به امید 100 سالگی...
علیرضا باغانی
بازار سرمایه ایران ۴۶ساله شد. این مهم‌ترین رخدادی است که می‌توان درباره این روزهای بورس تهران عنوان کرد. اما چرا ۴۶ساله شدن بورس تهران مهم است؟ برای پاسخ به این پرسش باید تاریخچه بازار سرمایه را به ۳ بخش تقسیم کرد. یکی دوران قبل از انقلاب که عملا رخدادی با اهمیت در بازار سرمایه کشور رخ نداد و معاملات سهام در ابتدایی‌ترین شکل خود ادامه پیدا کرد.

دوم دوره؛ بعد از انقلاب و دورانی که بخش عمده‌ای از آن صرف دفاع مقدس شد و به‌رغم برخی تلاش‌ها بورس نتوانست جایگاه ویژه‌ای در اقتصاد دولتی آن زمان به دست آورد.
و در نهایت دوران پس از تصویب قانون و اجرای قانون جدید بازار سرمایه که در واقع این دوره مهم‌ترین دوره بورس اوراق بهادار تهران به شمار می‌رود.
در این دوره قانون جدید بازار سرمایه که در واقع کامل‌ترین قانون این بازار از ابتدای تاسیس تاکنون بود، به تصویب مجلس رسید و در پی آن نهاد نظارتی بازار سرمایه از نهاد اجرایی آن تفکیک شد. در این مدت رییس سازمان بورس و اوراق بهادار که در زمان قبل از تصویب قانون جدید، دبیرکل سازمان کارگزاران بورس بود در حد معاون وزیر ارتقا داده شد و مسوولان نظام توجه ویژه‌ای نسبت به بورس از خود نشان دادند. تا جایی که یک سال پس از تصویب قانون بازار اوراق بهادار عرضه‌های اصل چهل و چهاری در بورس کلید خورد و سهام بهترین شرکت‌های ایران همچون ملی صنایع مس ایران، فولاد خوزستان، فولاد مبارکه اصفهان، مخابرات و... در بورس اوراق بهادار تهران عرضه شد.
همچنین پس از اجرای قانون جدید بازار سرمایه بود که بازاری همچون فرابورس ایران به وجود آمد و همه شرکت‌های سهامی عام ملزم به انجام معاملات شفاف در این بازار شدند. در واقع پس از قانون جدید بازار سرمایه عملا دیگر معامله غیرشفافی مربوط به شرکت‌های دارای سهامدار خرد در بازار انجام نشد و معاملات این شرکت‌ها روانه بازار سرمایه شد.
افزون بر این، در سال 89 نهاد نظارتی بازار سرمایه قانون جدید توسعه ابزارها و نهادهای مالی را به تصویب رساند که مهم‌ترین دستاورد آن قابل معامله بودن اوراق مشارکت و صکوک در این بازار بود و از همه مهم‌تر اینکه معاملات وام مسکن به عنوان پرمعامله‌ترین اوراق مالی شفاف شد و بازار سیاه آن تقریبا از میان دلالان بازار مسکن برچیده شد.
حال بازار سرمایه ایران در گذر از سال‌های ۸۴ تا ۹۱ روزهای سختی را گذرانده تا به پختگی کامل برسد. هر چند شرایط کنونی چندان هم مطلوب و ایده‌آل این بازار ۴۶ساله نیست. اما می‌توان گفت که در روزهای کنونی که ما در آن قرار داریم بازار سرمایه را خیلی بیشتر از قبل جدی می‌گیرند و بازار سرمایه توانسته در مقابل بازارهایی همچون طلا، ملک و ارز عرض اندام کند. هرچند عرض اندامی نابرابر. اما رسیدن بورس به سن ۴۶سالگی روایتگر یک واقعیت مهم دیگر هم هست و آن اینکه بورس نه تنها غرور جوانی را پشت سر گذاشته، بلکه چل چلی خود را هم سپری کرده و در راه رسیدن به تکاملی بیشتر قدم برمی‌دارد و شاید در ۵۰ سالگی به تکامل و عمق لازم برسد، ان‌شاءالله