گروه بورس - زهرا رحیمی: پس از شوک قیمتی در اوراق تسهیلات مسکن، قیمت این اوراق در روزهای گذشته در اثر رکود در معاملات مسکن و کاهش تقاضا روند کاهشی به خود گرفت به‌طوری که در برخی سررسیدها از اول مهر ماه تا کنون با کاهش بیش از ۱۳ درصدی مواجه شد و به حدود ۸۰ هزار تومان رسید. اوراق تسهیلات مسکن از زمان انتشار تا اواخر شهریورماه شاهد روند صعودی قیمت در بیشتر سررسیدها بود به‌طوری که قیمت این اوراق در اواخر شهریور به بالاترین مقدار خود رسید. در مواجهه با روند رشد قیمتی این اوراق دید‌گاه‌های مختلفی از سوی کارشناسان مطرح شده است. برخی کارشناسان افزایش قیمت این اوراق را ناشی از سفته بازی سرمایه گذاران می‌دانستند و برخی دیگر افزایش قیمت این اوراق را به دلیل افزایش تقاضای واقعی برای وام مسکن عنوان می‌کردند؛ این در حالی است که با شروع فصل پاییز و کم شدن تقاضا و تداوم رکود در بخش مسکن، اوراق امتیاز وام مسکن در سرازیری قرار گرفت و روز گذشته در بیشتر سررسیدها به پایین ترین قیمت خود در پنج ماه اخیر رسید و این مهر تاییدی بر گفته کارشناسانی است که افزایش قیمت این اوراق را با افزایش تقاضا توجیه می‌کردند.

در این رابطه علیرضا توکلی، رئیس اداره ابزار‌های نوین مالی ایران با تاکید بر اینکه نقش نهاد ناظر دخالت در مورد تعیین قیمت اوراق تسهیلات مسکن نیست، گفت: معاملات این اوراق در فرابورس در فضایی شفاف ومبتنی بر عرضه و تقاضا صورت می‌گیرد بنابراین آنچه موجب افزایش قیمت این اوراق در ۸ ماه گذشته شد، مازاد تقاضا (به دلیل افزایش وام مسکن و همچنین استفاده انبوه سازان از این وام) نسبت به عرضه این اوراق بود؛ به‌طوری که تا آخر مرداد به‌طور متوسط عرضه تسه‌ها ۴۲۰ میلیارد تومان اما تقاضای این اوراق ۶۰۰ میلیارد تومان بوده است و بنابراین، اختلاف عرضه و تقاضا دلیل اصلی افزایش قیمت این اوراق بود.

وی ادامه داد: از شهریور ماه، با تداوم رکود در بخش مسکن تقاضای این اوراق کاهش یافت و عرضه و تقاضا برای این اوراق متعادل تر شد و به این ترتیب قیمت این اوراق کاهش یافت. وی به کاهش قیمت این اوراق در روزهای اخیر اشاره کرد و گفت: کاهش قیمت تسه‌ها در روزهای گذشته نشان داد که آنچه موجب افزایش قیمت این اوراق شد، افزایش تقاضا بوده است. توکلی رقم شاخص سفته بازی یا معاملات مازاد را رقمی نزدیک به صفر اعلام کرد و افزود: برخی علت افزایش قیمت این اوراق را سفته بازی می‌دانستند در صورتی که آمار معاملات و بررسی‌ها نشان داد که جز در بهمن ۹۲ و اردیبهشت ۹۳ که معاملات بیشتر از مصرف به میزان یک درصد را شاهد بودیم، در ماه‌های دیگر تمام این اوراق در بانک مسکن به وام تبدیل شدند. رئیس اداره ابزارهای نوین مالی اظهار کرد: سفته‌بازی در بازار اوراق تسهیلات مسکن اندک و به‌طور میانگین ۳ درصد است و فقط در یک ماه به ۷ درصد رسید. این مقام مسوول به متقاضیان خرید این اوراق اطمینان داد که قیمت این اوراق بر اساس مکانیسم عرضه و تقاضا تعیین می‌شود و به زودی با تحرک بیشتر در عرضه این اوراق شاهد کاهش قیمت این اوراق خواهیم بود. وی از طراحی ابزارهای جدید برای ارائه اوراق تسهیلات در بانک مسکن در آینده‌ای نزدیک خبر داد و گفت: تقویت بخش عرضه از جمله راهکارهایی است که در دستور کار بانک مسکن قرار گرفته و انتظار می‌رود با تجهیز منابع بانک مسکن، توان این بانک برای عرضه اوراق بیشتر در بازار تسهیلات مسکن افزایش یابد. وی در پایان به متقاضیان این اوراق توصیه کرد: به تاریخ ابطال این اوراق توجه کنند؛ چرا‌که در صورت انقضای تاریخ این اوراق ارزششان صفر می‌شود. توکلی به متقاضیان این اوراق پیشنهاد کرد: متقاضیان برای اینکه به افزایش قیمت اوراق تسهیلات مسکن دامن نزنند، زمانی که قصد اخذ وام برای خرید مسکن را دارند، نسبت به خرید این اوراق اقدام کنند؛ به‌طور مثال اگر پروسه خرید مسکن ۶ ماه طول می‌کشد، در ماه‌های پایانی برای خرید اقدام کنند و با این کار هم ارزش پولشان حفظ می‌شود و هم اینکه با مشکل باطل شدن اوراق مواجه نمی‌شوند.

در این میان محمد کفاش، مدیر عامل کارگزاری بانک مسکن نیز دلایل افزایش قیمت این اوراق تا شهریور ماه سال جاری را مازاد تقاضا دانست و گفت: افزایش میزان وام مسکن از ۲۵ به ۴۵ میلیون تومان تقاضا را از اردیبهشت‌ماه برای خرید مسکن افزایش داد به این ترتیب موجب افزایش قیمت این اوراق شد.

وی با بیان اینکه این اوراق بر اساس مانده حساب سپرده ممتاز منتشر می‌شود، گفت: به این حساب دو نوع سود تعلق می‌گیرد؛ یکی سودی که به مشتری تعلق می‌گیرد و دیگری اوراقی که بر اساس آن صادر می‌شوند. وی گفت: طبق یک فرمول ماه به ماه برای سپرده‌گذاران اوراق صادر می‌شود؛ بنابراین هرچه این مانده حساب افزایش یابد، اوراقی که صادر می‌شوند، بیشتر می‌شود و بنابراین بر این اساس عرضه زیاد می‌شود. این کارشناس ادامه داد: بررسی آمار معاملات نشان می‌دهد که مانده حساب سپرده ممتاز در ماه‌های اخیر ثابت بوده و بنابراین عرضه این اوراق تغییری نکرده اما چون تقاضای این اوراق به دلیل تقاضای انبوه‌سازان و همچنین افزایش میزان وام افزایش یافته است، شاهد رشد قیمت در سررسیدهای مختلف این اوراق بودیم. کفاش یکی دیگراز دلایل ثابت بودن عرضه این اوراق را بازگشایی ماهانه این نمادها به میزان مشخص دانست و گفت: این اوراق در ۳۶ نماد منتشر می‌شود. پیش از این مقدار این نمادها پرنشده بود و کم‌کم بر میزان عرضه اضافه می‌شد؛ ولی پس از مدتی به موازات باز شدن یک نماد، یک نماد بسته می‌شد و این نیز یکی از دلایل ثابت بودن عرضه این اوراق بوده است. وی افزود: در کنار این عدم تغییر عرضه، با کاهش تعداد خریداران تسه‌ها مواجه بودیم که این دلیل کاهش قیمت این اوراق در روز‌های گذشته بوده است.

وی در پایان به کاهش قیمت وام مسکن اشاره کرد و گفت: هزینه تهیه وام مسکن تا اوایل مهرماه حدود ۸ میلیون تومان بود که روند کاهشی قیمت این اوراق هزینه تهیه این وام را بیش از یک میلیون تومان کاهش داده است.

کاهش یک و نیم میلیون تومانی اوراق «تسه» در 2 ماه