عملکرد بزرگ‌ترین صندوق حمایتی در بخش معدن
صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی به عنوان بزرگ‌ترین نهاد حمایتی در بخش معدن توانسته است طی سال‌های اخیر به‌خصوص دو سال گذشته گام‌های بزرگ واساسی در راستای توسعه پایدار در بخش معدن بردارد.

این صندوق ریسک را تا حد ممکن در فعالیت‌های معدنی کاهش داده است. گزارش عملکرد این نهاد دولتی از تاریخ ۱/۱/۸۶ تا ۳۰/۱۰/۸۶ را که به مناسبت ۲۲بهمن‌ماه منتشر شده است در پی بخوانید.
صندوق بیمه با توجه به رسالت حمایتی خود، با استفاده از تلاش جمعی تمامی کارشناسان فنی، بیمه‌ای، حقوقی، مالی و اداری، مشاوران تخصصی، سیستم اتوماسیون، به‌کارگیری حداکثر توان کارشناسی و روش‌های بهینه بهره‌وری، توانسته است گلوگاه‌های کاری را شناسایی و نسبت به روان‌سازی سیستم، گام‌های بلندی بردارد. آمار کارهای انجام شده و کیفیت آنها خود گواه این مدعا است که در ادامه، آمار عملکرد این حوزه، از نظر خواهد گذشت.
۱ - گزارش‌های کارشناسی:
بر اساس تقاضاهای ثبت شده و پرونده‌های تکمیل شده تعداد 284 گزارش کارشناسی تا 30/10/86 تهیه و نتیجه برای متقاضیان ارسال شده است. با توجه به تعداد روزهای کاری تقریبا هر روز بیش از 2 گزارش کارشناسی آماده شده است. با توجه به اینکه هر گزارش کارشناسی بنا به سنگینی و بزرگی پروژه، بین 10 تا 60 روز زمان می‌برد این آمار بسیار قابل‌توجه می‌باشد.
۲ - آمار استانی:
از تعداد 1374 پرونده مراجعه شده از ابتدای فعالیت صندوق، استان خراسان رضوی با 153‌مورد، آذربایجان شرقی با 117‌مورد، آذربایجان غربی با 100‌مورد، کرمان با 89‌مورد و خراسان جنوبی 78‌مورد بیشترین تقاضا برای صدور بیمه‌نامه را داشته‌اند. این پنج استان 39‌درصد کل تقاضا‌ها را برای صدور بیمه‌نامه ارسال نموده‌اند.
۳ - آمار ماده معدنی‌مورد تقاضا:
از ابتدای کار صندوق تاکنون سنگ‌های تزئینی با 428‌مورد، زغال‌سنگ با 121‌مورد و مس با 105مورد، بیشترین سهم را در تقاضای صدور انواع بیمه‌نامه‌ها داشته اند. این سه گروه خود به تنهایی 47‌درصد تقاضا‌ها را شامل می‌شوند.
۴ - آمار متقاضیان و نحوه مراجعه آنها به صندوق:
در این بخش مقایسه و تحلیلی از روند نحوه مراجعه درخواست‌ها آورده شده که در زیر جداول و تحلیل‌های مربوطه آورده شده است.
آمار وضعیت کلی متقاضیان صدور بیمه‌نامه در جدول ۱ قابل مشاهده است
از تعداد کل 577 درخواست جهت صدور بیمه‌نامه اعتباری در پایان سال 85، 133‌مورد به‌صورت مستقیم، 304‌مورد از طریق سازمان توسعه، 32‌مورد از سوی سازمان صنایع‌ومعادن استان و 42‌مورد نیز از سایر نهادها و ارگان‌ها معرفی شده‌اند که نرخ رشد تعداد درخواست‌ها در سال‌های نخست صندوق بسیار نامنظم می‌باشد. به طوری که در سال 83 با توجه به اجرایی شدن بیمه‌نامه اعتباری یک هجوم بسیار زیادی را صندوق شاهد بود که ناشی از انباشت تقاضاها به دلیل انجام امور اداری و اخذ مصوبات لازمه برای اجرای بیمه‌نامه اعتباری بود. در سال 85 نیز معرفی متقاضیان از سوی سازمان توسعه در این بخش کاهش قابل‌توجهی را نشان می‌دهد؛ ولی با عنایت به توافقات به عمل آمده مراجعه متقاضیان در قالب طرح کمک‌های فنی و اعتباری وزارتخانه رشد قابل‌توجهی تقاضای صدور، به این صندوق ارسال شد که این صندوق توانست از عهده آن به نحوه بسیار مناسبی برآید و کاهش ارسال از سوی سازمان توسعه را جبران نماید..
از تعداد ۶۴۵ تقاضای صدور بیمه‌نامه سرمایه‌گذاری نیز در سال‌های اول به دلایل عدم شناخت و آگاهی متقاضیان درخواست‌ها کم بوده ولی با یک رشد مناسب افزایش یافته ولی در سال ۸۵ به دلیل حجم بسیار زیاد درخواست‌های کمک‌های فنی و اعتباری جهش قابل‌ملاحظه‌ای داشت.
در این آمار روند مناسبی در ارسال تقاضای اکتشافی از سوی سازمان توسعه دیده می‌شود به طوری که در سال‌های 83، 84 و 85 با یک اختلاف بسیار کم روبه‌رو بود.
ولی در‌مورد درخواست‌های اعتباری یک نوسان شدید بین سال‌های ۸۴ و ۸۵ مشهود بوده که قابل تأمل است و باید روی آن کار کارشناسی شود.
همچنین از تعداد 192 تقاضای رسیده تا 30/10/86، تعداد 72 تقاضا مربوط به بیمه‌نامه‌های اعتباری بوده و 120 درخواست به منظور استفاده از بیمه‌نامه سرمایه‌گذاری اکتشاف می‌باشد که از این تعداد در بخش اکتشاف 27‌مورد از سازمان توسعه ونوسازی و صنایع معدنی ایران، 49‌مورد از طریق وزارت صنایع و معادن و مابقی که 44‌مورد می‌باشد به صورت مستقیم مراجعه نموده‌اند. همچنین در بخش اعتباری از مجموع تعداد 72 تقاضا، سازمان توسعه با 25‌مورد، بانک‌های ذی‌نفع با10‌مورد، سازمان صنایع و معادن استان با 15‌مورد بیشترین تعداد معرفی و مابقی در غالب دیگر طرح‌ها معرفی شده یا منتظر معرفی‌نامه می‌باشند.
۵ - بازدیدها و ماموریت‌های کارشناسی:
در ده ماهه سال 1386، تعداد 245 بازید کارشناسی صورت گرفته است. که این بازدید‌ها شامل بازدید اولیه، نظارتی، تعیین خسارت و ماهیت خسارت را شامل شد.
۶ - توان کارشناسی و ارزیابی صندوق:
با عنایت به آمار عملکرد سال‌های گذشته و همچنین شش ماهه نخست سال 86 صندوق توانایی انجام بازدید‌های کارشناسی به تعداد 400‌مورد در سال را با توجه به پرسنل موجود و بدون نیاز به استفاده از مشاور را دارا است.
۷ - جلسات کمیته فنی:
این جلسات هر هفته روزهای یکشنبه راس ساعت 10:30 شروع می‌گردد و در آن گزارش‌های کارشناسی تهیه شده توسط کارشناسان صندوق از معادن و محدوده‌های مورد بازدید به بحث و تبادل‌نظر گذاشته می‌شود. همچنین بعضی از مسائل که در زمینه فنی و یا بیمه ای ایجاد و نیاز به اجماع گروهی دارد نیز به عنوان دستور کار جلسه کمیته قرار می‌گیرد. اعضای این جلسه شامل تمامی کارشناسان بخش معاونت فنی و امور بیمه ای، نماینده بخش امور مالی و اداری، مدیران صدور بیمه‌نامه‌ها و بررسی فنی و تعیین خسارت، واحد حقوقی و در صورتی که پرونده دارای ذی‌نفع باشد نماینده و یا نمایندگان ذی‌نفع در آن حضور به هم می‌رساند. اصولا کارشناس سازمان توسعه و نوسازی چنانچه متقاضی از سوی سازمان مذکور معرفی شده باشند در جلسه حاضر می‌شوند. از ابتدای امسال حدود39 جلسه کمیته فنی تشکیل که نتیجه آن تصویب حدود 104 طرح در قالب بیمه‌نامه اکتشاف، 22 طرح در قالب بیمه‌نامه اعتباری و 14 طرح خسارتی بوده است.
۸ - آمار عملکرد و ریشه‌یابی مشکلات:
8-1 - وضعیت متقاضیان: به استناد آمار ارائه شده توسط اداره آمار و اطلاعات صندوق، تاکنون 1374 تقاضا برای صدور بیمه‌نامه به ثبت رسیده است. از این بین تاکنون 991 (72‌درصد کل تقاضاها)‌ مورد بازدید و کار کارشناسی قرار گرفته و تعیین تکلیف شده است و با صدور 385‌مورد بیمه‌نامه موافقت شده است. 344‌مورد به علت نداشتن حداقل شرایط لازم و یا عدم‌توجیه اقتصادی فاقد شرایط لازم جهت صدور بیمه‌نامه بوده و 209‌مورد انصراف یا عدم پیگیری متقاضی بعد از کارشناسی ثبت شده است.
۸-۲ - مصوبات و بیمه‌نامه‌ها:
آمار مصوبات کمیته فنی صندوق و بیمه‌نامه‌های صادر شده در جدول 2 مشاهده می‌شود:
در حال حاضر ۸۶ بیمه‌نامه آماده صدور می‌باشد. با توجه به اینکه اکثر قریب به اتفاق متقاضیان برای دریافت وام از طرف تسهیلات‌دهنده به صندوق معرفی شده‌اند، همگی آنها منتظر موافقت تسهیلات‌دهنده (معاونت معدنی وزارت صنایع‌ومعادن، سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی و یا بانک‌ها) می‌باشند. از طرفی چون ذی‌نفع بیمه‌نامه، تسهیلات‌دهنده می‌باشد در نتیجه صندوق زمانی می‌تواند بیمه‌نامه صادر نماید که ذی‌نفع جهت پرداخت وام، موافقت خود را به بانک عامل ابلاغ نماید.
با توجه به افزایش قابل‌توجه تعداد بیمه‌نامه‌های صادر شده، رقم بیمه‌نامه‌های صادره کمی کاهش یافته که یکی از دلایل آن معرفی متقاضیان بیمه‌نامه‌های اعتباری توسط وزارت خانه با سقف محدود و متوسط 500‌میلیون ریال بر اساس مصوبه اعلام شده می‌باشد. این در حالی است که ارزش برخی از این معادن به مراتب بیشتر از این سقف و نیاز آنها هم بسیار بالاتر است.
۸-۳ - پرونده‌های فاقد شرایط صدور بیمه‌نامه و بررسی علل آن:
بررسی پرونده‌هایی که فاقد شرایط صدور بیمه‌نامه بوده‌اند نشان می‌دهد، که علت اصلی آن عدم توجیه اقتصادی و در پاره‌ای موارد کم بودن مدت زمان اعتبار پروانه بهره‌برداری است. بررسی تعداد پرونده‌های فاقد شرایط صدور بیمه‌نامه در ده استان که تعداد متقاضی‌های آنها حدود 200‌مورد بوده (نمودار 8-3):
علل عدم صدور بیمه‌نامه بهره‌برداری:
- عدم فروش و وجود بازار مصرف ناشی از کیفیت ماده معدنی (48‌درصد)
- عدم وجود یا قطعیت ذخیره باقی مانده ناشی از عدم انجام و نقص در عملیات اکتشافی صورت گرفته قبل از صدور پروانه اکتشاف. (۲۴‌درصد)
- پایین بودن نرخ بازگشت سرمایه یا IRR پایین (18‌درصد)
- کم بودن مدت زمان اعتبار پروانه بهره‌برداری (۱۷‌درصد)
علل عدم صدور بیمه‌نامه سرمایه‌گذاری اکتشاف:
۱) عدم توجیه فنی اجرای عملیات اکتشافی از نظر کیفیت و کمیت ماده معدنی
2) عدم انطباق محل رخنمون ماده معدنی و مختصات مندرج در پروانه اکتشافی
۳) اعلام ابطال پروانه اکتشاف محدوده توسط سازمان صنایع‌ومعادن استان
9 - پرونده‌های خسارتی و علت پرداخت یا عدم پرداخت:
تاکنون ۲۵ بیمه‌نامه اعتباری و ۳۴ بیمه‌نامه اکتشافی (جمعا ۵۹‌مورد) اعلام خسارت شده است و حدود ۷‌میلیارد ریال خسارت پرداخت گردیده است. از این تعداد ۶‌مورد بیمه‌نامه اعتباری و ۵‌مورد بیمه‌نامه اکتشاف، با خسارت پرداخت شده حدود ۷۴۰۵ میلیون ریال مربوط به ده ماه نخست ۸۶ بوده و دلیل کاهش خسارت، راهکار پرداخت اقساط معوق توسط صندوق بیمه می‌باشد. در این روش بنا به تشخیص کمیسیون ارزیابی خسارت، اقساط معوقه بعضی از معدنکارن پرداخت گردید و با فرصت مناسب ایجاد شده معدنکاران قادر به بازپرداخت شده‌اند و این امر موجب گردیده که پروانه بهره‌برداری در اختیار بیمه گذار باشد و صندوق در گیر مسائل اجرائی مزاید و... نمی‌گردد و مهم‌تر از همه اینکه این امر باعث حمایت از معدنکاران شده و از تعطیلی معدن جلوگیری شده است.
10 - اقدام و پیگیری جهت صدور بیمه‌نامه‌های جدید:
صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی ۸ نوع بیمه‌نامه را می‌تواند صادر نماید که عمده بیمه‌نامه‌های صادره تاکنون بیمه‌نامه سرمایه‌گذاری اکتشاف و اعتباری بهره‌برداری از معادن بوده است. به منظور بسط فعالیت‌های صندوق و حمایت گسترده‌تر از فعالیت‌های معدنی در راستای توسعه پایدار معدن و صنایع معدنی، صندوق بیمه صدور سایر بیمه‌نامه‌ها را در اولویت‌های کاری خود قرار داده است. در اولین قدم صدور بیمه‌نامه‌های اعتباری فرآوری و بیمه‌نامه‌های سرمایه‌گذاری تجهیز و بهره‌برداری از معادن را جزو برنامه کاری خود قرار داده و در این راستا اقدامات اولیه لازم صورت گرفته است. پیش‌بینی بر این است که با صدور این گروه بیمه‌نامه‌ها هم دامنه فعالیت صندوق گسترش خواهد یافت هم در زمینه افزایش ارزش افزوده مواد معدنی و حتی فعالیت بسیاری از معادن یک پیشرفت و جهش محسوسی اتفاق خواهد افتاد.
11 - راه‌اندازی بانک اطلاعاتی و واحد GIS صندوق
با توجه به ماهیت وجودی صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی که همانا پشتوانه سرمایه‌گذاری و نیز هدایت و راهبری با ارائه اطلاعات و خدمات کارشناسی دقیق به معدنکاران جهت کاهش ریسک‌های ناشی از سرمایه‌گذاری در بخش معدن می‌باشد، این صندوق تصمیم گرفت با راه‌اندازی بانک اطلاعاتی و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) ضمن حرکت به سوی یک سیستم کارا و منسجم اطلاعاتی در بخش معدن، در جهت نظام جامع انفورماتیکی که از سیاست‌های کلان دولت می‌باشد، گام بر دارد.بر همین اساس صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی نسبت به تهیه بانک اطلاعات و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) اقدام نموده است.
از امکانات این سیستم که در دو حوزه مدیریت و کارشناسی قابل‌استفاده است، به طور خلاصه می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:
- الکترونیکی نمودن تمامی اطلاعات متقاضیان جهت دسترسی سریع (شامل اطلاعات اداری - حقوقی- فنی - بیمه‌ای)
- امکان گزارش‌گیری مدیریتی و کارشناسی
- امکان گزارش‌گیری در محیط GIS
- امکان تهیه گزارش‌های موضوعی و تلفیقی
- امکان تهیه گزارش‌های توصیفی و مکانی در نرم افزار‌های رایج GIS
- امکان دسترسی سریع به اطلاعات فنی و ‌مورد نیاز بخش کارشناسی
به طور کلی تجزیه و تحلیل‌مورد نیاز در خصوص متقاضیان بیمه‌نامه‌ها، تفکیک پارامترهای مورد نیاز جهت گزارش‌گیری و دسترسی به حجم زیادی از اطلاعات در یک لحظه از بخشی از مزایای این سیستم می‌باشد.
12 - راه‌اندازی سایت (پرتال) جدید صندوق:
پرتال صندوق در جهت اطلاع‌رسانی صحیح، دقیق و به روز متقاضیان ایجاد و راه‌اندازی شده است.
از دلایل ایجاد پرتال اطلاع‌رسانی صندوق اولا مدیریت محتوای اطلاعات آن و در ثانی استخراج آمار مدیریتی on line عملکرد صندوق در هر ساعت از شبانه روز می‌باشد.
همچنین متقاضیان اخذ بیمه‌نامه‌ها می‌توانند از آخرین مدارک‌مورد نیاز در جهت صدور بیمه‌نامه‌ برای محدوده اکتشافی یا معدن خود اطلاع کافی و به روز داشته باشند.
ایجاد سیستم عضو گیری پرتال، پیوند به سایت‌های معتبر دولتی و علمی، فرهنگ لغات معدنی و سامانه ارسال شکایات و پیگیری و غیره از دیگر امکانات پرتال اطلاع‌رسانی صندوق می‌باشد.
آدرس اینترنتــــی پرتاــل صندوق
www.Iranmico.com می‌باشد که با ورود به پرتال صندوق از امکانات دیگر آن نیز می‌توان بهره جست.
۱۳ - شروع استقرار سیستم مدیریت کیفیت ISO:
از دیگر فعالیت‌های صندوق آغاز عملیات اجرایی استقرار سیستم کیفیت ISO می‌باشد. پیشرفت کار در استقرار این سیستم کیفیت بسیار مناسب بوده و انتظار بر این است که با کمترین هزینه و کوتاهترین زمان ممکن سیستم مذکور در صندوق استقرار یابد. با استقرار این سیستم کیفیت، امید است بهبود زیادی در امر ارائه خدمات بیمه‌ای به معدنکاران حاصل شود.
۱۴ - شرکت در جلسات اصلاح قانون معادن:
به منظور ارائه سه پیشنهاد در خصوص موارد قانونی مرتبط با صندوق که در قالب 3 تبصره برای ماده 31 قانون معادن نیز از دیگر فعالیت‌های صندوق بوده است.
۱۵ - اعزام کارشناسان صندوق جهت بازدید از مجتمع‌های معدنی و صنایع معدنی:
همچنین انجام دو فقره بازدید علمی از معادن زغال‌سنگ پرورده و مرکز تحقیقات فرآوری توسط کارشناسان صندوق از دیگر امور انجام گرفته می‌باشد.



*مبالغ آماده صدور به سال بعد منتقل می‌شود.
** بیمه‌نامه‌های آماده به صدوری که بیش از یک سال از تاریخ اعلام شرایط به متقاضی گذشته باشد،عدم پیگیری محسوب و از فهرست فوق حذف شده اند.