10 برنامه برای بازار سرمایه

گروه بورس- هدیه لطفی: نشست خبری رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار که روز گذشته به مناسبت هفته دولت برگزار شده بود نه تنها حاوی اطلاعات عملکرد بازار سرمایه در سال جاری بود بلکه خبرهای مثبت و قابل‌توجهی برای اهالی بازار در‌برداشت؛ آغاز رشد اقتصادی وتاثیر مثبت این امر برای بازار سرمایه، ادامه رایزنی‌ها درخصوص پالایشگاهی‌ها وبرنامه دولت و مجلس برای دائمی کردن تبصره‌های بودجه از یکسو و همچنین راه‌اندازی سامانه پس از معاملات، عرضه فیزیکی نفت کوره، سلف نفت کوره و انتشار گواهی ظرفیت در بورس انرژی، گواهی سپرده کالایی در بورس انرژی، راه‌اندازی اوراق رهنی و انتشار شاخص‌های جدید در بورس و فرابورس از جمله اقدامات سازمان بورس برای توسعه زیرساخت‌های ایجاد شده بازار سرمایه در نیمه دوم سال خواهد بود. در ابتدای نشست دیروز دکترعلی صالح‌آبادی با اشاره به اینکه ارزش بازار سهام در ابتدای سال ۳۸۴ هزار میلیارد تومان بود، گفت: ارزش بازار هم‌اکنون با ۱۴ درصد کاهش به ۳۳۰ هزار میلیارد تومان رسیده است.

وی با اشاره به اینکه ارزش معاملات ۳۱ هزار میلیارد تومان است، گفت: این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۳۰درصد کاهش یافته است. وی ادامه داد: دفعات معاملات هم در بورس اوراق بهادار به پنج میلیون و ۵۹۵ هزار دفعه رسیده که در قیاس با مدت مشابه پارسال ۸ درصد افزایش داشته است. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه ارزش بازار فرابورس هم طی پنج ماه نخست امسال، از حدود ۹۶ هزار میلیارد تومان به ۹۳ هزار میلیارد تومان رسیده، گفت: این اعداد نشان از کاهش سه درصدی ارزش بازار دارد.

وی تصریح کرد: ارزش معاملات فرابورس در این مدت به ۱۷هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به دوره مشابه سال قبل که ۱۱ هزار میلیارد تومان بوده ۵۳ درصد رشد را نشان می‌دهد. وی با اشاره به اینکه دفعات معاملات در فرابورس در پنج ماه نخست امسال ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار دفعه بوده، خاطر‌نشان کرد: سال گذشته در همین دوره زمانی یک میلیون و ۴۰۰ هزار دفعه معامله در فرابورس به ثبت رسیده که امسال دفعات معاملات با ۶۲ درصد رشد همراه بوده است. صالح‌آبادی درخصوص آمار معاملات قراردادهای آتی بورس کالای ایران نیز گفت: از ابتدای سال تا کنون هفت هزار و ۵۰۰ هزار میلیارد تومان معامله داشته‌ایم که نسبت به دوره مشابه سال قبل که ۹ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان بوده معادل ۲۴ درصد کاهش داشته است. بنا به عقیده صالح‌آبادی این کاهش البته خبر مثبتی به شمار می‌رود، زیرا نوسانات قیمت طلا کاهش یافته و دیگر نیازی به پوشش ریسک سرمایه‌گذاران نیست.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، در ادامه به معاملات سایر گروه‌های بورس کالا اعم از فلزات، پتروشیمی و کشاورزی اشاره کرد و گفت: ارزش معاملات محصولات در بورس کالا، از ابتدای سال جاری تاکنون ۱۸ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان بوده که تغییر چندانی نسبت به دوره مشابه سال قبل نداشته است. صالح‌آبادی اظهار کرد: در بورس انرژی نیز از ابتدای سال ۶۰۵ میلیارد تومان معامله انجام شده، در حالی که سال گذشته در این مدت ۳۱ میلیارد تومان معامله به ثبت رسیده و این ارقام حاکی از رشد ۲۰ برابری ارزش معاملات در بورس انرژی است. وی در ادامه با اشاره به حوزه تامین مالی گفت: مجموع افزایش سرمایه‌ها و اوراق منتشر شده از ابتدای سال ۱۱ هزار میلیارد تومان است که نسبت به دوره مشابه سال قبل که ۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بود، ۷۰ درصد رشد داشته است. صالح‌آبادی در بخشی از سخنان خود به آمار اطلاعیه‌های صادره ناشران در سایت کدال اشاره کرد و گفت: از ابتدای سال جاری تا به امروز، ۷ هزار و ۶۳۰ اطلاعیه در سامانه کدال منتشر شده که نسبت به دوره مشابه سال قبل رشد ۵/۸درصدی را نشان می‌دهد؛ به‌طوری که در مدت مشابه سال گذشته، ۷ هزار و ۴۶ اطلاعیه منتشر شده است.

بنا به گفته صالح‌آبادی این رشد به منزله این است که بیشتر تامین مالی‌های صورت گرفته از طریق بازار سرمایه بوده است. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار درخصوص تعداد کل صندوق‌های سرمایه‌گذاری فعال در کشور نیز گفت: در حال حاضر ۱۲۵ صندوق سرمایه‌گذاری در کشور فعال هستند که فعالیت ۸ صندوق مزبور در سال جاری آغاز شده است.

وی ادامه داد: در حال حاضر تعداد ۵۷ تقاضا برای تشکیل صندوق سرمایه‌گذاری داریم که ۱۴ صندوق مربوط به بازارگردانی و مابقی ( ۴۶ صندوق) مربوط به سایر صندوق‌ها است که برای پذیره‌نویسی و صدور مجوز تقاضا داده‌اند.

سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار همچنین از صدور پنج موافقت اصولی شرکت سبدگردانی خبر داد و گفت: این شرکت‌ها هم‌اکنون در مرحله تاسیس قرار دارند. وی همچنین، از تصویب دستورالعمل کنترل‌های داخلی شرکت‌های کارگزاری به‌عنوان مهم‌ترین‌ تحول در حوزه کارگزاری‌ها یاد کرد و گفت: انتظار داریم با این دستورالعمل، وضعیت کنترل داخلی در صنعت کارگزاری ارتقا پیدا کند. وی با اشاره به اینکه در حوزه مجوزهای معامله‌گری تسهیلاتی ایجاد شده، خاطرنشان کرد: افرادی که مدرک کارشناسی مرتبط دارند، برای دریافت مجوز معامله‌گری تنها می‌توانند در آزمون مقررات شرکت کرده و مجوز را دریافت کنند و دیگر نیازی به شرکت در آزمون اصول بازار سرمایه ندارند. بنا به گفته صالح‌آبادی امکان معاملات آنلاین به‌صورت گروهی برای شرکت‌های کارگزاری فراهم شده است و کارگزاران می‌توانند به جای استفاده از سیستم معاملات نامک، از سیستم معاملات آنلاین استفاده کنند و این امکان از هفته گذشته فراهم شد. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به اقدامات صورت گرفته در فرابورس گفت: در این هفته، اولین صندوق زمین و ساختمان راه‌اندازی شد و از این پس امکان تشکیل صندوق‌های زمین و ساختمان فراهم است و به مرور برای درخواست‌ها مجوز صادر می‌شود. صالح‌آبادی در ادامه گفت: درحوزه بورس کالا نیز عرضه اوراق سلف سنگ آهن برای نخستین بار انجام شده که ارزش این اوراق بیش از ۸۰ میلیارد تومان بوده و هم‌اکنون نیز معاملات ثانویه این اوراق در بورس کالا آغاز شده است. وی به آزاد‌سازی قیمت محصولات پتروشیمی طی ماه‌های اخیر در بورس کالا اشاره کرد و افزود: با آزاد‌سازی قیمت محصولات پتروشیمی حجم عرضه‌ها افزایش یافت، در حالی که تا پیش از این تصمیم بسیاری از شرکت‌ها علاقه‌ای به عرضه نداشتند و در بازار خارج از بورس قیمت‌های بالاتری وجود داشت و شرکت‌ها کمتر تمایلی به عرضه محصولات خود در بورس کالا داشتند. از آن طرف هم به دلیل پایین بودن قیمت، تقاضایی که گاه منشا واقعی نداشت، زیاد بود. سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: با تصمیم وزرای صنعت، معدن و تجارت، نفت و اقتصاد قیمت محصولات پتروشیمی در بورس کالا آزاد شد و شاهد تحول در این حوزه بودیم. صالح‌آبادی در ادامه به انتشار سند راهبردی سازمان اشاره کرد و گفت: سند راهبردی سازمان بورس که در یک ماه اخیر منتشر شده است سند مهمی بوده و مبنای حرکت بازار سرمایه است که در حال حاضر در معرض نظرخواهی قرار گرفته و قرار است هر ۶ ماه یکبار اصلاح شود.

سامانه جدید «پس از معاملات» در راه است

وی در ادامه با اشاره به اینکه در حال حاضر در تالار مجازی بورس حدود ۲۷۰ هزار کاربر فعالیت می‌کنند، افزود: این تالار در راستای فرهنگ‌سازی و آموزش راه‌اندازی شده و قرار است تعداد کاربران آن افزایش یابد و به همین منظور زیرساخت‌های فنی آن در حال تقویت است. در عین حال، در راستای آموزش و فرهنگ‌سازی چهار استاندارد فنی و حرفه‌ای با سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور به امضا رسیده و روی سایت این سازمان قرار داده شده است. صالح‌آبادی ادامه داد: تمام مراکز می‌توانند بر همین مبنا دوره‌های آموزشی بازار سرمایه را برگزار کرده و مدارک رسمی فنی و حرفه‌ای ارائه کنند. وی به نهایی شدن دیپلم بورس در شورای عالی آموزش و پرورش هم اشاره کرد و افزود: منتظر ابلاغ آن هستیم و امیدواریم برای مهرماه، دانش آموزانی در حوزه کاردانش در حوزه دیپلم بورس داشته باشیم. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار همچنین درباره راه‌اندازی سامانه پس از معاملات (post trade) شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، تسویه وجوه و اوراق بهادار تاکید کرد: این سامانه از اواخر مهر ماه افتتاح خواهد شد؛ هم‌اکنون سامانه پس از معاملات سپرده‌گذاری مرکزی مربوط به سال ۷۳ است که پس از تغییر سیستم معاملات، تغییراتی نداشته است و این سامانه به‌طور کامل از ابتدای سال ۹۴ فعالیت خواهد کرد.

تعیین فرمول ثابت برای قیمت‌گذاری

صالح‌آبادی عوامل موثر بر بورس اوراق بهادار و فرابورس را از سه منظر بررسی کرد و گفت: مباحث اقتصادی، صنایع مختلف و ساختار بازار موضوعات کلی اثر‌گذار بر بازار سرمایه هستند. وی ابراز کرد: در بحث کلان اقتصادی یکی از موضوعاتی که امروز در فضای اقتصاد کشور وجود دارد، بحث رکودی است که بر اقتصاد حاکم شده است. همچنین تنگنای اعتباری که بنگاه‌ها با آن مواجه شده‌اند، موجب شده تا نقدینگی بنگاه‌ها کاهش یابد. البته دولت به درستی بر موضوع رکود متمرکز شده است و در همین راستا هم جلساتی تشکیل و لایحه‌ای به مجلس تقدیم شد تا کشور از رکود خارج شود. وی با تاکید بر اینکه رشد مثبت اقتصادی برای بازار سرمایه خبر مثبتی است، اظهار کرد: وضعیت کلی بازار، متاثر از فضای رکودی حاکم بر اقتصاد است و با برنامه‌ریزی‌های انجام شده مشکلات ایجاد شده برطرف خواهد شد. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار به صنایع حاکم بر بازار اشاره کرد و گفت: تلاش شده تا مشکلات صنایع موجود در بازار سرمایه برطرف شود. در همین راستا، آزاد‌سازی قیمت محصولات پتروشیمی انجام شد و بعد از اجرای این سیاست، شاهد رشد در شرکت‌های این صنعت بودیم. به علاوه یکی دیگر از اقداماتی که دنبال شد، بحث سوخت پتروشیمی‌ها بود که با رایزنی‌های انجام شده، قیمت سوخت این شرکت‌ها همانند صنعت فولاد یعنی ۱۳۲ تومان تعیین شد. وی ادامه داد: هم‌اکنون با توجه به اینکه در بودجه ۹۳، قیمت گاز به‌صورت عدد ۱۳ سنت به تصویب رسید. طی جلساتی با دولت و مجلس، همچنین، جلساتی با رئیس مجلس شورای اسلامی، اعلام کردم که در بازار سرمایه نیازمند ثبات بخشی هستیم. این در حالی است که سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه باید با یک برنامه بلندمدت باشد و به جای تعیین عدد، یک فرمول تعیین شود تا سرمایه‌گذاران بتوانند برنامه‌ریزی لازم را داشته باشند.

صالح‌آبادی خاطرنشان کرد: به علاوه مقرر شد تا تبصره‌هایی که هر ساله در بودجه تکرار می‌شود، به‌صورت قانون دائمی دربیاید. من در طرح نمایندگان دیدم که این موضوع مورد توجه قرار گرفته و امید می‌رود که نرخ گاز با یک فرمول مشخص تعیین شود. وی به راه‌اندازی کارگروه ویژه بازار سرمایه در مجلس اشاره کرد و گفت: این کمیته هم‌اکنون بحث گاز را برای بلند‌مدت پیگیری می‌کند.

توجه به صنایع برتر در بازار

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار به حوزه سنگ آهن اشاره کرد و افزود: در این حوزه هم پارسال بحث بهره مالکانه مطرح شد که در طرح نمایندگان مجلس این شرکت‌ها حقوق دولتی را طبق قانون معادن پیش‌بینی کرده‌اند و دیگر بهره مالکانه دیده نشده است.

وی پالایشگاه‌ها را نیز مورد توجه قرار داد و ابراز کرد: پالایشگاه‌های بندرعباس، تبریز و اصفهان در بورس و پالایشگاه‌های شیراز، لاوان و تهران در فرابورس فعال هستند و موضوع کیفی‌سازی برای سال ۹۲ برای این شرکت‌ها حل شده است. در همین راستا، کیفی‌سازی برای سال ۹۲ منتفی شد و با توجه به اینکه موضوع تا پیش از ۳۱تیرماه نهایی شد، شرکت‌ها توانستند مجامع خود را به خوبی برگزار و سودهای پیش‌بینی شده را محقق کنند. صالح‌آبادی گفت: برای سال ۹۳ نیز جلساتی با وزارت نفت و مدیران عامل پالایشگاه‌ها و شرکت ملی پالایش و پخش برگزار و مقرر شد شرکت‌ها در این زمینه اظهارنظر کنند. بنابراین به زودی این موضوع نهایی می‌شود و نمادهای این صنعت نیز بازگشایی خواهد شد. وی ابراز امیدواری کرد؛ همکاری‌ها درخصوص شرکت‌های پالایشگاهی برای سال ۹۳ نیز ادامه یابد.

وی درباره قیمت اوره نیز گفت: امیدواریم قیمت مناسبی برای اوره تعیین شود که بتواند روی سود شرکت‌های پتروشیمی اثر مثبت بگذارد. صالح‌آبادی درباره شرایط شرکت‌های پالایشی تصریح کرد: با روشن شدن و تعیین تکلیف موضوع کیفی‌سازی برای سال ۹۳ نماد پالایشگاه‌ها باز می‌شود. سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار به موضوع مهم دیگری در سخنرانی خود اشاره کرد و گفت: نرخ سود بانکی از دیگر موضوعات مهم این روزهای بازار سرمایه است که متاثر از ضرباهنگ نرخ تورم تعیین شد که البته با کاهش نرخ رشد تورم طی ماه‌های اخیر طبیعتا تعدیل نرخ سود بانک‌ها مدنظر مسوولان است که در یک مرحله نیز اجرایی شده و در مرحله دیگر نیز این موضوع دنبال می‌شود. مدیر‌عامل سازمان بورس به موضوع واگذاری سهام بانک‌ها پرداخت و گفت: درخصوص سهام بانک‌ها که بیش از نسبت قانونی است؛ برخی در جهت رد دیون به آنها رسیده و برخی متعلق به بانک هاست که بر اساس هماهنگی‌های صورت گرفته عرضه‌های آن متناسب با شرایط بازار انجام می‌گیرد.

اخبار جدید در حوزه بورس انرژی

رئیس سازمان بورس در ادامه اظهاراتش، تحولات جدید در حوزه بورس انرژی را از ۳ منظرمورد بررسی قرار داد و گفت: ‌با هماهنگی‌های انجام شده با وزارت نفت، قرار است عرضه فیزیکی و سلف نفت کوره توسط شرکت ملی نفت ایران انجام شود و امیدواریم که در ماه آینده شاهد عرضه فیزیکی و سلف این محصول در بورس انرژی باشیم. وی افزایش اعتبار معاملات برق خبر داد و گفت: اعتبار ماهانه برق به‌طور متوسط ۵۰ میلیارد تومان افزایش یافته است که این موضوع موجب شد که حجم معاملات برق در بورس انرژی نسبت به گذشته افزایش پیدا کند و از این پس شاهد افزایش حجم معاملات برق در این بورس خواهیم بود. وی اضافه کرد:‌ همچنین با وزارت نیرو مذاکراتی انجام شده است که گواهی ظرفیت در بورس انرژی به‌عنوان ابزار مالی جدید فعالیت کند که این گواهی می‌تواند به تامین مالی نیروگاه‌ها کمک کند. رئیس سازمان بورس با بیان اینکه این گواهی در نیمه دوم سال فعال می‌شود، یادآور شد: براین اساس شرکت‌هایی که می‌خواهند طرح توسعه‌ای داشته باشند می‌توانند این گواهی را در بورس انرژی خریداری کنند تا ظرفیت تولید برق افزایش یابد.

بنا به گفته صالح‌آبادی فعال شدن گواهی سپرده کالایی به‌عنوان ابزار جدید، قراضه آهن مربوط به راه آهن و همچنین معاملات آنلاین در بورس کالا در نیمه دوم سال در بورس کالا فعال خواهد شد.

انتشار شاخص‌های متنوع در بازار سهام

سخنگوی سازمان بورس در ادامه اظهاراتش از ارائه شاخص‌های متنوع جدید خبر داد وگفت: قرار است به‌زودی شاخص‌های متنوعی مانند شاخص وزنی، شاخص بدون وزن، شاخص شناور آزاد، شاخص شرکت‌های کوچک، متوسط و بزرگ، شاخص ۳۰ شرکت و... در بورس و فرابورس منتشر شود. به گفته رئیس سازمان بورس، از اواخر شهریور ماه شاهد انتشار شاخص‌های جدید در بازار سرمایه خواهیم بود.

انتشار اوراق بهادار رهنی

دکتر صالح‌آبادی از راه‌اندازی اوراق بهادار رهنی خبر داد و گفت: انتشار اوراق بهادار رهنی با هماهنگی وزارت راه و شهرسازی، بانک مسکن و شورای عالی بورس در حال پیگیری است، اما احتمالا انتشار این اوراق در سال جاری میسر نخواهد بود، زیرا این اوراق باید با نرخ‌های جذاب در بازار عرضه شود. وی در ادامه افزود: تامین سرمایه تخصصی مسکن جزو برنامه‌های سازمان بورس بوده و قرار است در اولین جلسه شورای عالی بورس مطرح و مجوز لازم صادر شود تا به تامین مالی بخش مسکن کمک کند.

راه‌اندازی سامانه الکترونیکی دریافت ناهنجاری‌های بازار

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه از راه‌اندازی سامانه جدید در بازار سرمایه خبر داد و گفت: سامانه جدید الکترونیکی دریافت ناهنجاری‌های بازار به نشانی sadna.seo.ir به بازار معرفی می‌شود. صالح‌آبادی در ادامه به راه‌اندازی صندوق‌های بازارگردانی اشاره کرد و گفت: در حال حاضر چارچوب صندوق‌های بازارگردانی تصویب شده و ۱۴ صندوق بازارگردانی به نام‌های اقتصاد نوین، پارسان، غدیر، بانک تجارت، بانک پارسیان، بهمن،مپنا، امید، پاسارگاد و صندوق اختصاصی بازارگردانی صنعت بانکداری تشکیل شده‌اند.

صندوق‌های بازارگردانی در راه است

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه اظهاراتش به فعال شدن صندوق‌های بازارگردانی در آینده نزدیک خبر داد و گفت: در حال حاضر چارچوب صندوق‌های بازارگردانی تصویب شده و ۱۴ صندوق بازارگردانی به نام‌های اقتصاد نوین، پارسان، غدیر، بانک تجارت، بانک پارسیان، بهمن، مپنا، امید، پاسارگاد و صندوق اختصاصی بازارگردانی صنعت بانکداری تشکیل شده‌اند.

وی از جمله مزایای این صندوق را تخفیف ۸۰ درصد کارمزدها از‌سوی ارکان بازار عنوان کرد و گفت: کارگزاران نیز مجاز هستند تا ۸۰ درصد کارمزدها را به این صندوق تخفیف دهند؛ همچنین به این صندوق‌ها مجوز معامله‌گری اعطا خواهد شد و معامله‌گران می‌توانند بدون نیاز به مراجعه به کارگزاران، دسترسی مستقیم به سامانه معاملات داشته باشند. بنا به گفته صالح‌آبادی در لایحه خروج از رکود نیز نقل و انتقال و همچنین سود صندوق‌های بازارگردانی معاف از مالیات عنوان شده که هنوز به تصویب نرسیده است.