انواع دور‌ه‌های MBA

مدارس کسب‌وکار، دوره‌های مختلفی از MBA را ارائه می‌کنند که محور تنوع در آن‌ها، مدت‌زمان برگزاری و اتمام دوره است.

مدارس کسب‌وکار، دوره‌های مختلفی از MBA را ارائه می‌کنند که محور تنوع در آن‌ها، مدت‌زمان برگزاری و اتمام دوره است. برای اینکه تصمیم بگیرید کدام نوع از انواع دوره‌‌های MBA را بگذرانید، باید عوامل متعددی را به‌موازات هم، درنظر بگیرید: شغل کنونی شما چیست؟ تجربۀ کاری شما در چه حدی است؟ وضعیت مالی شما چگونه است؟ آیا شرکتی که در آن مشغول به‌کارید، از شما حمایت می‌کند تا این دوره را بگذرانید؟

همچنین، توصیه می‌کنیم که قبل از انتخاب نوع دورۀ MBA، دربارۀ محتوا، زمان، اعتبار، استادان، مدرک و سایر ویژگی‌های هر کدام از دوره‌ها، خوب مطالعه کنید. برای مثال، گرچه دوره‌های یک‌ساله و دوسالۀ MBA هر دو تمام‌وقت‌اند، بااین‌حال تفاوت‌‌هایی با یکدیگر دارند. در ادامه و برای آشنایی شما با ماهیت و نحوۀ برگزاری برخی از دوره‌های MBA، دربارۀ سه نوع از آن‌ها توضیحاتی ارائه می‌کنیم:

MBA یک‌ساله

MBA یک‌ساله در سراسر جهان برگزار می‌شود؛ ولی طول کلّ دوره در مراکز مختلف فرق می‌کند و معمولاً بین یازده تا شانزده ماه به‌اتمام می‌رسد. ازآنجایی‌که برنامۀ درسی آن فشرده‌تر از برنامۀ درسیِ MBA دوساله است، دانشجویان باید ساعت کاری خود را با برنامۀ کلاسی‌شان تنظیم کنند و حتی در برخی مواقع، از ساعات کاری خود بکاهند.

البته دوره‌هایی که در ایران به‌عنوان دورۀ MBA یک‌ساله مطرح‌اند، عموماً در عصرها و پایان هفته‌ها طراحی شده‌اند تا بین ساعات کار و کلاس تداخل به‌وجود نیاید.

مزیت‌‌های دورۀ یک‌ساله

اگر تصمیم گرفته‌اید دورۀ MBA را بگذرانید، انتخاب دورۀ یک‌ساله می‌تواند از لحاظ زمان بسیار مقرون‌به‌صرفه باشد. این موضوع برای دانشجویانی که می‌خواهند تحصیلات تخصصی‌تر را درزمینة کاریِ خود ادامه دهند یا افرادی که به‌علت مشغلۀ کاریِ بسیار نمی‌توانند زمان زیادی صرف گذراندن دورۀ MBA کنند، بسیار مهم است.

افرادی که MBA یک‌ساله را انتخاب می‌کنند، درواقع سرمایه‌گذاری بزرگی از نظر زمانی انجام می‌دهند که این سرمایه‌گذاری دقیقاً از لحظۀ اتمام دوره، شروع به سودآوری خواهد کرد. با توجه به گزارش‌های مختلفی که تاکنون صورت گرفته است، MBA یک‌ساله بهترین انتخاب از میان انواع دوره‌‌های MBA است. این دوره فرصت بسیار خوبی برای دانشجویان است تا بر مطالب و مفاهیم اساسی، تمرکز کافی کنند و با کار گروهی یا فردیِ خود در کلاس، آموخته‌های نظری را به‌صورت کاربردی به‌کار گیرند نیز، ازآنجایی‌که دانشجویان این دوره، بیشتر از دوره‌های دیگر، در ارتباط با یکدیگرند، از مزیت‌‌های ارتباطی بیشتری بهره‌مند می‌شوند.

شرایط پذیرش: ازآنجایی‌که این دورۀ MBA پُرطرفدار است و علاوه بر آن، به‌علت متمرکز‌بودن این دوره بر دروس اصلی، افرادی که وارد این دوره می‌شوند باید صلاحیت کافی داشته باشند. مدارس کسب‌وکار در پذیرش دانشجو برای MBA یک‌ساله معمولاً کمی سخت‌گیرانه‌تر از بقیۀ انواع دوره‌‌های MBA عمل می‌کنند.

ازجمله عواملی که باعث می‌شود افراد این دوره را انتخاب نکنند، هزینۀ زیاد آن در مقایسه با

Part-Time MBA و On-Line MBA است. ولی نمی‌توان آن‌را انتقادی برای این دوره دانست؛ زیرا همان‌طور که قبلاً هم ذکر کردیم، هزینه‌هایی که برای شرکت در دورة MBA پرداخت می‌شود، نوعی سرمایه‌گذاریِ سودده است که در بلندمدت نتیجه خواهد داد.

مدارس کسب‌وکار نیز برای کمک به دانشجویان مشتاقِ دورة MBA، معمولاً تمهیدات پرداختِ مختلفی اعلام می‌کنند یا حتی گاه، به دانشجویان وام تحصیلی می‌دهند. یکی از اهداف این مدارس موفقیت دانشجویانشان است؛ ازاین‌رو سعی می‌کنند دانش‌آموختگان آن‌ها شغل دلخواه خود را بیابند. گاه، در برخی مراکز آموزشی، شاهد تیم‌‌هایی متشکل از خودِ دانشجویان آن مرکز هستید که برای کاریابیِ دانش‌آموختگان MBA فعالیت‌‌های ویژ‌ه‌ای انجام می‌دهند.

On-Line MBA (ازراه‌دور)

این پرسش همواره در ذهن دانشجویان وجود دارد که تفاوت‌های دورۀ MBA ازراه‌دور، با دوره‌های حضوری چیست و کدام‌یک بر دیگری برتری دارد؟ پاسخ به این پرسش چندان ساده نیست و به عوامل متعددی بستگی دارد.

طرفداران سیستم‌های آموزش آن‌لاین، بر این نکته تأکید می‌کنند که با استقرار این سیستم، امکان شرکت در دوره‌های MBA را برای کسانی‌ فراهم می‌کنند که برنامۀ زمانی آنان انعطاف‌پذیر نیست. از سوی دیگر، برگزارکنندگان دوره‌های حضوری معتقدند که فضای واقعی کلاس، زمینۀ شکل‌گیری شبکه‌های ارتباطی، توسعۀ توانایی‌ها و مهارت‌های ارتباطی و نیز امکانِ به‌اشتراک‌گذاشتن آموخته‌ها و تجربیات شرکت‌کنندگان را بسیار بیشتر از فضای مجازی فراهم می‌کند.

مزیت بعدیِ دوره‌های اینترنتی این است که سرعت تحصیل در این سیستم منطعف است و باتوجه به توانایی دانشجویان، تغییر می‌کند؛ بنابراین، فراگیران می‌توانند به‌راحتی به کار خود نیز ادامه دهند. این انعطاف‌پذیری برای بسیاری، مزیتی باارزش است؛ هرچند که به‌همان اندازه نیز مشکلات بالقوة خاص خود را دارد: شایع‌ترین مشکل برای کسانی‌که این شیوه را انتخاب می‌کنند، تعهد زمانی به ساعت‌های اختصاص‌داده‌شده است و این زمان‌بندی، با زمان‌بندی فرد برای حرفه و خانوادۀ خود در تعارض می‌افتد.دورۀ آموزش اینترنتی، دانشجویان را قادر می‌سازد که از طریق اتاق‌های گفت‌وگو و برنامۀ آموزشی و ایمیل، با استادان و دانشجویانِ دوره در ارتباط باشند. در مقایسه با برنامۀ آموزشی مکاتبه‌ای، این نحوۀ برقراری ارتباط مزیتی برای دوره‌های آموزش اینترنتی به‌حساب می‌آید.

در این شیوه، همچنین، سرعت انتقال تکالیف از استاد به دانشجو و برعکس، بهبود می‌یابد.

با توسعۀ روزافزون تکنولوژی اینترنت و دستیابی به ابزارهای ارتباط سریع از راه دور، نظیر دوربین‌های وب، تعداد برنامه‌های آموزشیِ آن‌لاین افزایش می‌یابد.

امروزه، تعداد مدارسی که On-Line MBA ارائه می‌کنند، بسیار زیاد است: از دانشگاه هاروارد گرفته تا کوچک‌ترین کالج‌ها، مثل کالج‌های کسب‌وکار در هند. به‌راحتی می‌توانید در این دوره‌ها پذیرش بگیرید و برای ساختن آینده، در جادۀ MBA قدم بگذارید.

اگر تصمیم گرفته‌اید که دورۀ MBA را از راه دور بگذرانید، باید نکته‌ای را در نظر بگیرید: قبل از هر چیز، باید از خود بپرسید که آیا به‌اندازۀ کافی انضباط شخصی دارید که بتوانید بدون‌راهنمایی‌های حضوریِ استاد و انگیزه‌ای که محیط کلاس به دانشجویان می‌دهد، دوره را به‌اتمام برسانید. انجام‌دادن این کار با صحبت‌کردن دربارۀ آن، بسیار متفاوت است؛ ازاین‌رو آن‌را جدی بگیرید. با توجه به اینکه MBA دورۀ مدیریت و کسب‌وکار است، اگر شما نتوانید زمان خود را در طول این دوره مدیریت کنید، آنگاه چگونه انتظار دارید بتوانید کسب‌وکاری بزرگ را مدیریت کنید. توان به‌دست‌گیریِ زمان، خود، مزیت بسزایی برای شما محسوب می‌شود.

Part-Time MBA (نیمه‌وقت)

مدارس کسب‌وکار متعددی دورۀ MBA نیمه‌وقت ارائه می‌کنند. بزرگ‌ترین امتیاز دورۀ نیمه‌وقت امکان پیش‌بَری کار و تحصیل، به‌طور همزمان است. افراد بسیاری وجود دارند که نمی‌توانند تمامِ وقت خود را صرف تحصیل و گذراندن MBA کنند؛ بااین‌حال، این نیاز را در خود احساس می‌کنند که باید دانش و مهارت‌‌های خود را درزمینه‌ای که مشغول به‌کار هستند، افزایش دهند. برای چنین موقعیت‌‌هایی، MBA نیمه‌وقت را پیشنهاد می‌کنند؛ زیرا بسیار منعطف‌تر و تطبیق‌پذیرتر از MBA تمام‌وقت است. MBA نیمه‌وقت را بیشتر برای کسانی توصیه می‌کنند که تعهداتی درزمینۀ کاری یا حتی در منزل خود برعهده دارند و درعین‌حال دوست دارند مهارت‌های ارزشمند این دوره را نیز بیاموزند. با انتخاب MBA نیمه‌وقت، دیگر نیاز نیست که کار خود را تَرک کنید و برای کسب مهارت این دوره، مجبور شوید مدتی هزینه‌‌های زندگیِ خود را از پس‌انداز‌های قبلیِ خود بپردازید. درضمن، ازآنجایی‌که در طول دوره، هم باید درس بخوانید و هم کار کنید، مهارت مدیریت زمان را نیز به‌خوبی یاد می‌گیرید.

از دیگر مزایای MBA نیمه‌وقت این است که احتمالاً همزمان با طی‌کردن دورة MBA، در شغل خود پیشرفت‌‌هایی خواهید کرد و ارتقای شغلی شما از همان اواسط دورة MBA شروع می‌شود؛ زیرا این امکان را دارید که آموخته‌‌هایتان را بلافاصله در کار خود به‌کار گیرید. MBA نیمه‌وقت به‌همان اندازۀ MBA تمام‌وقت مؤثر واقع می‌شود؛ یعنی با گذراندن این دوره احتمال اینکه در شغل خود ارتقا یابید، حقوق بیشتری بگیرید یا حتی تغییر شغل دهید، بیش‌ازبیش می‌شود.

افراد معمولاً به این دلیل دورۀ نیمه‌وقت را انتخاب می‌کنند که هزینۀ آن کمتر است. ممکن است شرکتی که در آن مشغول به‌کار هستند، فقط هزینۀ MBA نیمه‌وقت را بپذیرد یا اینکه خود فرد، تنها آمادگی پرداخت هزینۀ MBA نیمه‌وقت را دارد.

دیگر مزیت دورۀ نیمه‌وقت این است که مراکز دانشگا‌هی و مدارس کسب‌وکار بسیار راحت‌تر از دیگر انواع دوره‌های MBA، به داوطلب آن پذیرش می‌دهند؛ پس دغدغۀ پذیرش در آن، کمتر است.

از مزیت‌ها که بگذریم، شکی نیست که MBA نیمه‌وقت نیز مانند دیگر دوره‌ها مشکلاتی دارد: ملموس‌ترین مشکل این دوره این است که همزمان باید کار کنید، درس بخوانید و به امور زندگی خود رسیدگی کنید. این، بسیار چالش‌برانگیز خواهد بود و در برخی مواقع نیز خسته‌کننده. مشکل دیگر این دوره، طولانی‌بودن آن است که معمولاً بیش از دو سال به‌طول می‌انجامد. این زمان کِش‌دار ممکن است انگیزۀ فرد را برای ادامۀ دوره کاهش دهد. این مشکل را نیز بیفزایید که به‌علت نیمه‌وقت‌بودنِ دوره، امکان درگیرشدن در فعالیت‌‌های گروهیِ دانشجویان کمتر می‌شود.