گروه بورس، هاشم آردم: در ادامه روند نزولی که پس از بسته شدن PMD برای بازار سهام تهران رخ داد، فعالان بازار روز گذشته نیز شاهد کاهش سرمایه‌های خود بودند. هرچند به نظر می‌رسد که افت اخیر قیمت‌ها در تالار شیشه‌ای بیشتر به افت قیمت جهانی نفت ارتباط داشته باشد، اما بسیاری از فعالان بازار افت‌های اخیر را ناشی از عوامل دیگر می‌دانند و همزمان شدن این افت با بسته شدن پرونده PMD باعث شده برخی فعالان بورس تقصیرها را گردن خبر بسته شدن این پرونده بیندازند.

اما به نظر می‌رسد که حقیقت را بیشتر باید در بازار جهانی نفت جست‌وجو کرد. از طرفی بازگشت ایران به سمت عرضه نفت در بازارهای جهانی باعث شده است که انتظارات از حضور ایران در بازار نفت، قیمت طلای سیاه را بیشتر به رکوردهای کف تاریخی نزدیک کند. از طرف دیگر با افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو، احتمالا شاخص دلار تقویت خواهد شد و با تقویت شاخص دلار قیمت طلا و به تبع آن سایر کالاها و مواد اولیه و اساسی کاهش خواهد یافت. همچنین به‌عنوان نکته‌ای نگران‌کننده تر در این میان، می‌توان به لغو ممنوعیت صادرات نفت آمریکا برای اولین بار در ۴۰ سال گذشته اشاره کرد که می‌تواند اوضاع قیمت نفت را با حالتی شکننده‌تر مواجه کند. این موضوع باعث می‌شود بازار سهام تهران از دو طرف متحمل زیان شود. اولا با کاهش قیمت نفت حاشیه سود پالایشگاه‌ها و شرکت‌های پتروشیمی افت خواهد کرد و از طرف دیگر با کاهش درآمدهای ارزی کشور از محل فروش نفت، بودجه عمرانی دولت نیز به شدت محدود خواهد شد.

در نتیجه نه تنها شرکت‌های فروشنده کالاها و مواد اولیه مجبورند محصولات خود را با قیمت نازل به فروش برسانند، بلکه با توجه به رکود در سمت تقاضا، تناژ فروش شرکت‌های پتروشیمی، پالایشگاهی، فلزات اساسی و شرکت‌های وابسته به ساخت و ساز کاهش خواهد یافت. در نتیجه می‌توان گفت که به رغم از میان رفتن نظام تحریم‌ها، ریسک دیگری به نام کاهش قیمت نفت، قیمت جهانی کالاها و همچنین افت شدید درآمدهای دولت بازار را بیش از پیش تهدید می‌کند و در واقع یک ریسک سیستماتیک جای خود را به یک ریسک سیستماتیک دیگر داده است. دلایل فوق باعث شد که بازار سهام تهران در روز گذشته شاهد صف‌های فروش سهم‌های پالایشگاهی باشد. طی معاملات چند روز اخیر، گروه پالایشگاهی در رتبه‌های بالای فهرست زیان‌ده‌های بازار قرار گرفت و صف‌های فروش این گروه باعث شد که دیگر گروه‌های بازار نیز تحت تاثیر قرار گرفته و تقریبا به‌طور دسته جمعی سرخ پوش شوند. گروه پالایشگاهی اولین گروهی است که تحت تاثیر کاهش بهای نفت قرار می‌گیرد و هیجان فروش در این گروه چندان هم دور از ذهن و غیر‌طبیعی نیست. اما اینکه فعالان بازار تر و خشک را با هم بسوزانند، عادت دیرینه بورس تهران است.

همین موضوع سبب شد در روز گذشته از ۳۷صنعت حاضر در بازار، ۲۵ صنعت با افت قیمت مواجه شوند. بیشترین افت قیمت در روز گذشته از آن گروه زراعت و خدمات وابسته بود. این گروه که با تک‌سهم «زمگسا» در بورس حاضر است روز گذشته با ۹/ ۴ درصد افت قیمت مواجه شد. پیش‌تر با انتشار خبر افزایش سرمایه تقریبا ۱۵۰۰ درصدی این سهم، رشد قابل توجهی برای این صنعت کوچک رقم خورده بود. پس از آن گروه‌های پالایشگاهی (فرآورده‌های نفتی)، انتشار و چاپ، خودرو و ساخت قطعات و همچنین سایر واسطه‌گری‌های مالی (لیزینگ‌ها) بیشترین زیان را به سهامداران خود تحمیل کردند.

در طرف دیگر گروه‌های ابزار پزشکی، تامین آب و برق و گاز و استخراج سایر معادن نیز به ترتیب سهامداران خود را با رشدهای ۹۹/ ۴، ۲۱/ ۲ و ۷/ ۱ درصدی خوشحال کردند. از نکات جالب توجه بازار دیروز، قرار گرفتن دوباره گروه قند و شکر در میان صنایع مثبت بود. این گروه با رشد ۲۳/ ۱ درصدی از معدود گروه‌های مثبت دیروز بود. همچنین در روز گذشته بیشترین ارزش معاملات برای گروه‌های بانکی، پالایشگاهی، خودرویی و پتروشیمی رقم خورد. ارزش معاملات روزانه این گروه‌ها به ترتیب ۹/ ۱۱، ۸/ ۸، ۵/ ۸ و ۵/ ۷ میلیارد تومان بود.

بانکی‌ها و ناامیدی سهامداران

اگرچه طی معاملات روز گذشته، همچنان گروه بانکی بیشترین نقدشوندگی را به خود اختصاص داد، اما داد و ستدهای انجام شده در این گروه هیچ نشانی از امیدواری فعالان بورس به لغو تحریم‌ها و اتصال شبکه بانکی کشور به جهان نداشت. در حالی که انتظار می‌رفت با نزدیک شدن به لغو تحریم‌ها جهشی در قیمت سهام بانکی رخ دهد، اما سهم‌های این گروه با متوسط P بر E ۲/ ۵ در حال دست به دست شدن است.

اگرچه در شرایط فعلی این P بر E برای سهم‌های بانکی چندان هم پایین نیست اما نمی‌تواند نشانی از امیدواری فعالان بورس را در خود داشته باشد. روز گذشته از میان نمادهای بانکی بیشترین ارزش معاملات به نماد وبصادر۲ اختصاص یافت و پس از آن بیشترین گردش نقدینگی در نمادهای وبملت، وبصادر و وتجارت رقم خورد. بیشترین رشد قیمت پایانی نیز برای نماد وپست رخ داد که مشخص نیست به چه دلیل مورد توجه فعالان بازار قرار گرفته است. پس از آن نمادهای وبملت و وخاور تنها نمادهای مثبت گروه بانکی در بورس بودند که در نماد وبملت معاملات بلوکی و حمایت‌های حقوقی باعث شد قیمت پایانی مثبت بماند. این در حالی بود که قیمت تابلو در محدوده منفی قرار گرفته بود. بیشترین افت قیمت نیز با ۹/ ۱ درصد زیان به نماد وتجارت اختصاص یافت.

رشد خفیف سرمایه‌گذاری‌ها

در حالی که بیشتر سهم‌ها در روز گذشته با افت قیمت مواجه بودند، اما شاخص گروه شرکت‌های سرمایه‌گذاری رشد خفیفی را تجربه کرد. در این گروه ۶ نماد با رشد قیمت و ۹ نماد نیز با ریزش قیمتی مواجه بودند؛ اما نمادهای سبز این گروه به حدی رشد قیمت داشتند که شاخص گروه مثبت شد. در این میان بیشترین رشد قیمت به سهام شرکت سرمایه‌گذاری بهمن (وبهمن) اختصاص یافت و در طرف دیگر حق تقدم وصنا و وسکاب نیز بیشترین افت قیمت را تجربه کردند. ارزش معاملات این گروه ۲/ ۱ میلیارد تومان رقم خورد و شاخص این گروه ۱۴/ ۰ درصد رشد کرد تا زیان این گروه از ابتدای سال به ۴/ ۱۰ درصد برسد. معاملات در گروه شرکت‌های چندرشته‌ای صنعتی نیز طبق معمول چند ماه اخیر، کم‌رمق و با ارزش نازل پیگیری شد. در این گروه ۷/ ۱ میلیون سهم به ارزش ۳۹۰ میلیون تومان دست به دست شد و شاخص گروه با ۴۷/ ۰ درصد افت مواجه شد.

سوپاپی به نام مخابرات

همچنین در روز گذشته ارزش معاملات گروه مخابرات نیز به ۲۳۵ میلیون تومان رسید و بازدهی ۳۵/ ۰ درصدی برای سهامداران این گروه رقم خورد. در این اواخر گروه مخابرات به‌عنوان گروهی که ریسک چندانی ندارد و قابلیت رسیدن به بودجه پیش‌بینی‌شده در شرکت‌های این گروه محتمل است مطرح شده است. اما آمار معاملات تاریخی این گروه نشان از آن دارد که این گروه کمتر مورد توجه سهامداران خرد قرار می‌گیرد. این گروه از معدود گروه‌هایی است که ابتدای سال جاری تاکنون برای سهامداران خود سودساز بوده است. بازدهی این گروه از ابتدای سال تقریبا ۴/ ۹ درصد بوده است. کم حاشیه و کم‌ریسک بودن این صنعت باعث شده است که این صنعت به‌عنوان سوپاپ اطمینان مورد توجه قرار گیرد تا جایی که هربار نیازی به معاملات بلوکی در نماد عادی و رشد دادن صوری شاخص کل باشد، گروه مخابرات از اولین انتخاب‌های تصمیم‌گیران خواهد بود. در روز گذشته نمادهای همراه و اخابر به ترتیب با ۵۲/ ۰ و ۱۸/ ۰ درصد رشد مواجه شدند و حقوقی‌ها موفق شدند با معاملات خود قیمت این سهم‌ها را تاحدودی با رشد مواجه کنند.

تغییر چهره ریسک سیستماتیک در بورس