گروه بورس، حمید محمدی: شاخص کل بورس تهران در ادامه صعود و نزول‌های کم‌رمق خود در هفته‌های اخیر، دیروز ۱۱ واحد افت کرد تا در ۷۱هزار و ۶۶۴ واحدی آرام بگیرد. افت دو روز اخیر باعث شد رقم شاخص نسبت به روز پایانی تابستان ۹۳ که ۷۱هزار و ۶۸۶ واحد بود ۲۲ واحد افت کند. نمادهای «شخارک» با ۳۰، «فملی» با ۸ و «وپاسار» با ۶ واحد تاثیر منفی بیشترین نقش را در قرمز رنگ شدن شاخص کل در معاملات دیروز داشتند. در مقابل نمادهای «فولاد» با ۱۵، «تکمبا» با ۹ و «وبملت» با ۷ واحد نمادهایی بودند که بیشترین تلاش خود را برای سبز نگه داشتن شاخص کل داشتند. شاخص فرا بورس اما با یک واحد صعود توانست به قامت ۸۲۸ واحدی برسد. ارزش معاملات با احتساب معاملات بلوکی آن دیروز در بورس به ۱۳۷ میلیارد تومان و در فرابورس به ۸۱ میلیارد تومان رسید. حجم پایین ارزش معاملات در ماه مهر نیز گویا ادامه دار است. معاملات سهام شرکت‌ها در بازار سرمایه بیش از آنکه با روند سودآوری و گزارشات مالی آنها انجام شود با گمانه‌زنی‌های سیاسی و تاثیر این گمانه‌ها بر شرایط صنعت خاص شکل می‌گیرد. معاملاتی برای مدیریت ریسک و بازده

طی روزهای اخیر شاهد بازگشایی مجدد نمادهایی هستیم که به‌وسیله آنها بازیگران بازار و علاقه مندان می‌توانند معاملات سهام را به شکل آتی انجام دهند. این نمادها از سه بخش تشکیل شده‌اند: «ج» به علاوه نماد شرکت اصلی به علاوه موعد سررسید مانند: جخودرو ۰۶ که بیانگر نماد معاملات آتی روی سهم ایران خودرو در شهریورماه سال آینده است. البته تعداد شرکت‌هایی که در معاملات آتی حاضر هستند محدود به شش شرکت ایران خودرو، مپنا، مخابرات ایران، فولاد مبارکه، چادر ملو و نفت و گاز پارسیان برای سررسیدهای اردیبهشت و شهریور ۹۴ است و برای تمامی نمادها هنوز امکان انجام این معامله وجود ندارد.

اگرچه در خرید‌های معمول در بازار سرمایه، خریدار ملزم به پرداخت ۱۰۰ درصد مبلغ معامله به فروشنده است اما در معاملات آتی خریداران با توجه به اهرم ۵ برابری معاملات آتی سهام، ۲۰ درصد مبلغ معامله را به فروشنده می‌پردازند. تفاوت دیگر معاملات آتی با معاملات به‌صورت معمول آن است که فروشنده سهام الزامی به داشتن سهم ندارد و می‌تواند با توجه به اینکه سهم را در اختیار ندارد از نزول سهام سود کسب کند. با احیای چنین معامله‌ای سهامداران و فعالان بازار سرمایه می‌توانند هم از صعود و هم از نزول سهام سود کسب کنند. در واقع قراردادهای آتی امکان خرید و فروش اهرمی سهام را با قیمت مشخص روز برای سررسید معین در آینده فراهم می‌کند. هرچند معاملات سهام نیاز به تحلیل و پیش‌بینی شرایط آتی دارد اما ورود به این معاملات که ریسک بالا و به تبع آن بازده بالایی دارد بدون تحلیل و درنظر گرفتن تمام جوانب، می‌تواند زیان‌های سنگینی را به معامله‌گران وارد کند. با توجه به اینکه فردی که در نقش خریدار ظاهر می‌شود تنها ۲۰ درصد ارزش سهم را پرداخت می‌کند می‌تواند ۵ برابر بیشتر از سهم مذکور خرید کند و در صورت رشد یا زیان ۴ درصدی سهم، ۲۰ درصد سود یا زیان می‌کند. در مقابل فرد فروشنده نیز نسبت به کسب بازدهی معین جدا از نوسان قیمت سهم تا موعد سررسید مطمئن می‌شود. ایجاد معاملات آتی سهام می‌تواند به بازار سرمایه عمق بیشتری ببخشد و باعث تحرک و پویایی بیشتری در فضای معاملات شود. همچنین امکان انجام این معامله برای صندوق‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری باعث کاهش میزان ریسک آنها است. تعیین قیمت در معاملات آتی سهام معمولا بر اساس قیمت پایه در بازار نقدی، نرخ سود سپرده کوتاه‌مدت و زمان سر‌رسید است. البته انجام معاملات آتی سهام طی روزهای اخیر به‌صورت کم‌حجم انجام شده و این امکان برای معامله‌گران بر‌خط هنوز انجام نشده است، هر چند انتظار می‌رود طی روزهای آتی این امکان برای معاملات برخط انجام شود.

معاملات آتی سهام پیش از این نیز در سال ۸۹ در بورس تهران انجام شده بود اما به دلیل محدود بودن امکان خرید این اوراق در تالار حافظ و عدم دسترسی شرکت‌های کارگزاری حاضر در شهرستان‌ها معاملات آتی سهام چندان موفق ظاهر نشده بود.

در بازار سرمایه چه گذشت؟

شاید مهمترین خبر روز گذشته در بازار سهام شروع به کار مجدد مجلس برای تعیین نرخ خوراک گاز واحدهای پتروشیمی است. تعیین نرخ خوراک گاز به‌صورت بلند‌مدت باعث ایجاد فضای آرام در این صنعت خواهد شد. در همین راستا سه نماد «شلعاب»، «شمواد» و «شکربن» با تشکیل صف خرید به کار خود پایان دادند. نماد «شخارک» نیز پس از بازگشایی، ۴درصد کاهش در قیمت را تجربه کرد. در گروه خودرو آمار تولید ۶ ماهه ایران خودرو و سایپا منتشر شد که طبق آمار منتشر شده ایران خودرو ۲۷۸ هزار و ۲۴۴ و سایپا ۱۷۱ هزار و۷۵۸ دستگاه تولید کرده‌اند. به‌رغم رشد قابل توجه میزان تولیدات خودرو در دو غول خودروساز کشور دیروز ایران‌خودرو و سایپا در درصدهای منفی نزدیک به صفر به کار خود پایان دادند. در این گروه شاهد تشکیل صف خرید در نمادهای قطعه‌ساز بودیم که از حجم صف‌های خرید در پایان معاملات روز سه‌شنبه کاسته شد. افزایش سرمایه سایپا که از محل تجدید ارزیابی انجام شده بود نیز به ثبت در مرجع ثبت شرکت‌ها رسید. در این گروه «ختور» با ارزش معامله‌ای نزدیک به سه میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان در صدر پر‌ارزش‌ترین معاملات روزانه قرار گرفت.

دارویی‌ها که طی مدت اخیر یکدست سبز‌پوش بودند طی معاملات دیروز به جز چند نماد در سایر نمادها قبای قرمز به تن کردند.

در گروه بانک خبرهای خوبی از بانک دی شنیده می‌شود. بانک دی پیش‌بینی سودآوری سال ۹۴ خود را با ۴۴ درصد افزایش از ۳۲ به ۴۶ تومان افزایش داده است. در گروه بانک‌ها که اغلب نمادها در درصدهای منفی معامله شدند حق تقدم بانک پاسارگاد حدود ۵/۶ درصد رشد قیمت را تجربه کرد. در پایان معاملات دیروز تفاوت قیمتی حق‌تقدم و سهام بانک پاسارگاد به حدود ۱۰۵ تومان رسید. بانک ملت نیز پس از مدت‌ها در درصدهای مثبت معامله شد. در گروه سیمان نیز اخباری مبنی بر عرضه سیمان در بورس شنیده می‌شود. در این گروه شنیده‌ها از امکان بتنی شدن برخی جاده‌های کشور حکایت می‌کنند. در این شرایط جز چهار نماد باقی نمادهای این گروه در درصدهای منفی معامله شدند. سیمان شرق نیز که یک درصد کاهش قیمت را تجربه کرد با ۴۷۰ میلیون تومان پر‌ارزش‌ترین معاملات را در گروه سیمان طی روز اخیر به خود اختصاص داد.