گفتوگو
تغییرات و تحولات وارد عرصه بیمهگری شد
صنعت بیمه ایران صنعتی است اقتصادی، عدالت محور، پایدار، سالم و قابل اعتماد، برخوردار از اخلاق حرفهای و عجین شده با جامعه که از مختل شدن روند طبیعی زندگی آحاد شهروندان و چرخه عادی فعالیتهای کشاورزی، صنعتی و خدماتی کشور که در نتیجه حوادث ناشی از عوامل طبیعی و انسانی اتفاق میافتد به شیوهای آسان، سریع، مشتریمدار و با کمترین هزینه و به شکلی همهجانبه جلوگیری میکند و الگو برای بیمهگران آسیای میانه، خاورمیانه و شمال آفریقا در این زمینه است.عجله نکنید! این جملات سند چشمانداز ۲۰ ساله در تعریف صنعت بیمه در سال ۱۴۰۴ است.
پرویز خسروشاهی، مشاور رییس کل بیمه مرکزی ایران ماموریت، چشمانداز و راهبرد در صنعت بیمه را مقدمات اجرای برنامه تحول در این صنعت میداند و معتقد است: برای حرکت در مسیر تحقق چشمانداز ۲۰ ساله، سیاستهای کلی اصل ۴۴ و فرمان دهمادهای ریاستجمهوری ابتدا باید ماموریت صنعت بیمه را تعریف و تکلیف آن را از نظر جایگاه اقتصادی مشخص کرد.مشاور رییس کل بیمه مرکزی ایران ماموریت صنعت بیمه را بدین صورت تعریف میکند: تولید و عرضه اطمینان برای چرخه فعالیتهای کشاورزی، صنعتی و خدماتی کشور و جریان زندگی آحاد خانوارها و شهروندان با حداقل قیمت و حداکثر کیفیت، به صورتی جامع، مکفی و پایدار...
آقای خسروشاهی برنامه فعلی تحول در صنعت بیمه بازنگری شده طرح قبلی است که توسط کارشناسان بیمه تهیه شده بود. آیا میزان تغییرات طرح دوم در مقایسه با طرح قبلی زیاد است؟
مسوولان، مدیران و کارشناسان صنعت بیمه برای تهیه طرح پیشین تحول که پس از ابلاغ فرمان ده مادهای رییسجمهور آغاز شده بود، تلاش بسیاری کرده و با روش مساله محوری نماد مشکلات صنعت بیمه را احصا و راهکارهای پیشنهادی را در قالب پیشنویسهایی برای ارائه به شورای عالی بیمه، هیات دولت و مجلس برای بررسی و تصویب نهایی به کارگروه اصلی تحویل و در نهایت تقدیم به ریاست جمهور نمودند.
اما دکتر فرشباف پس از آمدن به بیمه مرکزی از کارشناسان و مشاوران خود خواستند تا طرح تحول بازنگری و نقاط ضعف و قوت آن شناسایی شود، بدین ترتیب تیم جدید با روش آینده محوری کار بازنگری طرح سابق را آغاز کرد.
با استفاده از نقطهنظرات سی و پنج کارشناس بیمه از طریق ارسال پرسشنامههایی محورهای کلی و مشترک مطروحه توسط آنها به صورت سیاستگذاری نظارت، ساختار صنعت بیمه، بیمه اتکایی و همکاریهای منطقهای، تعامل با ذینفعان، فرهنگ بیمه و محصولات بیمهای، فنآوری اطلاعات و نظام آمار و قوانین و مقررات تعیین شدند. مطالعه پرسشنامهها نشان میداد که ۶۰ تا ۸۵درصد کارشناسان بر سر این موضوعات اتفاقنظر دارند و این دغدغههای مشترک آنان است.
چرا برنامه قبلی ویژگیهای طرح را نداشت؟
طرح شامل یک پروژه طراحی شده است تا با اجرای آن به سوی تحول گام برداشت و آن را محقق کرد. جای ماموریت، چشمانداز و راهبردها در برنامه سابق طرح تحول خالی بود که در برنامه جدید به آن توجه جدی شد.
لازمه موفقیت در دستیابی به چشمانداز صنعت بیمه چه اهدافی است؟
ضریب نفوذ بیمه از متوسط جهانی هم عبور کند، البته توجه داشته باشید که ضریب نفوذ متوسط جهانی اینک ۵/۷درصد است؛ اما معلوم نیست این ۷درصد در افق ۱۴۰۴ به چند درصد برسد. بنابراین در هدف اولی ضریب متوسط جهانی مطرح است نه عدد ۵/۷درصد.
همچنین کسب مقام اول در صنعت بیمه منطقه آسیای میانه، خاورمیانه و شمال آفریقا، ارتقای سطح بخش غیردولتی در بازار بیمه به بیش از ۵/۷درصد، تجاری، رقابتی و حرفهای بودن صنعت بیمه کشور، بهرهمندی دهکهای پایین درآمدی از خدمات بیمهای و تعادل در پوشش بیمهای در مناطق مختلف کشور، تنوع و عدم تمرکز در ساختار پرتفوی صنعت بیمه به عنوان اهداف کلان در طرح تحول تعیین شد.
برنامه استراتژیک صنعت بیمه حاوی چه مقولات دیگری است؟
برنامه استراتژیک صنعت بیمه را در چهار مقوله، چرا صنعت بیمه وجود دارد؟ صنعت بیمه چه چیزی میخواهد باشد؟ صنعت بیمهای برای موفقیت به چه اهدافی باید دست یابد؟ و مسیرهای مناسب و منتخب رسیدن به اهداف کلان کداماند؟
بیمه مرکزی برای اجرای صحیح ماموریت بیمهگران در جامعه چه نقشی دارد؟
شرکتهای بیمه با هدایت، نظارت و همراهی بیمه مرکزی و شورای عالی بیمه به عنوان نهادهای ناظر و حاکمیتی بیمه در ایران موظفند خدمات بیمهای مورد نیاز بالفعل و بالقوه عرصههای گوناگون فعالیت کشاورزی، صنعتی و خدماتی کشور و همچنین جریان زندگی آحاد خانوارها و شهروندان را با کمترین قیمت ممکن و با بیشترین کیفیت ممکن به گونهای فراهم کنند که جنبههای گوناگون جامعه را تحت پوشش گیرد، میزان عرضه آن خدمات ضمن متناسب بودن با نیازها پایدار بوده و دچار نوسان نشود. بیمه مرکزی نیز در این میان باید تمرکز خود را بر نظارتهای هوشمند و تخصصی قرار دهد.
راهبردها و سیاستهای صنعت بیمه را در طرح تحول چگونه تعریف کردید؟
برای تحقق اهداف کلان منتخب برای تحول در صنعت بیمه کشور مسیرهای مناسب و کارآمدی باید تعیین میشد، در طرح تحول این راهبردها در چهار حوزه حاکمیتی، خانوارها، بنگاهها و بینالملل خلاصه و بدین ترتیب تدوین شد؛ استقرار نظام تنظیم و نظارت هوشمند، نهادینه و خود تنظیم در حوزه حاکمیتی، گسترش پوششهای بیمهای خرد با قیمتهای ارزان در سطح در حوزه خانوارها، گسترش پوششهای بیمهای کلان با قیمتهای رقابتی در عمق برای حوزه بنگاهها و همچنین گسترش تعاملات منطقهای و بینالمللی در حوزه بینالمللی راهبردهای صنعت بیمه خواهند بود.
اجرای این راهبردها مستلزم اصلاحاتی در قوانین و مقررات است، برای ایجاد این شرایط نوین چه برنامهای دارید؟
چهار حوزهای که نام بردم دربر گیرنده سیاستهایی است که ایجاد کننده همان شرایطی است که اشاره کردید، جایگزینی نظارت مالی به جای نظارت تعرفهای در صنعت بیمه کشور، فعالیت دولت در بازار بیمه کشور به صورت مکمل بخش غیردولتی و نه رقیب آن، به منظور تضمین تداوم ارائه خدمات بیمهای، یعنی مقابله با نوسانات بازار و ایفای نقش لنگر ثابت و پایداری در بازار، رقابتی و غیر دولتی شدن ساختار صنعت بیمه کشور، ایفای نقش تسهیلگری از سوی دولت در مورد محصولات بیمهای جدید، توسعه بیمههای زندگی، تقویت توان فنی و مالی، توسعه بیمههای اتکایی داخلی، ارتقای بهرهوری منابع سرمایهگذاری صنعت بیمه و محوریت یافتن سود سرمایهگذاریها در اداره موسسات بیمهای از همه سیاستهای فوق هستند.
آقای خسرو شاهی دولت چه وظایفی در این راستا دارد و پژوهشکده بیمه در ایجاد این شرایط چه نقشی دارد؟
سرمایهگذاری در امر تحقیق و توسعه در صنعت بیمه میتواند یکی از وظایف مهم دولت باشد، چرا که تحقیق و توسعه امری پرهزینه بوده و تامین منابع آن برای بخشخصوصی غیرممکن است و این دولت میتواند نقش بسزایی ایفا نماید. همچنین سرمایهگذاری در امر توسعه فرهنگ بیمه، سرمایهگذاری در آموزش نیروهای انسانی متخصص، مقرراتزدایی و تدوین قوانین و مقررات ماده و کم حجم و در عین حال کارآمد و حمایت سیاسی و تسهیل ارتباط بیمهگران داخلی با بیمهگران خارجی نقشهای پررنگ دیگر دولت در طرح تحول صنعت بیمه است.
برای تحقق گسترش پوششهای بیمهای کلان در سطح بنگاهها چه برآوردی از بازار دارید؟
توجه داشته باشید که بودجه دولت در سال ۸۶ معادل ۲۵۰میلیارد دلار بود که ۱۵۰میلیارد دلار آن حاصل صادرات و واردات و ۷۵میلیارد دلار در کشور سرمایهگذاری شده در حالی که سهم حق بیمههای تولیدی در این بازار تنها ۶/۳میلیارد دلار بود که نشانگر سهم اندک بیمه از اقتصاد ملی کشورمان است. سهم نفت در سال گذشته ۲۸درصد از کل بودجه بود در حالی که سهم نفت و انرژی در پرتفوی کل بیمه تنها ۷/۲درصد اعلام شد که توقع میرفت با توجه به پرخطر بودن این دو صنعت سهم آنها از پرتفوی بازار بیمه کشور حداقل ۲۸درصد باشد. بنابراین توجه میکنید که صنعت بیمه ایران کوچک است و در دنیا دولتها از صنایع نوزاد حمایت میکنند که در طرح تحول صنعت بیمه همانطور که اشاره شد در قالب سه سیاست شکوفایی تحقیق و توسعه و خروج پژوهشکده بیمه مرکزی از حالت سکونی که دارد، نیازسنجی بازار و طراحی محصولات جدید بیمهای براساس نیازسنجیهای صورت گرفته و آموزش نیروی انسانی تدوین شد و اجرا خواهد شد.
به نقش تسهیلگیری دولت در بازار بیمه اشاره کردید لطفا بیشتر توضیح دهید؟
نقش تسهیلگیری دولت یعنی استفاده از بازار بکر و بالفعل کردن آن توسط تنها شرکت بیمه دولتی که از امکانات مناسبی برای توسعه و پوشش بیمهای در اقصینقاط کشور برخوردار است و هدایت آن به بخشخصوصی میباشد.
به عنوان مثال بیمه ایران میتواند به عنوان تسهیلکننده بر روی پروژه بازنشستگی در ایران که از حداقل پوششها برخوردارند، فعالیت کند پس از ارائه خدمات به شکل روتین و سودآور شدن این پروژه باقی سرویسدهی را به بخشخصوصی بسپارد. همچنین تشکیل شرکتهای استانی برای بیمه ایران تا شرکتهای بیمه در استانها پایگاه رسمی داشته باشند که این پایگاهها هم برای صنعت بیمه مفید است و هم برای تجهیز سرمایهگذاری در استانها.
به موازات تمام این موارد تشکیل بیمههای زندگی تخصصی مشترک با شرکتهای بیمه خارجی که توان فنی و حرفهای بالایی در این زمینه دارند، میتواند در توسعه بیمههای زندگی موثر باشد.
آقای خسروشاهی فکر میکنید صنعت بیمه فعلی این تغییرات را میپذیرد یا در مقابل اجرای آن مقاومت میکند؟
دلیلی برای مقاومت نمیبینم. تمام اهداف و استراتژیها در جهت توسعه بیمه در کشور و بازارهای بینالملل تدوین شده و دلیلی ندارد بیمهگران در مقابل اجرای آن مانعتراشی کنند. از سویی شرکتهای بیمه چارهای جز همراه شدن با اصلاح ساختار صنعت بیمه را ندارند. در واقع تغییرات و تحولات وارد عرصه بیمهگری شده و بیمهگران با درک شرایط جدید و افق روشن پیشروی هر کدام به نوعی باید در تحقق اهداف متعالی وظایف خود را به درستی دنبال خواهند کرد.
بیمه مرکزی نیز به دنبال آن است که برنامه تحول را در تمامی مجامع و شوراهایی که به نوعی ذینفع صنعت بیمه هستند در اقصی نقاط کشور در جریان این برنامه قرار دهد و مشارکت آنان را جلب نماید.
ارسال نظر