ایجاد منابع مالی پایدارتر در شهرداری

رامین کیوانی

ریچارد گراورد*

اینکه آیا لزومی برای داشتن منابع مستقل درآمدی در شهرداری‌ها وجود دارد و منابع درآمدی در دسترس شهرداری کدام است، سوالاتی است که همواره مطرح بوده و در بررسی آن می‌توان گفت این امکان برای شهرداری‌ها وجود دارد که منابع مستقل درآمدی داشته باشند و همچنین از راه انتقالات ناشی از درآمد و سرمایه اولیه تامین مالی شوند. این انتقالات می‌تواند به‌صورت کمک بلا عوض یا مالیات‌های رهنی صورت گیرد. برای نمونه این مساله را می‌توان در مالیات‌های غیرداخلی انگلیس که نوعی از مالیات‌ها بر مستغلات است و بر املاک غیرداخلی وضع می‌شود مشاهده کرد. نرخ این مالیات توسط دولت مرکزی تعیین می‌شود، در حالیکه درآمد حاصل از آن میان مراجع مسئول محلی توزیع می‌شود. گزینه دیگر ارائه خدمات کنترل و تامین مالی مرکزی آن است که مشابه این مورد در بخش مراقبت سلامت در انگلیس دیده می‌شود، یعنی حکومت مرکزی، بخش سلامت ملی را تامین مالی کرده و مراجع محلی را برای تحویل خدمات، مراقبت سلامت منصوب می‌کند. راه دیگر تامین مالی مستقیم تامین کنندگان خدمات محلی که می‌توانند از بخش دولتی یا خصوصی باشند، بوسیله حکومت مرکزی است. این مسئله در انگلیس در مدارس عالی آموزشی که آموزش متوسطه را ارائه می‌دهند و همچنین در تعاونی های مسکن نیز وجود دارد.در این دو نمونه از بخش خصوصی نیز از طریق وام یا حمایت مالی کمک گرفته می‌شود نتیجه این بحث آن است که منابع پایدار مالی شهرداری شرط کافی برای تامین خدمات محلی عمومی نیست. مگر اینکه انتقالات مالی قابل توجهی از دولت مرکزی به شهرداری یا هر سازمان دیگری که این خدمات را ارائه می‌کنند وجود داشته باشد. در صورت نبود منابع مالی مستقل این مشکلات را می‌توان برای شهرداری‌ها بر شمرد..

*آیا پاسخگویی و حسابدهی محلی در مورد حذف هزینه یا سیاست‌گذاری‌ها وجود دارد؟

* آیا گوناگونی سطح و کیفیت خدمات دولتی در میان شهرداری‌ها مطلوب و قابل قبول است یا شهروندان آن را نوعی قرعه کشی منطقه‌ای تلقی می‌کنند که در آن مناطق ثروتمند از خدمات بهتری بهره مند می‌شوند.

* سوال سوم در رابطه با لزوم و مطلوبیت کنترل مالیه شهرداری توسط دولت مرکزی بنابه دلایل اقتصاد کلان مطرح می‌شود مانند کنترل تورم، کنترل استقراض حکومتی، بی نظمی بالقوه محرک‌ها و پتانسیل ایجاد اختلال در اولویت های محلی.

* آخرین پرسشی که مطرح می‌شود این است که آیا ضمانت ضمنی دولت مرکزی در مورد دیون شهرداری وجود دارد یا امکان ورشکستگی نیز برای شهرداری‌ها ممکن است.

با در نظر گرفتن تمایل شهرداری‌ها به تامین مالی حداقل بخشی از هزینه های جاری عمرانی خود از منابع مستقل شان این سوال مطرح می‌شود که منبع بهینه کدام است؟ این منبع می‌تواند مالیات‌ها، حق‌الزحمه‌ها، اجاره بهاها و عوارض محلی یا فروش دارایی‌ها و استقراض باشد، که هیچ کدام از آنها به‌صورت کامل بدون مشکل نیست.

محسنات نسبی منابع مختلف درآمد:

گروهی از مالیات‌های محلی را می‌توان به عنوان منابع بالقوه درآمد در نظر گرفت که مالیات بر املاک و مستغلات، مالیات بر فروش، مالیات بر سود و درآمد و مالیات سرانه را در بر می‌گیرد.این مالیات‌ها را می‌توان با معیارهایی مانند کارایی اداری، عدالت، خنثی بودن تاثیر اقتصادی و میزان امکان اجتناب از این مالیات‌ها بررسی کرد. با وجود تلاش‌های بسیاری که جهت یافتن جایگزین مناسب برای مالیات‌های املاک و مستغلات صورت گرفته، این مالیات‌ها اغلب به علت عدم امکان اجتناب از آن، ایجاد صرفه جویی های حاصل از مقیاس قابل ملاحظه و بازتاب توانایی، پرداخت مالیات مبنای سیستم های محلی قرار می‌گیرند.

بسیاری از اجرت ها و هزینه‌ها بر مبنای املاک و مستغلات قرار دارند و اجاره بها، سهم سازنده(بساز و بفروش)، هزینه های خدمات و عوارض خدماتی مانند جمع‌آوری پسماند را برای ساکنین املاک در بر می‌گیرند. تضاد بالقوه ای میان اهداف مختلف شهرداری‌ها وجود دارد. با وجود اینکه ایجاد درآمد، هدفی منطقی و معقول است، این هدف ممکن است با نقش سرپرستی شهرداری‌ها از سوی اجتماع بر املاکی خاص متناقض باشد، برای نمونه آیا امکان میراث ملی فرهنگی نیز باید منبع درآمدی تلقی شوند یا به همان صورت حفظ و نگهداری شوند. فروش دارایی‌ها، راه حل کوتاه مدتی برای ایجاد درآمد است. شهرداری‌ها برای ایجاد منبع درآمدی پایدار، باید راهی برای آزادسازی سرمایه از دارایی‌ها بیابند به‌صورتی که باعث ایجاد درآمد شده و به رشد آتی سرمایه کمک کند. این امر ممکن است با قیمت‌های بازار متناقض باشد زیرا تمایل دارد ارزش دارایی‌هایی با عمر به نسبت کوتاه را پایین نگه‌دارد.پاسخی قطعی برای این سوال وجود ندارد که آیا شهرداری‌ها باید منابع مستقل درآمدی داشته باشند و یا بهترین منبع برای ایجاد چنین جریان درآمدی چیست؟ با این وجود مروری بر مباحث اصلی و مهم موجود صورت گرفته و رویکردهای ممکن و جایگزین را برای دسترسی به تامین مالی پایدارتر در شهرداری مشخص می‌سازد.

*دانشگاه آکسفورد بروکس