اقدامات و برنامه‌های دولت برای اصلاح نظام توزیع

اصلاح نظام توزیع در کشور در سالهای اخیر بیش از گذشته ضروری به نظر می رسد و دستگاههای ذیربط با برنامه ریزی های بلند مدت در تلاش هستند تا به نظام توزیع کشور شکلی جدید ببخشند. در همین راستا مهدی غضنفری وزیر بازرگانی برنامه‌های این وزارت‌خانه را برای بهبود نظام توزیع در برنامه پنجم را تشریح کرد.

مهدی غضنفری وزیر بازرگانی در مورد اقداماتی که برای اصلاح نظام توزیع صورت گرفته یا در حال انجام است، به صدور ملت کارت اصناف برای ۱/۵ میلیون واحد صنفی، ایجاد اتحادیه‌های کشوری، صدور پنج مجوز تاسیس فروشگاه زنجیره‌ای خرده‌فروشی و ساماندهی نظام پخش کالا اشاره کرد و در تشریح برنامه‌های بهبود نظام توزیع در برنامه پنجم از دریافت مجوز ۱۷۰ شرکت پخش خبر داد.

وی در مورد اقدامات انجام شده برای اصلاح نظام توزیع که به عنوان یکی از محورهای طرح تحول اقتصادی مطرح است، با اشاره به اینکه اقتصاد ایران به لحاظ ساختاری با برخی مشکلات رو‌به‌رو است، گفت: برای حل این مشکلات توسعه بیش از گذشته فضای رقابتی و برقراری رفتارهای منصفانه بین عاملان اقتصادی نیاز است که پس از روی کار آمدن دولت نهم مطالعات متعدد و گسترده‌ای در این مورد انجام شد تا براساس آن این مشکلات ریشه‌یابی و راهکارهای حل آن‌ها ارائه شود.

وی ادامه داد: پس از بررسی‌های گسترده مشخص شد که اقتصاد ایران در هفت محور دارای مشکلات ساختاری است و برای بهبود اقتصادی باید این محورها اصلاح شود. در این میان اصلاح نظام توزیع کالا به عنوان یکی از محورها، در حیطه تکالیف وزارت بازرگانی قرار داشت.

غضنفری اضافه کرد: سیستم توزیع کشور نیازمند اصلاح چند موضوع از جمله تعدد فوق‌العاده واحدهای صنفی در سطح خرده‌فروشی، بالا بودن هزینه توزیع، نیاز به استفاده از روش‌های نوین بازرگانی و موارد دیگری است که موجبات بروز ناهماهنگی در نظام توزیع را فراهم کرده‌اند. وی با اشاره به تعریف ۱۰ پروژه در راستای طرح تحول اقتصادی و برای اصلاح نظام توزیع، شش پروژه از این ۱۰ پروژه را مرتبط با بازرگانی داخلی دانست.

صدور ملت کارت اصناف برای ۱/۵ میلیون واحد صنفی

وزیر بازرگانی در مورد این پروژه‌ها ابتدا به طرح ملت کارت اصناف به عنوان یکی از پروژه‌های اصلاح نظام توزیع اشاره و بیان کرد: به منظور ساماندهی آمار و اطلاعات واحدهای صنفی در پایگاه اطلاع‌رسانی اصناف و بازرگانان، شکل‌دهی نظام توزیع کالاها از طریق واحدهای دارای پروانه کسب معتبر، ساماندهی امور مربوط به دریافت و پرداخت وجوه بین اعضای صنف و موارد دیگر این پروژه به اجرا گذاشته شد.

به گفته او اقدامات انجام شده در راستای ملت کارت اصناف شامل ثبت ورود اطلاعات حدود ۱/۵ میلیون واحد صنفی و صدور ملت کارت اصناف برای آن‌ها است.

ایجاد اتحادیه‌های کشوری

غضنفری ایجاد اتحادیه‌های کشوری را پروژه بعدی اصلاح نظام توزیع عنوان و اظهار کرد: اجرای این طرح در واقع کمک می‌کند برخی از حوزه‌های عملیاتی عملکرد بهتری داشته باشند. اتحادیه کشوری اصناف برای گفت‌وگو و حل مسائل اقتصادی مانند توسعه صادرات، برقراری نظام قیمت‌گذاری منصفانه، برگزاری آموزش‌های تخصصی و هدفمند و ایجاد نهادهای مدنی تاسیس شده است.

وی ایجاد پایگاه اطلاع‌رسانی اصناف کشور را یکی از اقدامات انجام شده در همین مورد ذکر کرد و افزود: با این پایگاه امکان شناسایی نیازهای آماری بخش‌های مختلف مرتبط با اصناف فراهم شده است. همچنین سیستم توزیع هم به شیوه مطلوبی در راستای ایجاد شفافیت اطلاعات صنفی و کاهش هزینه‌های مبادلات کالا و شناسایی واحدهای مرتبط ساماندهی می‌شود.

ساماندهی نظام پخش کالا

وزیر بازرگانی پروژه دیگر اصلاح نظام توزیع را ساماندهی نظام پخش کالا اعلام کرد و گفت: با توجه به اینکه شرکت‌های پخش کالا در گذشته به عللی از جمله ناهماهنگی، اثربخشی کمتری داشته و در حاشیه نظام توزیع بوده‌اند، با ساماندهی نظام پخش کالا علاوه بر توزیع مطمئن و کم‌هزینه با بهره‌مندی از روش‌های نوین، فاصله تولید تا مصرف کاهش و شفافیت در نظام توزیع ایجاد می‌شود.

وی با بکارگیری واژه «می‌شود» در انتهای آخرین جمله‌اش نشان می‌دهد که انگار هنوز نظام پخش کالا به اندازه‌ای ساماندهی نشده است که وی با قطعیت در این مورد از واژه «شد» استفاده کند.

غضنفری در ادامه با اشاره به ثبت مکانیزه نقل و انتقالات املاک و مستغلات و ایجاد فروشگاه‌های زنجیره‌ای خرده‌فروشی بیان کرد: با عملیاتی شدن این سیستم و ایجاد بانک اطلاعاتی جامع، مدیریت امور معاملات املاک و مستغلات در کلیه سطوح کاربردی ممکن شده است و متولیان امر می‌توانند هدایت و کنترل بازار مسکن را در اختیار بگیرند. این پروژه کاملا اجرایی شده و در حال حاضر فعال بوده است و نقل و انتقالات املاک از طریق این سیستم صورت می‌گیرد.

صدور ۵ مجوز تاسیس فروشگاه زنجیره‌ای خرده‌فروشی

وی در ادامه به ایجاد فروشگاه‌های زنجیره‌ای خرده‌فروشی به عنوان ششمین پروژه اصلاح نظام توزیع در حوزه بازرگانی اشاره کرد و یادآور شد: در این طرح، مدیریت حلقه‌های متعدد شبکه‌ تامین و توزیع در فروشگاه‌های زنجیره‌ای متمرکز و رقابت در سطوح خرده‌فروشی بین فروشگاه‌های زنجیره‌ای برقرار می‌شود. این موضوع علاوه بر نظارت بیشتر بر شبکه توزیع، صرفه جویی‌های ناشی از مقیاس به نفع عوامل توزیع و مصرف‌کنندگان نهایی را به دنبال خواهد داشت که تاکنون ۹ درخواست برای تاسیس فروشگاه‌ زنجیره‌ای خرده‌فروشی دریافت شده که مجوز قطعی برای پنج فقره آن صورت پذیرفته است.

برنامه‌های بهبود نظام توزیع در برنامه پنجم

غضنفری در ادامه با اشاره به برنامه‌های وزارت بازرگانی در برنامه پنجم توسعه جهت بهبود نظام توزیع در این مورد گفت: وزارت بازرگانی برنامه‌ها و اقداماتی برای بهبود نظام توزیع و اصلاح شبکه پخش کالا پیش‌بینی کرده که از جمله این برنامه‌ها می‌توان به خصوصی‌سازی مراحل مختلف تامین، ذخیره‌سازی و توزیع کالا ( شامل تقویت و توسعه زیرساخت‌های نظام توزیع اعم از انبار، سردخانه، پایانه‌های توزیع کالا با همکاری بخش غیردولتی )، نوین‌سازی نقش و عملکرد اصناف و بازرگانان در نظام بازرگانی داخلی کشور ( شامل توسعه تجارت الکترونیکی بر مبنای طرح شبکه کارت اصناف)، تقویت و توسعه شبکه‌های زنجیره‌ای خرده‌فروشی اصناف ( شامل توسعه احکام و اخلاق اسلامی کسب‌و‌کار فعالان اقتصادی)، توسعه و تقویت اتحادیه‌های کشوری جهت نظارت بر کیفیت کالاهای تولیدی، وارداتی و ضوابط قیمت‌گذاری و خدمات پس از فروش اشاره کرد.

وی در ادامه برنامه‌های دیگر وزارت بازرگانی در برنامه پنجم توسعه جهت بهبود نظام توزیع را برنامه‌ریزی و تکمیل طرح نظام طبقه‌بندی و خدمات شناسه کالا، ساماندهی و توسعه فعالیت شرکت‌های پخش (شامل اقداماتی مانند ایجاد و توسعه نهادهای غیردولتی برای حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان)، تبلیغ و ترویج فرهنگ مطلوب مشتری‌مداری و قانون‌گرایی و اصلاح الگوی مصرف (شامل اقداماتی مانند ساماندهی فعالیت‌های نمایندگی‌های شرکت‌های خارجی) اعلام کرد.

غضنفری اضافه کرد: از جمله برنامه‌های دیگر مدنظر، تدوین و اجرای سیاست‌های توسعه خدمات بازرگانی برای محصولات کشاورزی (شامل تدوین و طراحی نظام جامع بازرگانی بخش کشاورزی)، تدوین برنامه توسعه مراکز بارانداز کالا در سراسر کشور ( شامل اتخاذ سازوکار مناسب جهت تشویق واحدهای تولیدی، وارد کننده و موارد این‌چنینی برای عرضه در بورس) و تدوین و تصویب و اجرای طرح توسعه استفاده از علامت تجاری واحد است.

دریافت مجوز ۱۷۰ شرکت پخش

وزیر بازرگانی در ادامه، با تاکید بر نقش مهم شرکت‌های توزیع در پخش کالا گفت: فعالیت‌ شرکت‌های پخش کالا از دهه ۴۰ در کشور ما آغاز شده و روز به روز در حال گسترش است. به طوری که این شرکت‌ها امروز به عنوان یک حلقه مهم و واسط بین تولید و مصرف در کشور ایفای نقش می‌کنند.

وی تصریح کرد: این شرکت‌ها با توجه به وسعت و تنوع فعالیت‌شان و استفاده از روش‌های نوین در توزیع، امکانات و ابزارهای بیشتر، نقش مهمی در کاهش تعداد واسطه‌ها و دلال‌ها، کاهش فاصله زمانی و مکانی بین عرضه و تقاضا، کارایی شبکه توزیع، شفافیت فرآیند پخش کالا، بهبود نظام توزیع و در نهایت کاهش قیمت تمام شده دارند.

غضنفری متذکر شد: در حال حاضر حدود ۱۷۰ شرکت پخش از معاونت توسعه بازرگانی داخلی مجوز فعالیت دریافت کرده‌اند که در گستره استانی، منطقه‌ای و یا سراسری فعالیت می‌کنند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: سیاست معاونت توسعه بازرگانی داخلی مبنی بر گسترش دامنه و تعداد شرکت‌های پخش و نقش آن‌ها در شبکه توزیع کالا و کشور است و با تمهیدات پیش‌بینی شده تعداد این شرکت‌ها در حال فزونی است.