کارنامه صادراتی خودروسازان و قطعه سازان در سال88

گروه ویژه نامه ها- طبق آمارهای اعلام شده از سوی گمرک جمهوری اسلامی، خودروسازان سال گذشته در حالی رشد صادرات را در بخش سواری ها تجربه کردند که آمار ارائه شده نشان‌دهنده افت ارزش خودروهای صادراتی در مدت‌زمان مذکور بوده است، به‌طوری‌که بر اساس آمار مذکور ، می‌توان رشد صادرات خودرو را به لحاظ تعداد در کنار افت صدور قطعات منفصله (CKD) در مقایسه با سال ۸۷ ، نتیجه فعالیت خودروسازان و قطعه‌سازان کشور در سال گذشته دانست.

همچنین بنابر این آمار ، صادرات خودروهای تجاری نیز با افت روبرو شده است. افت ۱۵ درصدی قیمت صادراتی‌ها

هرچند براساس آمار گمرک و برخلاف واردات، صادرات خودرو در سال گذشته نسبت به سال ۸۷ تا حدودی افزایش داشته، با این حال خودروسازان نتوانسته‌اند برنامه صادراتی سال۸۸ را محقق کنند که این امر موجب عدم تحقق برنامه پیش‌بینی شده برای صادرات خودرو از سوی خودروسازان در سال ۸۸ شد. از سوی دیگر هر چند خودروسازان در سال گذشته توانستند رشد نسبی صادرات خودرو را تجربه کنند با این حال آمار اعلام شده از سوی گمرک حکایت از افت قیمت خودروهای صادراتی دارد.

بر اساس آمار اعلام شده از سوی گمرک جمهوری اسلامی ایران، خودروهای صادراتی ، سال گذشته با قیمت ۶ هزار و ۷۳۴ دلار به کشورهای مقصد صادر شدند که این رقم در مقایسه با سال قبل از آن نشان‌دهنده کاهش ۱۷/۱۵ درصدی قیمت خودروهای مذکور است. هرچند کاهش قیمت خودروهای صادراتی در کشورمان از نیمه دوم سال ۸۷ و همزمان با شدت گرفتن بحران جهانی و رکود در بازار خودرو دنیا آغاز شد، اما با بازگشت رونق دوباره به بازار خودرو جهانی، کاهش قیمت خودروهای صادراتی کشورمان همچنان ادامه دارد، به طوری که در مدت زمان مذکور با وجود اینکه خودروسازان داخلی تا حدودی توانستند افت خودروهای صادراتی را از لحاظ تعداد نسبت به ابتدای سال جاری جبران کنند، اما از لحاظ ارزش همچنان با کاهش مواجه هستند، به طوری که براساس آمار گمرک، سال گذشته خودروسازان موفق به صادرات ۴۱ هزار و ۶۱۲ دستگاه انواع خودرو صادراتی به ارزش ۲۸۰ میلیون و ۲۳ هزار دلار شدند که آمار مذکور حاکی از رشد ۳۳/۴۸ درصدی از لحاظ تعداد و کاهش ۸۳/۲۵ درصدی از لحاظ ارزش است.

به گفته کارشناسان، افت قیمت خودروهای صادراتی در سال جاری به دلیل تغییر سبد محصولات خودروسازها صورت گرفته؛ چراکه بحران جهانی موجب شد تا تقاضا در دنیا به سمت خودروهای کم‌مصرف تغییر کند که این امر موجب شد تا خودروسازان به منظور حفظ بازارهای صادراتی خود صادرات خودروهای ارزان را در دستور کار قرار دهند، به‌طوری که در سال جاری روآ، پراید و تندر۹۰ جایگزین خودروهای سمند و ۲۰۶ صندوقدار در بازارهای صادراتی شدند و در صدر جدول خودروهای صادراتی قرار گرفتند. با افزایش صادرات خودروهای ارزان قیمت، از سویی قیمت خودروهای صادراتی در سال جاری نزول یافت و از سوی دیگر، سبد محصولات صادراتی نیز تغییر کرد که این امر در نهایت کاهش قیمت سبد خودروهای صادراتی را به همراه داشت.

بیشتر خودروها به عراق رفت

از سوی دیگر و بر اساس آمار اعلام شده از سوی گمرک اکثر خودروهای صادراتی در سال گذشته به کشورهای عراق، ترکیه و مصر صادر شدند، به طوری که از مجموع خودروهای صادراتی ۳۳‌هزار و ۳۸۵ دستگاه انواع خودرو به عراق، سه هزار و ۹۲۰ دستگاه به ترکیه و یک‌هزار و ۵۱۲ دستگاه نیز به مصر صادر شده است.

از سوی دیگر هرچند آمار ارائه شده از سوی گمرک نشان دهنده رشد صادرات خودرو سواری در سال گذشته است، اما برخلاف خودرو آمار مذکور از کاهش چشمگیر صادرات قطعات CKD حکایت دارد، به طوری که در سال گذشته خودروسازان در مجموع موفق به صادرات دوهزار و ۸۸۷ تن قطعات CKD به ارزش ۱۵میلیون و ۹۷ هزار دلار شدند که این آمار در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از لحاظ وزن با کاهش ۴۹/۶۵‌ درصدی و از لحاظ ارزش نیز با کاهش ۷۸/۷۱ درصدی مواجه بوده است.

کاهش صادرات قطعات CKD در حالی است که خودروسازان در حال حاضر در شش کشور مصر، ونزوئلا، سنگال، بلاروس، آذربایجان و سوریه سایت تولیدی راه‌اندازی کرده‌اند و قطعات صادراتی نیز به منظور تولید خودروهای داخلی به این سایت‌ها ارسال می‌شود که کاهش صادرات قطعات CKD نشان‌دهنده کاهش تولید در این کشورها است، از سوی دیگر با توجه به اینکه اکثر قطعات CKD از سوی خودروسازان به سایت‌های تولیدی ارسال می‌شود، می‌توان گفت که قطعه‌سازان در مدت زمان مذکور صادرات قابل توجهی نداشته‌اند.

بر اساس آمار گمرک، در سال گذشته بیشترین قطعات به کشورهای سوریه، ونزوئلا و عراق صادر شده است. به طوری‌که بر اساس آمار مذکور در سال گذشته در مجموع ۱۱ میلیون و ۷۵۹ هزار دلار قطعه به سوریه، یک میلیون و ۶۳۱ هزار دلار به ونزوئلا و هزار و ۲۷۴ دلار قطعه نیز به عراق صادر شده است.

افت صادرات خودروهای تجاری

ادامه دار شدن رکود در بازار جهانی خودروهای تجاری موجب شد تا در سال گذشته تجاری سازان داخلی همانند سواری سازان افت صادرات را تجربه کنند، به طوری که بر اساس آمار رسمی گمرک جمهوری اسلامی ایران، صادرات وسایل نقلیه عمومی در سال گذشته از لحاظ وزن کاهش ۲۵ درصدی و از لحاظ ارزش رشد ۴ درصدی را نسبت به مدت مشابه سال قبل تجربه کردند که با توجه به این آمار می توان گفت صادرات وسایل نقلیه عمومی سال گذشته با افت همراه بوده است.

بر اساس این آمار، در سال گذشته خودروسازان داخلی در مجموع موفق به صادرات دو میلیون و ۱۱۵ هزار کیلو انواع وسایل نقلیه عمومی به ارزش ۱۶ میلیون و ۳۶۹ هزار دلار شدند که آمار مذکور نشان دهنده کاهش ۲۵ درصدی صادرات به لحاظ وزن و رشد ۴ درصدی به لحاظ ارزش است.بر اساس آمار گمرک در سال ۸۷ در مجموع دو میلیون و ۸۲۳ هزار کیلو انواع کامیون به ارزش ۱۵ میلیون و ۷۰۰ هزار دلار از سوی خودروسازان داخلی صادر شد؛ اما در سال گذشته رسیدن بحران جهانی به خودروهای تجاری و رکود در بازار این خودروها ،موجب شد تا صادرات خودروهای تجاری نیز همانند خودروهای سواری با کاهش مواجه شود.

همچنین بر اساس این آمار در سال ۸۷ خودروسازان موفق به صادرات انواع وسایل نقلیه عمومی به بیش از ۱۰ کشور شدند؛ اما در سال گذشته تعداد کشورهایی که وسایل نقلیه عمومی به آنها صادر شد، به هشت کشور تقلیل یافت که به این طریق می توان گفت خودروسازان با بروز بحران جهانی برخی از بازار های صادراتی خود را از دست داده اند.

عراق مقصد صادرات

بر اساس آمار مذکور، در سال گذشته نیز همانند سال ۸۷ بیشترین وسایل نقلیه عمومی به کشور عراق صادر شد، به طوری که طی این مدت در مجموع یک میلیون و ۸۷۹ کیلو انواع وسایل نقلیه عمومی به ارزش ۱۴ میلیون و ۸۲۵ هزار دلار به این کشور صادر شد. پس از عراق رتبه دوم صادرات طی مدت زمان مذکور به کشور امارات متحده عربی رسید، به طوری که در مجموع ۲۰۰ هزار و ۸۲۲ کیلو انواع وسایل نقلیه عمومی به ارزش یک میلیون و ۳۸۷ هزار دلار به این کشور صادر شد، اما رتبه سوم صادرات در سال گذشته به کشور سودان رسید، این امر در حالی است که در سال ۸۷ هیچ صادراتی به این کشور صورت نگرفته بود. بر اساس آمار اعلام شده در سال گذشته در مجموع ۲۳ هزار کیلو انواع وسایل نقلیه عمومی با ارزش ۱۱۴هزار دلار به این کشور صادر شد.

نکته قابل تامل در آمار مذکور صادرات خودروسازان به کشور آلمان در سال گذشته است، به گفته یکی از کارشناسان قطعات یدکی این گونه خودروها عمده صادرات به این کشور در سال گذشته را شامل می شود.علاوه بر آن صادرات وسایل نقلیه حمل ونقل کالا، دیزلی و نیمه دیزلی، با وزن ناخالص وسیله نقلیه (g.v.w) حداکثر ۵ تن نیز در سال گذشته افت ۹۸ درصدی را تجربه کرد، اما افت صادرات در سال گذشته به موارد مذکور منتهی نشد، به طوری که طی این مدت تجاری سازان در صادرات وسایل نقلیه حمل ونقل کالا با موتور پیستونی تراکمی (دیزل یانیمه دیزل)به وزن ۵ تا۲۰ تن و وسایل نقلیه حمل ونقل کالا با موتور جرقه ای -احتراقی به وزن ناخالص وسیله نقلیه (g.v.w) حداکثر ۵ تن و وسایل نقلیه موتوری برای حمل ونقل کالا(کامیون و کامیونت)، هر کدام به ترتیب افت ۱۰۰،۹۴ و ۹۴ درصدی را تجربه کردند.از سوی دیگر، هرچند صادرات در سال گذشته با افت همراه بوده، اما طی مدت زمان مذکور تجاری سازان توانستد رشد صادرات را در دامپرها به منظور استفاده در خارج از شاهراه ها با وزن ناخالص بیش از ۳۰ تن و وسایل نقلیه حمل ونقل کالا، با موتور پیستونی جرقه ای - احتراقی، به وزن ناخالص بیش از ۵ تن تجربه کنند.

افت تولید، افت صادرات

از سوی دیگر، طی سال گذشته تولید خودروهای تجاری در کشور با کاهش ۲۷ درصدی و واردات این نوع خودروها نیز با کاهش ۷ درصدی مواجه بوده است که این امر بیانگر آن است که طی مدت زمان مذکور بازار داخلی کشور با کمبود خودروهای تجاری مواجه بوده که این امر نیز بی ربط به کاهش صادرات نیست. کاهش تولید خودروهای تجاری در شرایطی است که کارشناسان دلیل عمده آن را بروز بحران مالی در دنیا عنوان می کنند، زیرا بازار این نوع خودروها که از قیمت بالایی برخوردار هستند به ارائه تسهیلات از سوی شرکت های خودروساز وابسته است، اما بحران مالی و کمبود نقدینگی خودروسازان موجب شد تا در سال جاری ارائه این تسهیلات با کاهش مواجه شود که این امر را می توان از جمله دلایل رکود فروش در بازار خودروهای تجاری و رکود در صادرات خواند.

نرخ ارز، مشکل صادرکنندگان

فرید زاوه، کارشناس صنعت خودرو، کاهش حجم معاملات در دنیا را که در پی بروز بحران جهانی به وجود آمد، عمده دلیل کاهش صادرات در سال جاری دانست و عنوان می کند: بازار خودروهای تجاری که از قیمت بالایی برخوردار هستند، به ارائه تسهیلات از سوی شرکت های خودروساز وابسته است، اما بحران مالی و کمبود نقدینگی خودروسازان موجب شد تا در سال گذشته ارائه این تسهیلات با کاهش مواجه شود که این امر نیز رکود فروش در بازار خودروهای تجاری را به وجود آورد، به طوری که در حال حاضر خودروسازان بزرگ دنیا با مازاد تولید مواجه هستند که بالطبع این امر در روند صادراتی تاثیرگذار است.

زاوه در پاسخ به این پرسش که چرا ارزش تجاری های صادراتی نسبت به وزن با رشد همراه بوده می گوید: خودروسازان داخلی مواد اولیه را به یورو خریداری می کنند، اما برای صادرات ناچار به عرضه به نرخ دلار هستند که تفاوت قیمت یورو به دلار موجب می شود که قیمت خودروهای صادراتی نسبت به سایر کشورها گران تر شود که این امر رشد ارزش خودروهای صادراتی را در پی داشته است، این امر در حالی است که هم اکنون خودروسازان چینی با قیمت بسیار پایین نسبت به سایر کشورها توانسته اند حضور بسیار پررنگی در دنیا پیدا کرده و بخش اعظمی از بازارهای صادراتی را از آن خود کنند.

زاوه معتقد است: عمده مشکل صادرکنندگان داخلی ثبات در نرخ ارز است که این امر قدرت رقابت خودروسازان داخلی با سایر خودروسازان را کاهش داده. وی در ادامه می گوید: بحران جهانی موجب شده تا تمام کشورها به دنبال محصولات ارزان باشند که این مساله موجب شده تا خودروسازان داخلی بخش اعظمی از بازارهای صادراتی خود را از دست بدهند.