شاخص‌های جدید در راه بورس

گروه بورس: رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار روز گذشته در شرایطی در طبقه پنجم وزارت اقتصاد و در تالار جهاد اقتصادی حضور به هم رساند و در جمع خبرنگاران به شرح روند حرکتی بورس تهران پرداخت که شاخص کل بورس برای چهاردهمین روز متوالی در کانال ۶۵ هزار واحدی درجا زده است. با این حال از منظر ساختاری به نظر می‌رسد بورس تهران در حال حرکت به سمت تامین زیرساخت‌های مناسب‌تری در قیاس با گذشته است؛ زیرساخت‌هایی که قادر است به تنظیم بازار به‌صورت قانونمند کمک کند. رفع برخی محدودیت‌ها که در دستور کار بورس قرار گرفته در کنار برنامه‌هایی برای رفع ابهامات در صنایع مهم بورسی از جمله پتروشیمی‌ها، پالایشگاهی‌ها، معدنی‌ها و...، در کنار کارگروه‌ها و کمیته‌هایی که برای ثبات بخشی به بازار تاسیس شده‌اند همگی از تصمیماتی هستند که به نظر می‌رسند بازار را در بلندمدت با شرایط مناسب‌تری روبه‌رو‌ خواهند کرد. این در حالی است که زیان در بازار سهام کشور ما در حال حاضر از ابتدای سال در حدود ۱۷ درصد بوده که این رقم نگرانی‌هایی را در بازار سهام ایجاد کرده است. در این بین کارشناسان معتقدند همچنان بورس به حمایت‌های بیشتر از منظر فنی و سرمایه‌ای نیازمند است؛ به‌عنوان مثال ضرورت تعریف شاخص‌های جدید در بازار کاملا احساس می‌شود؛ موضوعی که فطانت در این نشست بر آن تاکید کرد. وی در بخشی از سخنان خود به توقف شاخص قیمتی در سال ۸۷ اشاره کرد و گفت: به دلیل محدودیت‌های نرم‌افزاری‌ اعلام شاخص قیمت از آن سال امکانپذیر نبود و شاخص کل جدید جای آن را گرفت که در زمان خودش این شاخص، بسیار خوب و مناسب برای تصمیم‌گیری تحلیلگران بود. اما شاخص‌های دیگری مثل شاخص قیمت و شاخص هم‌وزن توسط فعالان بازار مطالبه می‌شود. بنابراین بر اساس یک برنامه میان‌مدت که نرم‌افزارهای آن در حال تهیه است، قرار است شاخص‌های جدید از جمله شاخص قیمت به بازار سرمایه ارائه شوند که این اقدام در اولین فرصت و تا قبل از پایان سال اجرایی خواهد شد. وی درباره زمان اعلام شاخص نقدی گفت: هم اکنون در حال بررسی این شاخص هستیم و نحوه نمایش این شاخص در درگاه TSETMC مورد بررسی است تا به‌صورت همزمان با سایر شاخص‌ها قابل نمایش باشد.

آرامش بازار با کمیته ثبات بازار

دکتر محمد فطانت فرد، رئیس سازمان بورس و اوراق‌بهادار، روز گذشته گفت: در زمان غیبت نهادها، بازارسازها و ابزارهایی که بتوانند در بازار تعادل ایجاد کنند و نقش گروه‌های مرجع و تصمیماتی که این گروه‌ها اتخاذ می‌کنند، بسیار با اهمیت است، چراکه در حال حاضر ابزارهای کنترلی کافی که بتوانند در صورت بروز شیب‌های نزولی و صعودی در بازار، ایفای نقش کنند، نداریم، بنابراین ضروری است نگرانی‌ها و دغدغه‌هایی را که بعضا در بازار از ناحیه برخی اقدامات و تصمیمات ایجاد می‌شود، برطرف کنیم تا فضای بازار مناسب و مطلوب شود. وی درباره اینکه چگونه می‌توان به این نگرانی‌ها پایان داد، اظهار کرد: در اغلب کشورها، کمیته‌ای به‌عنوان کمیته ثبات بازار سرمایه با هدف کاهش ریسک‌های سیستماتیک بازار وجود دارد، بنابراین بعد از تصدی مسوولیت سازمان بورس در اولین اقدام و به منظور فائق آمدن بر فضای روانی و برخی ابهامات و نگرانی‌های موجود، کمیته ثبات با حضور مسوولان ارشد وزارتخانه‌ها و دستگاه‌هایی که تصمیماتشان بر بازار سرمایه اثرگذار است، تشکیل شد.

فطانت توضیح داد: بورس متاثر از رویکردهای بین دستگاهی و فرادستگاهی است و کمیته ثبات بازار می‌تواند این آرامش را در بازار ایجاد کند. وی گفت: این کمیته در بالاترین سطح با حضور معاون اول رئیس‌جمهور و برخی وزرا با دستور جلسات مشخص کار خود را شروع کرد.

سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به جلسات این کمیته برای سه صنعت گفت: جلسات این کمیته برای سه صنعت پتروپالایشی و سنگ آهنی آغاز شد، اما این جلسات برای سایر صنایع نیز ادامه پیدا می‌کند تا موانع و مشکلات هر کدام از صنایع شناسایی و در کمیته ثبات مطرح شود.

وی خاطرنشان کرد: در این کمیته اگر نیازی به مصوبه دولت باشد، این مصوبه از دولت اخذ می‌شود که برای نمونه درخصوص مصوبه پالایشگاه‌ها به مصوبه دولت نیاز بود و یا درخصوص پتروشیمی‌ها نیاز به ارجاع به کمیته تدابیر ویژه بود که این مهم نیز انجام شد و در حال پیگیری است.

فطانت با بیان اینکه طی مدت تصدی، مرتب با این سوال مواجه بودم که چرا اطلاع رسانی نمی‌شود، گفت: تصور ما این است که بازار به اقدامات عملی نیاز دارد، نه حرف و صحبت و بیان نکاتی که بازار نسبت به آن واکسینه شده است.

وی با بیان اینکه وضعیت بازار هم اکنون با بهبود شرایط بنیادین بهبود یافته است، اظهار کرد: نقش گروه‌های مرجع در ایجاد ثبات روانی- فکری و سلب نگرانی بسیار ضروری است، ضمن اینکه هم اکنون فاکتورهایی مثل قیمت نفت و قیمت جهانی کالاهایی مثل سنگ آهن تا حدی به تعادل رسیده و ریسک‌های سیستماتیک بازار هم با توجه به برخی تصمیمات، تا حدی کاهش یافته است، بنابراین سرمایه‌گذاران به ویژه اشخاص حقیقی با درنظر گرفتن استرات‍ژی‌های مشخص و مدنظر قراردادن فاکتور ریسک و میزان پذیرش آن، می‌توانند درخصوص سرمایه‌گذاری در بورس و تشکیل سبد سهام، تصمیم‌گیری کنند. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار اقداماتی که طی ماه‌های اخیر انجام گرفته را برشمرد و گفت: از جمله کارهایی که در این مدت انجام شده در حوزه ابزارسازی است. ابزارسازی برای تعادل در بازارها، در هر شرایط با اهمیت است بنابراین چند ابزار طراحی شده است. از جمله در کمیته فقهی بازار فروش اختیاری مورد بررسی قرار گرفت که این ابزار می‌تواند در نوسانات به بازار کمک کند و وقتی مقدمات آن فراهم شود، وارد بازار می‌شود. وی در ادامه گفت: همچنین اوراق مشارکت و صکوک با نرخ شناور طراحی شده است که این اوراق مشارکت و اجاره خودش را با نرخ تورم تعدیل می‌کند.

راه‌اندازی معاملات آنلاین بورس کالا

سخنگوی سازمان بورس به امکان معاملات آنلاین بورس کالا نیز اشاره کرد و گفت: معاملات آنلاین قراردادهای آتی در بورس کالا در هفته جاری شروع می‌شود. این در حالی است که ارتباط بین سامانه تسویه وجوه با کشورهای حاشیه دریای‌خزر و اعلام قیمت کالاهای ما با کالاهای آنها به شکل ضربدری انجام گرفته است.

وی با بیان اینکه بورس کالا ظرفیت‌های بسیاری برای شفافیت در عرضه و تقاضای کالا دارد، خاطر نشان کرد: هم‌اکنون صنعت فولاد با اضافه تولید رو به رو است و بر اساس رویه‌های موجود فقط حقوقی‌ها در بورس کالا امکان معامله دارند و با شرایطی که به‌وجود آمده از طرف شرکت ذوب‌آهن این درخواست مطرح شده که با تصویب در مراجع لازم حقیقی‌ها نیز مانند حقوقی‌ها امکان معامله در بورس کالا و خرید فولاد و سایر کالاهای مشابه را داشته باشند.

فطانت گفت: تعامل خوبی هم با مجلس و دولت در بحث رینگ کشاورزی صورت گرفته است که بر اساس این مذاکرات، از سازوکار قیمت تضمینی به‌جای خرید تضمینی در بورس کالا استفاده شود؛ به این ترتیب کالای کشاورزی به قیمت تابلو خریداری می‌شود و مابه التفاوت تابلو و قیمت نقدی از محل بودجه تخصیص یافته براساس قیمت تضمینی، تامین می‌شود که در این خصوص مذاکرات خوبی با مجلس و دولت انجام گرفته است.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار درخصوص بورس ان‍رژی نیز گفت: مذاکرات بسیار خوبی درخصوص عرضه نفت با دولت صورت گرفته و وزارت نفت در خواست کرده که مقدمات عرضه نفت خام در رینگ بین‌المللی برای صادرات به شکل‌ریالی فراهم شود. وی افزود: علاوه بر این، در سیستم کدال نیز تغییراتی ایجاد شده است. با تغییراتی که در این سامانه ایجاد شده از این پس این سامانه به‌صورت آنلاین بارگذاری خواهد شد. این سیستم از فناوری بسیار پیشرفته‌ای برخوردار است و علاوه بر زبان فارسی سایر زبان‌ها را نیز پشتیبانی می‌کند. همچنین فرمت و نمای بهتری نسبت به سامانه فعلی دارد و سعی شده تا سرعت پذیرش در سیستم جدید افزایش یابد.

استفاده از احکام برنامه ششم برای تقویت بازار سرمایه

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه سخنان خود به تعامل خوب صورت گرفته با مجمع تشخیص مصلحت نظام اشاره کرد و گفت: تعامل خوبی با مجمع تشخیص مصلحت نظام صورت گرفته تا بتوانیم از چارچوب‌های احکام برنامه ششم برای تقویت بازار سرمایه استفاده کنیم. در این خصوص از همه فعالان بازار سرمایه و اصحاب رسانه دعوت می‌شود هر پیشنهادی برای تقویت بازار سرمایه در قالب قانون برنامه ششم دارند به ما اطلاع‌رسانی کنند.

سخنگوی سازمان بورس درخصوص فعالیت‌های فرهنگ‌سازی سازمان بورس گفت: در جهت فرهنگ‌سازی و ارتباط بهتر و بیشتر با مخاطبان، استودیوی اختصاصی رادیو و تلویزیون در شرکت اطلاع‌رسانی و خدمات بورس به بهره‌برداری رسیده است که در فاز اول یک برنامه در قالب مجله خبری- تحلیلی با قراردادی که با شبکه یک سیما بسته شده است، روی آنتن سیما خواهد رفت و در گام بعدی نیز به دنبال ایجاد یک کانال اختصاصی بورس هستیم. فطانت درباره بین‌المللی شدن بورس ایران گفت: بین‌المللی شدن بورس اوراق و کالا به این معنی است که معاملات بورس اوراق و کالای سایر کشورها در تابلوی کشور ما و معاملات ما در تابلوی آنها دیده شود. به همین منظور، زمینه‌سازی‌هایی انجام گرفته است و در بحث مقدماتی آن باید اطلاع رسانی صورت‌های مالی و اطلاعات شرکت‌ها در حد حسابرسی بین‌المللی منتشر شود و استانداردهای حسابداری و حسابرسی بین‌المللی ترجمه شود و از زمانی که سازمان تشخیص بدهد از شرکت‌ها خواسته می‌شود که علاوه بر استانداردهای ملی در قالب استانداردهای بین‌المللی هم اطلاعات ارائه کنند. وی به ضرورت تحول اساسی در بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: بازار سرمایه به تامین نقدینگی بنگاه‌ها و تقویت زیر ساخت‌های الکترونیکی نیاز دارد تا نهادهای مالی بتوانند به شکل ویژه و متناسب با نیازهایشان ارتقای کمی و کیفی پیدا کنند. در این خصوص لازم است ابزارهایی که طراحی شده به تولید انبوه برسد که تامین نقدینگی مناسبی را برای بنگاه‌ها به همراه داشته باشد. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار تصریح کرد: رشد بازار سرمایه باید یک رشد متوازن باشد که این امر مستلزم رشد هم در بازار اولیه و هم در بازار ثانویه خواهد بود. به این ترتیب می‌توانیم توسعه اقتصادی کشور را داشته باشیم. دکتر فطانت در این بخش نشست خبری خود، به آخرین آمار معاملات در بورس‌های چهارگانه اشاره کرد و گفت: در حال حاضر ارزش بورس و فرابورس به ۳۸۵ هزار میلیارد تومان رسیده و حجم معاملات از ابتدای سال تا‌کنون از ۷۷ هزار میلیارد تومان عبور کرده است. در بورس کالا در معاملات آتی ۱۴ هزار میلیارد تومان از ابتدای سال معامله داشتیم و در بخش کالا ۳۴ هزار میلیارد تومان انجام شده و در بورس انرژی در محصولات فیزیکی ۱۲۰۰ میلیارد تومان و در بازار مشتقه ۲۵۰ میلیارد تومان معامله صورت گرفته است.