طرح های توسعه‌ای شرکت ملی گاز ایران

بر اساس برنامه چهارم توسعه کشور، در حال حاضر ۱۶ پروژه با حدود ۲۶ میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار در کشور در حال اجرا است که بخشی از آنها در برنامه پنجم توسعه کشور عملیاتی خواهد شد. اجرای خطوط اصلی انتقال فشار قوی گاز طبیعی در قالب خطوط لوله چهارم تا دهم سراسری گاز، خطوط فرعی انتقال فشار قوی گاز طبیعی در قالب طرح های خطوط لوله سراسری شمال و شمال شرق و خطوط لوله استانی، ساخت و توسعه پالایشگاه های گاز، ساخت و توسعه تاسیسات زیربنایی و تکمیل ایستگاه‌های تقویت فشار گاز طبیعی، مهم ترین طرح ها و پروژه های توسعه ای صنعت گاز ایران به شمار می روند:

تکمیل خط لوله چهارم سراسری: خط لوله چهارم سراسری، با در نظر گرفتن شرایط اقلیمی ایران و نیز توسعه شبکه گازرسانی به بخش های خانگی، صنعتی و تجاری، در مسیر جدیدی، متفاوت از مسیر خطوط انتقال سراسری اول، دوم و سوم سراسری تا اصفهان و از اصفهان به سمت ساوه، به موازات این خطوط طراحی و اجرا شده است. در مسیر این خط لوله ۵ انشعاب اصلی شامل انشعاب ۳۰ اینچ سروستان به شیراز در کیلومتر ۳۵۱، انشعاب ۴۲ اینچ ارسنجان به سرچشمه در کیلومتر ۴۳۲، انشعاب ۲۴ اینچ پتروشیمی شیراز در کیلومتر ۴۴۶، انشعاب ۴۰ اینچ خط دوم یزد در کیلومتر ۵۲۸، انشعاب ۴۰ اینچ مبارکه اصفهان در کیلومتر ۷۷۱ وجود دارد. بخشی از خط لوله در کیلومتر ۷۹۸ در ایستگاه تقویت فشار پل کله اصفهان در سال ۱۳۸۳ به شبکه خطوط سراسری انتقال گاز متصل شد و ادامه آن در سال ۱۳۸۵ تا ایستگاه تقویت فشار ساوه راه اندازی شد.

تکمیل خط لوله پنجم سراسری: بر اساس آخرین برنامه‌ریزی‌ها، روزانه حدود ۱۵ میلیون مترمکعب گاز ترش در پالایشگاه فجر جم پالایش و به خطوط سراسری تزریق می شود، در نتیجه خط لوله ای به طول ۷۰ کیلومتر و قطر ۴۲ اینچ از خط لوله پنجم سراسری تعریف شده است تا گاز ترش مورد نیاز این پالایشگاه را منتقل کند. احداث سیستم مخابراتی مستقل و نیز یاردهای عملیاتی تعمیرات و بهره‌برداری از خط لوله و ایستگاه های تقویت فشار هم اکنون در دست اجرا است و پیشرفت کل اجرای طرح تا خرداد ۱۳۸۷ حدود ۹۱ درصد برآورد شده است.

تکمیل خط لوله ششم سراسری: به منظور تامین گاز استان‌های بوشهر، خوزستان و تزریق گاز به مخازن نفتی جنوب کشور، عملیات اجرایی خط لوله ششم سراسری انتقال گاز در حال اجرا است. منابع گازی مورد نیاز این پروژه، از مخزن میدان گازی پارس جنوبی تامین می شود و تا خرداد ۱۳۸۷ حدود ۷۲ درصد پیشرفت کرده است.

خط لوله هفتم سراسری: فاز نخست این پروژه، میدان گازی پارس جنوبی را به ایرانشهر در استان سیستان و بلوچستان وصل می‌کند و منابع گازی مورد نیاز آن از محل تولیدات میدان های پارس جنوبی و کیش تامین خواهد شد. پیشرفت فیزیکی عملیات اجرایی این مرحله از پروژه تا خرداد ۱۳۸۷ حدود ۶۷ درصد اعلام شده است.

خط لوله هشتم سراسری: با توجه به برآورد افزایش نیاز داخل به گاز طبیعی، مطالعه چگونگی احداث خط لوله هشتم سراسری در چارچوب بررسی ملزومات سیستم جامع انتقال گاز کشور در فاصله سال های ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸ انجام شده است. نتیجه این بررسی ها نشان داد که به منظور انتقال تولید فازهای جدید طرح توسعه میدان گازی پارس جنوبی و نیز تولیدات گاز پالایشگاه پارسیان، افزون بر ضرورت بهره‌برداری کامل از خط لوله سراسری چهارم، لازم است بخشی از خط لوله هشتم سراسری، با اولویت در فاصله پالایشگاه پارسیان-نائین به بهره برداری برسد. این خط لوله در نهایت به خط لوله پنجم انتقال گاز در تهران متصل می شود و تا خرداد ۱۳۸۷ حدود ۳۷ درصد پیشرفت کار داشته است.

خط لوله نهم سراسری: این خط لوله به منظور تامین بخشی از احتیاجات گاز منطقه غرب و شمال غرب کشور و نیز صادرات گاز از مرز بازرگان طراحی شده است که در حد فاصل عسلویه-اهواز-کرمانشاه-میاندوآب-بازرگان احداث می شود. ارزش اجرای این پروژه حدود ۷ میلیارد دلار خواهد بود و هم اکنون مطالعات طراحی پایه آن در حال انجام است.

خط لوله دهم سراسری: این خط لوله در مسافت ۶۳۲ کیلومتر و در حد فاصل کنگان-پتاوه-تیران احداث می شود و عملیات اجرایی آن تا خرداد ۱۳۸۷ در مسیر نخست، حدود ۹۹ درصد پیشرفت کرده است.

خط لوله دوم شمال و شمال شرق کشور: این پروژه، با توجه به رشد مصرف گاز در مناطق شمال و شمال شرق کشور و به منظور تحت پوشش قرار دادن بخشی از استان سمنان و استان خراسان جنوبی احداث می شود. تقویت سیستم خطوط انتقال گاز استان‌های گلستان، مازندان و خراسان شمالی از دیگر اهداف اجرای این پروژه به شمار می‌رود. خط لوله دوم شمال و شمال شرق کشور در دو قطعه با ۴۸ اینچ قطر و ۷۹۵ کیلومتر طول در حد فاصل پارچین تا سنگ بست و ۴۲ اینچ قطر و ۱۰۷ کیلومتر طول در حد فاصل میامی تا حوالی رشت احداث می شود و دست کم ۶ ایستگاه تقویت فشار، بهره برداری از تمام ظرفیت آن را در سال ۱۳۸۸ امکان پذیر خواهد کرد. گاز مورد نیاز این پروژه برای انتقال، از مخزن میدان گازی پارس جنوبی و با استفاده از خط لوله هشتم سراسری تامین خواهد شد.

خط لوله سوم آذربایجان: با توجه به توسعه مصارف گاز غرب و شمال غرب کشور در سال های اخیر، خط لوله سوم غرب و شمال غرب کشور طراحی شده است که گاز مورد نیاز استان های همدان، کردستان، زنجان، آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی را تامین می‌کند. این خط لوله از ایستگاه تقویت فشار ساوه آغاز و با ۴۸ اینچ قطر و ۲۸۰ کیلومتر طول، تا بیجار و از بیجار با ۴۰ اینچ قطر و ۱۹۷ کیلومتر طول تا میاندوآب امتداد می یابد. سه ایستگاه تقویت فشار در طول مسیر این خط لوله پیش بینی شده است که اجرای اَنها با توسعه مصرف در استان‌های شمال غربی و غربی کشور در برنامه چهارم توسعه آغاز خواهد شد.