عرضه غذای حلال فراهم کرده است.

در سال۲۰۰۵ ارزش بازار جهانی فعالیت های اقتصادی حلال اعم از غذا و غیره بیش از۲ تریلیون و۱۰۰ میلیارد دلار برآورد شده است.

اروپا یکی از بازارهای مهم غذاهای حلال است که بیشترین قدرت خرید در آن قاره وجود دارد و ارزش بازار حلال در اروپا با وجود بیش از۵۰ میلیون مسلمان۶۷ میلیارد دلار برآورد شده است.

تقاضا در بازار کشورهای آفریقایی برای محصولات حلال سالانه حدود۱۲ میلیارد دلار تخمین زده شده و مصرف آن کشورها در حال افزایش است.

آسیا بزرگترین جمعیت مسلمان را در دنیا در خود جای داده، متاسفانه این جمعیت کمترین درآمد سرانه را دارا هستند و از این رو مصرف غذای حلال در این منطقه نسبت به سایر مناطق جهان کمتر است. ایران به عنوان یک کشور اسلامی بزرگ از مزیت بالقوه ای برای موفقیت در بازار جهانی غذای حلال برخوردار است.

با تقویت توانمندی کشور در تولید غذای باکیفیت و حلال می توان سهم بیشتری از بازار غذای حلال در دنیا را به دست آورد. بر اساس آمار در سال۸۵ حدود۲۶۰ میلیون دلار مواد غذایی حلال از ایران صادر شده که مقصد عمده آنها کشورهای غیر اسلامی بوده است.