بورس در چنبره کمبود نقدینگی و نوسان‌گیری

گروه بورس- همایون دارابی: بورس اوراق بهادار تهران هفته گذشته نیز به عقب نشینی شاخص ادامه داد و با افت هزار و ۵۱۰ واحدی معادل ۲۲/ ۲ درصد مواجه شد. در هفته گذشته شاخص آنچه را که از ابتدای سال جمع کرده بود به بازار پس داد و میزان رشد شاخص از ابتدای سال به ۵/ ۶ درصد کاهش یافت تا همچنان بازار در تردید رشد یا رکود در سال جاری باقی بماند. از دیدگاه کارشناسان بازار همچنان درگیر دو مساله داخلی است؛ در نخستین مشکل کمبود نقدینگی قرار دارد؛ امری که پدیده‌ای قالب در اقتصاد کشور است. سود بالای نظام بانکی و سیاست انقباضی دولت و رکود شدید توام با آن سبب شده است تا پول نقد به گران‌ترین کالا در اقتصاد تبدیل شده و عملا بازار‌ها برای جذب نقدینگی به رقابت شدیدی روی آورند. در همین حال بازار سهام به شدت از پدیده‌ای دیگر نیز رنج می‌برد؛ اتخاذ استراتژی‌های معاملاتی به شدت کوتاه‌مدت و نوسان‌گیری دومین مشکل کنونی بازار است که البته ریشه در مشکل نخست نیز دارد. به دلیل کمبود نقدینگی معامله‌گران چاره‌ای جز اتخاذ پوزیشن‌های کوتاه‌مدت ندارند که البته بخش عمده این پوزیشن‌ها نیز با کمک اعتبارهای کارگزاران و با نرخ‌های بالا تامین می‌شود. در این شرایط بازار بیش از پیش در هفته گذشته شاهد نوسان‌های کوتاه‌مدت بود. وجود دامنه نوسان و حجم مبنا نیز البته به تشدید این نوسان‌ها کمک کرده است. در این شرایط بازار چشم به آینده دارد؛ جایی که انتظار می‌رود کاهش نرخ سود بانکی بتواند اندکی از کمبود نقدینگی را در بازار البته به‌صورت کوتاه مدت برطرف سازد و البته توافق نهایی سیاسی که بتواند با رفع تحریم‌ها دولت را از استراتژی انقباضی در اقتصاد دور کند. از این رو اینک نگاه‌ها در بازار به سوی این دو مساله معطوف شده است.

در تحولات مهم رایزنی‌های تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران به ریاست سید‌عباس عراقچی و مجید تخت روانچی با هلگا اشمید، معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا مجددا از سرگرفته شده است. این مذاکرات در چارچوب تدوین متن نهایی توافق هسته‌ای صورت می‌گیرد. عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای تاکید کرد: از نظر ما اولویت در جلسات فعلی بحث تحریم‌هاست و باید در این خصوص بتوانیم راه‌حل‌هایی را که به دست آمده، دقیق‌تر و ابهامات و پرسش‌ها را کمتر کنیم.

در صحنه اقتصاد نیز بحث کاهش سود بانکی همچنان به یک موضوع مهم تبدیل شده است. در همین رابطه وزیر اقتصاد، علی طیب نیا گفت: دولت یازدهم تصمیم گرفته به‌صورتی جدی وارد مقوله ساماندهی نرخ سود تسهیلات بانکی شود. وزیر اقتصاد افزود: دولت یازدهم در اولین جلسه پول و اعتبار، تصمیمات خود را برای ساماندهی این امر مطرح می‌کند و برخی از بانک‌ها داوطلبانه پیشنهاد کاهش نرخ سود بانکی را داده‌اند. وی در مورد کاهش نرخ سود بانکی گفت: در یک سال اخیر، حدود ۲۵ واحد کاهش تورمی داشته‌ایم و طبیعی است که نرخ سود سپرده و تسهیل بانکی متناسب با آن کاهش پیدا کند.

این سخنان البته یک نگرانی را نیز در ورای خود در میان کارشناسان اقتصادی ایجاد کرده است که دولت نظیر دولت قبلی به کاهش سود تسهیلات بانکی بدون پرداختن جدی به مساله کاهش هزینه پول در بانک‌ها بپردازد؛ امری که در صورت رخ داد می‌تواند ضربه‌ای دیگر به نظام بانکی باشد. در همین حال رئیس کل بانک مرکزی با تاکید بر اینکه بهتر است درباره نرخ‌های جدید سود بانکی در شورای پول و اعتبار تصمیم‌گیری شود، از عدم اجرای توافقات قبلی نرخ سود توسط برخی بانک‌ها انتقاد کرد.

در کنار تحولات درون اقتصاد در بازارهای جهانی همچنان قیمت‌ها با نوسان همراه است؛ هر‌چند نفت برنت به مدد تحولات سیاسی همچنان در بالای مرز ۶۰دلار پایدار به نظر می‌رسد اما در بازار فلزات بهای مس به کمتر از مرز ۶ هزار دلار وارد شده است، هرچند این کاهش می‌تواند موقت باشد. بهای مس در معاملات آخر هفته به ۵هزار و ۹۲۷دلار در هر تن رسیده است. بهای سه فلز آلومینیوم، روی و سرب هم به ترتیب یک هزار و ۸۱۷دلار، ۲ هزار و ۲۲۹دلار و ۲ هزار و ۴۸ دلار رقم‌خورده است. در بازار سنگ‌آهن قیمت نقدی سنگ‌آهن ظرف ١٢ ماه گذشته ٦٠ درصد از ارزش خود را از دست داده و به زیر ٥٠دلار در هر تن در ماه آوریل رسیده که از سال ٢٠٠٨ بی‌سابقه بوده است.

به گزارش ایمیدرو به نقل از سایت کیتکو(Kitco)، دلیل این امر، تولید و عرضه بالای تولیدکنندگانی چون وآله، ریوتینتو و بی‌اچ‌پی است. بانک سیتی گروپ پیش‌بینی کرد که قیمت سنگ‌آهن در سه ماه سوم امسال به زیر ٤٠ دلار در هر تن کاهش پیدا خواهد کرد چون شرکت‌های معدنی بزرگ به تولیداتشان افزوده و تقاضای چین نیز همچنان کاهش پیدا خواهد کرد.

تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند در سال ٢٠١٥ بیش از ١١٠ میلیون تن افزایش تولید وجود داشته باشد که ٦٨ میلیون تن آن فقط مربوط به ریوتینتو خواهد بود، به‌علاوه شرکت‌های جدید معدنی چینی نیز به بهره‌برداری خواهند رسید که بیش از ٦٠میلیون تن تولید خواهند داشت.

پیش‌بینی می‌شود در طول سال میانگین قیمت سنگ‌آهن ٤٥ دلار در هر تن خواهد بود که کمتر از میانگین ٩٧ دلار در هر تن در سال٢٠١٤ است. این نهاد مالی پیش‌بینی می‌کند که در سال آینده قیمت سنگ ٤٠ دلار و در سال‌های ٢٠١٧ و ٢٠١٨ به ترتیب ٣٩ و ٤٠ دلار در هرتن برسد.

تقاضای سنگ‌آهن در چین با کاهش سالانه تولید و تقاضای داخلی فولاد آن رو به کاهش است. قیمت‌ها باید برای دوره‌ای طولانی به زیر هزینه تولید کاهش پیدا کند تا موجب کاهش تولید شود. عرضه باید به‌طور فزاینده‌ای بهبود یابد چون در مجتمع‌های تولیدی بزرگ کنسانتره تولید می‌شود.

قیمت‌های سنگ‌آهن برای تحویل در آینده در عرض یک ماه ٣٠ درصد کاهش پیدا کرده است و چشم انداز بازار این کالا در حال حاضر نامطلوب تر از نفت و بحرانی تر از همیشه برای معدنچیانی است که فقط به بقا فکر می‌کنند.

شرکت معدنی سنگ‌آهن اطلس استرالیا یکی از قربانیان راهبرد شرکت‌های معدنی بزرگ برای عرضه مازاد به بازار است و اعلام کرده به دلیل قیمت‌های پایین تولید خود را تعلیق خواهد کرد.

در بازار چه خبر بود؟

بازار روز چهارشنبه همچنان بازاری منفی بود که در آن بازگشایی نمادهای پالایشگاهی و همراه اول موجب کاهش ۲۵۹ واحدی شاخص کل معادل ۳۹/ ۰ درصد شد. در بازار چهارشنبه معامله‌گران شاهد بازگشایی نمادهای پالایشگاه‌های بندرعباس، اصفهان و تهران بودند که این بازگشایی‌ها باوجود گزارش‌های متفاوت این شرکت‌ها با استقبال معامله‌گران حقیقی مواجه شدند.

بر‌اساس گزارش‌های منتشره پالایشگاه بندرعباس همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، سود سال جاری خود را به مبلغ ۲۰۸ ریال کاهش داده و برای هر سهم در سال مالی گذشته ۵۲۳ ریال سود پیش‌بینی کرده است. این شرکت در توضیح دلایل تغییر اطلاعات خود نسبت به پیش‌بینی قبلی آورده است که کاهش نرخ نفت خام، میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی، به دلیل کاهش نرخ بین‌المللی بوده است.

همچنین نرخ خرید نفت خام و میعانات گازی در پیش‌بینی بهمن و اسفند ۱۳۹۳، بر اساس میانگین ماه‌های مهر لغایت دی ماه اعلام شده از سوی شرکت ملی نفت ایران و شرکت ملی پالایش و پخش، ۶۹.۵۲ دلار برای نفت خام فوق سبک، ۶۷.۱ دلار برای نفت خام سنگین، ۶۶.۹۸ دلار برای میعانات گازی سرخون و پارس جنوبی و ۶۲.۲۳ دلار برای میعانات گازی عسلویه در نظر گرفته شده است.

علاوه بر این پالایشگاه اصفهان نیز با تعدیل مثبت پیش‌بینی سود سال جاری هر سهم مواجه شده و اولین سود سال مالی جاری را از ۶۳۶ ریال به ۸۷۱ ریال رسانده است. در این میان پالایشگاه تهران نیز با افزایش پیش‌بینی سود هر سهم مواجه شده و برای هر سهم در سال مالی ۱۳۹۴ مبلغ ۶۲۶ ریال سود پیش‌بینی کرده است.

این گزارش‌ها اما موجب بازگشایی‌های یکنواخت بایک نسبت P/ E نشد. حاکمیت نگاه کوتاه مدت و نوسان‌گیری در کل بازار در حال حاضر موجب بی‌تفاوتی بازار به نسبت P/ E شده است. از این نظر معامله‌گران نوسان‌گیر بدون توجه به نسبت P/ E و سود‌آوری تنها به عرضه و تقاضا توجه دارند.

در بازار روز چهارشنبه در گروه فولادی نماد هرمزگان سرانجام منفی شد هر‌چند حمایت قابل ملاحظه‌ای را در قیمت منفی شاهد بود. این شرکت در آخرین گزارش خود سود هر سهم را از یک ریال به ۴۶ ریال افزایش داده است. در گروه مخابرات نماد همراه اول پس از تقسیم سود ۵۴۱ تومانی بازگشایی شد. این سود کم مخابرات را با مشکل میزان تقسیم سود مواجه می‌سازد. سهامداران همراه اول از روز شنبه می‌توانند سود سهام‌شان را حضوری از طریق شعب بانک ملت دریافت کنند.

در گروه سیمانی نماد سیمان فارس و خوزستان برای تعدیل سود روز چهارشنبه متوقف شدند. در گروه انفورماتیک نماد ایران ارقام امروز برای برگزاری مجمع افزایش سرمایه متوقف می‌شود. درگروه برقی سازمان خصوصی‌سازی بار دیگر فروش بلوک ۲۸/ ۲۸ درصدی ایران ترانسفو را با قیمت پایه ۸ هزار و ۳۴۳ ریال آگهی کرده است. این بلوک در تاریخ ۲۲اردیبهشت با شرایط ۱۵ درصد نقد و مابقی اقساط عرضه خواهد شد. در گروه تجهیزات، نماد تراکتورسازی ایران امروز شنبه برای انتخاب اعضای هیات مدیره متوقف می‌شود. یک عضو شورای رقابت از احتمال اعلام قیمت‌های جدید خودرو در اواخر اردیبهشت‌ماه خبر داد.

در گروه بانکی خبرهای اولیه حکایت از باز شدن سوئیفت برای بانک حکمت ایرانیان دارد در صورت تحقق این خبر و گسترش آن به بانک‌های دیگر می‌تواند فضای کاری را در بخش بانکداری تقویت کند. در مجموع بازار روز چهارشنبه بازار ضعیفی بود که در آن ارزش معاملات در بورس به ۱۸۶ میلیارد تومان و فرابورس به ۱۰۶میلیارد تومان رسید. شاخص نیز با افت ۲۵۹ واحدی به ۶۶هزار و ۵۶۹ واحد رسید. با این کارنامه در کل هفته ارزش معاملات با رشد ۳۰ درصدی به ۱۲ هزار و ۶۶۱ واحد رسید و شمار خریداران نیز با کاهش ۵/ ۲۳ درصدی به ۷۸ هزار و ۲۳۴ نفر بالغ شد.