حسین محمدی حسابدار رسمی در گزارش شورای عالی جامعه حسابداران رسمی ایران برای سال مالی منتهی به ۲۹ اسفند ماه ۱۳۹۲ به مجمع عمومی سالانه «جامعه»، درخصوص مسائل مربوط به سند راهبردی، اهم تصمیمات شورای عالی، فعالیت کارگروه‌های تخصصی و وضعیت داخلی و جهانی حرفه توضیحاتی آمده و سپس به بیان پیشنهادها و اهم برنامه‌های در جریان آن شورا پرداخته شده است. نگارنده قصد دارد در بررسی حاضر، تنها درباره پیشنهاد شماره یک شورای عالی مبنی بر «مشارکت هرچه بیشتر اعضا در مجامع عمومی و مسائل و مباحث جاری جامعه و حرفه» و الزامات آن، نکات هرچند کوتاه و مختصری به رشته تحریر درآورد. در بررسی حاضر، تنها به بیان دو موضوع بسنده می‌شود که این موضوعات عبارتند از: ۱- فراهم نبودن امکانات کافی برای مشارکت فعال و آگاهانه اعضا

این تشکل نوپدید که با کیفیتی نوظهور و پس از مدت‌ها انتظار، درسال ۱۳۸۰ قدم به عرصه وجود گذاشت، از همان ابتدا با موانع و عوامل نامساعدی روبه‌رو‌ شد. این موانع و عوامل نامساعد باعث کندی در روند پویایی و گسترش سازمانی «جامعه» و جلوگیری از ارتقای سطح کمی و کیفی امکانات و ابزارهای دردسترس در راستای برقراری بسترهای لازم برای تبادل‌نظر و افکار اعضا و مشارکت فعال و آگاهانه آنان در مباحث و مسائل حرفه از جمله شرکت در مجامع عمومی شده است. «جامعه» در دوران سیزده ساله عمر خود، رخدادهای تراژیک کم به خود ندیده است. رخدادهایی که بعضا حیات سازمانی «جامعه» را به‌عنوان سازمانی غیردولتی و خود انتظام هدف قرار داده است. هنگامی که پس از ۱۳ سال از تاریخ تشکیل «جامعه»، همچنان باید چشم به راه برخورد واقع‌گرایانه مسوولان و مدیران ارشد سازمان‌های ذی‌ربط دولتی از جمله وزارت امور اقتصادی و دارایی نسبت به «جامعه» بود، وجود نقایص عمدتا ناگزیر در سازمان و امکانات «جامعه» قابل درک است بنابراین امروزه بهره‌گیری از سیستم‌های پیشرفته ارتباطی از جمله اینترنت، امکانات نوینی برای ایجاد، رشد و توسعه انواع سیستم‌ها، سایت‌ها و سامانه‌های ارتباطی به‌وجود آورده است. عدم توجه کافی به امکانات مزبور، موجد مشکلات عدیده‌ای برسرراه انجام به‌موقع فعالیت‌های جاری شده و توان ارکان «جامعه» جهت برقراری ارتباطات وسیع و متقابل با اعضای «جامعه» و مشارکت فعال و آگاهانه آنان در تصمیم‌گیری‌ها را به شدت ضعیف ساخته است. با توجه به پراکندگی اعضای «جامعه» در سطح کشور و خارج از آن، بهره‌گیری از سیستم‌های مناسب ارتباطی جهت نظرخواهی به موقع از آنان در امور مختلف مرتبط با «جامعه» و حرفه، الزامی است.

گرچه پیشینه و سابقه نقیصه اساسی مزبور به سال‌های پیش برمی‌گردد ولی بجاست از خود بپرسیم که آیا طی مدت یک سال و‌ اندی از انتخاب شورای عالی محترم دوره پنجم، چه امکاناتی جهت نظرخواهی از اعضا درخصوص مباحث و مسائل مرتبط با «جامعه» و حرفه فراهم کرده‌ایم؟ چه بسا در صورت استفاده از همین امکان و با عنایت به پیشینه بحث‌ها و مباحثات اعضای «جامعه» درخصوص ضرورت اصلاحات در متن اساسنامه به‌ویژه طی سه سال اخیر، شورای عالی محترم «جامعه» موفق به اعلام و گزارش جمع‌بندی نظرات مزبور به مجمع عمومی می‌شد و تنها از تشکیل کمیته اجرایی اصلاح اساسنامه در بند ۲ اهم برنامه‌های در جریان آن شورا سخنی به میان نمی‌آمد. اینک نیز ضروری است که کمیته مزبور، گزارش اقدامات و بررسی‌های خود تا کنون را در این خصوص، جهت اطلاع اعضا، روی سایت قرار دهد. به مساله دیگری درباره مشارکت اعضا در مباحث جاری «جامعه» می‌پردازم. در سنوات قبل، به ابتکار هیات‌مدیره وقت و موسسات حسابرسی عضو «جامعه»، جلساتی در محل سالن زیرزمین «جامعه» برگزار می‌شد و مباحث مطروحه درخصوص حرفه به بحث و گفت‌وگو گذاشته می‌شد. یادآوری این نکته خالی از لطف نیست که در یکی از جلسات مزبور، به‌صورت مبسوط درباره اصلاحات اساسنامه و مسائل مرتبط با آن بحث و اظهارنظر صورت گرفت. معمولا گزارش مسائل مطروحه در جلسات مزبور نیز روی سایت «جامعه» قرار داده می‌شد. گرچه امکانات «جامعه» از لحاظ مکان جلسات مزبور محدود بود لیکن استفاده از همین امکان محدود نیز شایسته قدردانی از هیات‌مدیره وقت «جامعه» است. انتظار می‌رفت این اقدام ضروری و این سنت پسندیده با حمایت و پشتیبانی شورای عالی محترم و هیات‌مدیره گرامی تداوم یافته و حتی‌الامکان با رفع برخی کمبودها، نسبت به گسترش کمی و کیفی استفاده از چنین امکانی اقدام کرد. اما در کمال ناباوری، چنین جلساتی تعطیل شد و اینک در بند ۹ اهم برنامه‌های در جریان شورای عالی محترم از برنامه برگزاری جلسات مستمر ماهیانه با اعضا سخن می‌رود. ضروریست شورای عالی محترم و هیات‌مدیره گرامی «جامعه» به ترازبندی عملکرد خود طی یک سال و چندماه اخیر پرداخته و ضمن مقایسه عملکرد مزبور با برنامه‌های قبلا اعلام شده خود، به تلاش‌های مسوولانه و دلسوزانه خود جهت تحقق برنامه‌های تعالی بخش و نیل به اهداف «جامعه» بیفزایند. چنین مشارکت و پیوندهای متقابلی بین اعضای شورای عالی و هیات‌مدیره «جامعه» یک امر فانتزی نیست بلکه ضرورتی مبرم و انکارناپذیر است. تاخیر بیشتر در استقرار امکانات لازم جهت چنین ارتباطاتی شفاف و ضروری، «جامعه» و اعضای آن را در معرض آسیب‌های جدی قرار می‌دهد. به یاد بیاوریم که چندسال قبل، به هنگام کشف فساد مالی و بانکی، برخی مسوولان محترم نیز که در احساس مسوولیت و دلسوزی‌شان شکی نیست، در ابتدا، انگشت اتهام به طرف برخی از حسابداران رسمی هم درازکردند. گذشت زمان و تحقیق و تفحص در این خصوص نشان داد که حسابداران رسمی مزبور به‌رغم ارتکاب برخی اشتباهات کوچک، به سلامت عمومی و حرفه‌ای خود پایبند بوده و سرافراز از آتش اتهام عبور کردند.

این بحران‌ها، هرچه بیشتر ما را به همدلی و مشارکت فعال و آگاهانه در مباحث و حل مسائل حرفه و همچنین حضور موثر در جلسات مجامع عمومی و دیگر جلسات «جامعه» فرا می‌خواند. یافتن راهکارهای لازم در مقاطع بحرانی و همچنین تقویت و ارتقای نقش «جامعه» در دفاع از اعضای خود، مستلزم مشارکت هرچه بیشتر آنان در مسائل مربوط به حرفه، افزایش مراقبت‌های حرفه‌ای آنها در انجام رسیدگی‌ها و تداوم مسوولانه رعایت دقیق و رضایت‌مندانه آیین رفتار حرفه‌ای مربوطه است.

۲- عدم اداره کارآمد و موثر جلسات مجامع عمومی

بررسی هرچند مختصر درخصوص نحوه اداره جلسات مجامع عمومی نشانگر این امر است که اداره این مجامع با تمرکز بر رعایت ظاهری و شکلی مقررات ناظر بر برگزاری جلسات مزبور صورت گرفته و تدابیر لازم درخصوص کنترل به‌موقع و مناسب محتوی و مضمون مطالب مطرح در آن جلسات و همچنین در رابطه باکنترل نحوه بیان سخنران‌ها در پشت تریبون آن مجامع اتخاذ نمی‌شود. از آنجا که جلسات در طبیعت خود، دموکراتیک‌اند لذا بدیهی است که بحث و مباحثات در جلسات مزبور اگر به انتقاد طرفین از همدیگر نیز بینجامد باید در مباحثات مزبور، برابری کامل حقوق طرفین لحاظ شده و این برابری در رفتار، در حرکات، در نگاه و در نحوه بیان ریاست محترم جلسه و سخنران‌ها مشاهده شود.