گروه بورس - زهرا رحیمی: شاخص کل بورس تهران در پی خوش‌بینی‌ به دور جدید مذاکرات هسته‌ای روز گذشته با رشد ۳۶/ ۰ درصدی (معادل ۲۴۰ واحد) مواجه شد و کانال ۶۶ هزار واحدی را پشت سر گذاشت و پس از ۵۰ روز کاری به رقم خود در تاریخ ۶ اردیبهشت ماه رسید و به این ترتیب بازدهی حدود ۶/ ۵ درصدی در کارنامه بورس تهران به ثبت رسید. فعالان بازار سهام، معاملات سه روز ابتدای هفته را در شرایطی توامان از بیم و امید دنبال کردند. در همین راستا، معاملات تالار شیشه‌ای در روز شنبه با رشد و در روز یکشنبه با افت به اتمام رسید.

در حالی که پس از افت روز یکشنبه بعضی کارشناسان از غلبه جو ابهام و تردید در مورد نتایج مذاکرات هسته‌ای در فضای معاملات بورس خبر می‌دادند و روند بازار سهام را در آستانه اعلام نتیجه مذاکرات هسته‌ای شکننده پیش‌بینی می‌کردند اما روز گذشته سهامداران برداشت مثبت‌تری از سیر تحولات هسته‌ای داشتند که منجر به افزایش محدود قیمت‌ها شد. روز گذشته توجه سهامداران به برخی اخبار مثبت از امکان به نتیجه رسیدن مذاکرات، موجب افزایش عمومی قیمت‌ها شد اما انتظار می‌رود تا اعلام نتایج رسمی، بورس تهران واکنشی محافظه‌کارانه‌تر همراه با پیگیری اخبار از خود نشان دهد و در صورت اعلام توافق، شاهد اوج‌گیری تقاضا در معاملات باشد. به همین دلیل رشد بازار دیروز نیز تحت تاثیر خوش‌بینی‌ها به مذاکرات هسته‌ای عنوان می‌شود. کارشناسان با توجه به جو خوش‌بینی به اخبار هسته‌ای احتمال حصول توافق در روزهای ۱۶ تا ۱۸ تیر را می‌دهند اما تردید معامله‌گران از عدم رسیدن به نتیجه قطعی مذاکرات هسته‌ای همچنان

پا برجا است. تردید و احتیاط معامله‌گران موجب شد ارزش معاملات نسبت به ابتدای هفته کمتر باشد هرچند در مقطع کنونی نیز رقم قابل قبولی است. گروه‌های بانکی، خودرو، حمل‌ونقل‌ و فرآورده‌های نفتی روز گذشته با رشد مواجه شدند؛ درحالی‌که این گروه‌ها عمدتا گروه‌هایی هستند که بیش از سایرین از مذاکرات هسته‌ای منتفع می‌شوند. نماد پالایش نفت بندر عباس و پالایش نفت اصفهان بیشترین اثر مثبت بر رشد شاخص را داشتند هرچند در وضعیت بنیادی این دو شرکت تغییر خاصی مشاهده نشده است و ابهام‌ها در نرخ خوراک و قیمت‌گذاری این محصولات همچنان به قوت خود باقی است اما جو روانی مثبت چیره بر بازار، این دو نماد را نیز با رشد مواجه و در نهایت شاخص کل را سبزپوش کرد.

در این بین برخی کارشناسان معتقدند با حصول نتیجه در مذاکرات هسته‌ای که می‌تواند تاثیر مثبت چشمگیری بر بازار سهام داشته باشد، برای داشتن بازاری پر‌رونق با معاملات روان‌تر و نقدشوندگی بالاتر و به‌طور کلی کارآ‌تر باید اصلاحاتی در ساختار بورس تهران صورت بگیرد، ضمن اینکه جذب سرمایه‌گذار خارجی به بورس تهران پس از رفع تحریم‌ها هم نیازمند تمهیداتی است. در رابطه با اصلاحات ساختاری بورس تهران غلامرضا سلامی به حذف محدودیت‌های موجود در معاملات بورس اشاره کرد و گفت: حجم مبنا و دامنه نوسان دو محدودیت معاملاتی در بورس تهران هستند که باید حذف شوند.

وی تشریح کرد: محدودیت‌های در نظر گرفته شده توسط متولیان سازمان بورس برای کنترل نوسان‌های نامطلوب قیمت اوراق بهادار شامل حجم مبنا، دامنه نوسان قیمت و همچنین توقف معاملات که تحت عنوان متوقف‌کننده‌های خودکار معروفند و تنها در برخی بورس‌های در حال توسعه مورد استفاده قرار می‌گیرند، فرآیند اصلاح بازار را طولانی کرده و از شادابی بازار می‌کاهند بنابراین برای دستیابی به یک بورس پویا و کارا حذف چنین محدودیت‌هایی الزامی است.

سلامی موثر بودن حذف این محدودیت‌ها را در گرو افزایش سهام شناور آزاد شرکت‌ها دانست و گفت: دولت باید تمهیداتی برای افزایش سهام شناور آزاد شرکت‌ها در نظر بگیرد، در غیر این صورت حذف محدودیت‌های مزبور نمی‌تواند تاثیر چندانی بر معاملات بازار داشته باشد چرا‌که در شرکت‌هایی که درصد سهام شناور آزاد شرکت‌ها رقم پایینی است، هرگونه افزایش مختصر در عرضه و تقاضای سهم می‌تواند ارزش سهام این شرکت‌ها را تغییر دهد.

سلامی افزود: ارزش سهام شرکت‌ها در بورس تهران در ارتباط مستقیم با سهام شناور آزاد است ضمن اینکه هر‌چقدر نقدشوندگی بیشتر باشد، سرمایه‌گذار استقبال بیشتری از آن می‌کند زیرا در چنین شرایطی می‌تواند به راحتی از بازار سهام خارج شود.

به اعتقاد وی پیامد حذف متوقف‌کننده‌های خودکار، تسهیل نوسان قیمت سهام و جلوگیری از تشکیل صف‌های خرید و فروش سهام به مدت طولانی در بازار سهام است که نقدشوندگی را افزایش و احتمال دستکاری قیمت را کاهش می‌دهد به این ترتیب اقدام اخیر مدیریت برای اصلاح حجم مبنا و دامنه نوسان در اواخر سال گذشته، گام مثبتی جهت افزایش کارآیی و نقدشوندگی بازار سهام بوده اما امید است پس از رفع تحریم‌ها و شکل‌گیری دوران رونق در بازار سهام، مسوولان سازمان بورس در راستای اقدام مثبت پیشین خود، شرایط معاملاتی بورس تهران را بیش از پیش با استاندارد بازارهای سهام پیشرفته دنیا منطبق کنند.

به اعتقاد سلامی، مسوولان بازار سهام در حالی از ظرفیت بالای بازار سهام و علاقه خارجی‌ها برای حضور در بازار سهام پس از توافق هسته‌ای صحبت می‌کنند که باید ابتدا این سوال را پاسخ دهند که آیا بورس تهران آمادگی پذیرش این سرمایه‌گذاران را دارد؟

وی ادامه داد: در کنار حل مشکلاتی مثل بی‌ثباتی در نرخ ارز که می‌تواند بسیاری از خارجی‌ها را دلسرد کند، فقدان اطلاعیه‌ها و صورت‌های مالی شرکت به زبان انگلیسی محسوس است به همین دلیل برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی‌ در بورس، شرکت‌های بورسی باید خود را آماده کرده و صورت‌های مالی خود را به زبان انگلیسی منتشر کنند تا آمادگی لازم پس از لغو تحریم‌ها فراهم شود. به اعتقاد وی باید شرکت‌های بورسی و سازمان بورس اطلاعات بیشتری از عملکرد و وضعیت خود را در نسخه‌هایی با زبان انگلیسی تهیه و تدوین کنند.

این کارشناس بازار سهام با اشاره به اینکه مقررات مربوط به دریافت مجوز معامله برای سرمایه‌گذاران خارجی باید اصلاح و تصویب شود، بیان کرد: باید شرایط دریافت کدهای معاملاتی برای سرمایه‌گذاران خارجی در داخل کشور فراهم و همچنین رویه‌های موجود در این زمینه نیز اصلاح شود هرچند باید در تدوین قوانین احتیاط لازم نیز باشد.وی به تجربه بورس‌های جنوب شرق آسیا اشاره کرد و گفت:چنانچه شرایط و مقدمات لازم برای سرمایه‌گذاران خارجی تامین نشود، همان آسیبی که به بورس‌های جنوب‌شرقی آسیا وارد شد، در انتظار بازار ما نیز خواهد بود چرا که این امکان وجود دارد که سرمایه‌گذاران خارجی به یک‌باره هجوم آورند، اما به دلیل آماده نبودن شرایط سرمایه‌گذاری پس از یک رشد حبابی سنگین، یکباره با یک افت شدید مواجه شود بنابراین پیشنهاد می‌شود قبل از هر اقدامی بستر‌سازی مناسبی برای حضور این سرمایه‌گذاران صورت گیرد.

این کارشناس بازار سهام به عدم ثبات نرخ ارز به‌عنوان مانعی بر سرراه سرمایه‌گذار خارجی اشاره کرد و گفت:اگر یک سرمایه‌گذار خارجی سرمایه خود را به ایران بیاورد، چگونه می‌تواند با معضل عدم تثبیت نرخ ارز کنار بیاید؟ یعنی زمانی که بخواهد سود سرمایه‌گذاری خود را بعد از مدتی از ایران خارج کند، با این نوسانات چه اتفاقی برای سرمایه وی رخ خواهد داد؟سلامی ادامه داد: البته ذکر این نکته بسیار مهم است که با فرض رفع تحریم‌ها و ثبات در نرخ ارز، به دلیل اینکه وضعیت تورم در کشور ما از کشورهای اروپایی بسیار بالاتر است، سرمایه‌گذار خارجی که در بورس ایران فعالیت کند، می‌تواند بازدهی بالاتری نیز کسب کند.