احسان حاجی مدرس و تحلیلگر بازار سرمایه سوال اصلی اینجا است که فاندامنتال یا تکنیکال؟ کدام یک مسیر درست فعالیت در بازار سهام را نشان خواهد داد؟ بعد از بحث پیرامون قواعد مالی استاندارد و تحلیل صورت‌ها و نسبت‌های مالی و پیش‌بینی «اقتصاد، صنعت، شرکت» بُعد دیگری از تحلیل لازم به نظر می‌رسد که در آن بعد از پارامتر غیر‌مستقیم (نسبت به قیمت)، پارامتر رفتار بازار که مستقیم با قیمت در ارتباط است مورد بررسی قرار گیرد و تحلیل شود که آن، تحلیل رفتار بازار یا همان تحلیل «مالی رفتاری» است.

تحلیل رفتاری، بررسی نوع رفتار سرمایه‌گذاران در مواجهه با اخبار، اطلاعیه‌ها، شایعات و هرآنچه را به سهم و قیمت آن مربوط می‌شود بر عهده دارد. در بحث مالی رفتاری نوع خبر یا اطلاعیه و تاثیر عددی آن در میزان سودآوری یا تغییر در جریانات نقدی آتی شرکت اهمیتی ندارد. نکته‌ای که اینجا اهمیت دارد تغییر در «انتظارات» سرمایه‌گذاران است. برای روشن‌تر شدن مطلب به ذکر یک مثال می‌پردازم: اصولا فعالان بازارهای مالی بین‌المللی می‌دانند که اخبار و شاخص‌های اقتصادی بین‌المللی بسیار منظم در راس زمان‌های اعلام شده پیشین منتشر شده و همه سرمایه‌گذاران در سرتاسر دنیا از روز، ساعت و دقیقه اعلام مثلا نرخ رشد اقتصادی فصل گذشته آمریکا اطلاع دارند. تصور کنید روز جمعه آینده ساعت ۸ صبح به وقت محلی قرار است عدد شاخص استخدام کشور آمریکا اعلام شود. این در حالی است که شاخص استخدام برای ماه ماقبل آن که مبنای مقایسه خواهد بود عدد ۲۰۰ هزار نفر را نشان می‌دهد. همین‌طور کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی پیش‌بینی مثبت و اعلام عدد ۲۵۰ هزار نفر را برای این جمعه ارائه داده‌اند و به تبع آن بازار نیز آماده شنیدن عددی حداقل نزدیک به ۲۵۰ هزار نفر است. روز جمعه ساعت ۸ صبح شبکه دولت شاخص استخدام برای ماه جدید را با رشد ۱۰ درصدی عدد ۲۲۰ هزار نفر اعلام می‌کند. واکنش شما چیست؟!

تحقیق و بررسی روی روند چند ساله بورس به ما می‌گوید که بازار به این نمونه خبر واکنش منفی نشان داده است. چطور می‌توان واکنش منفی بازار به «رشد ۱۰ درصدی» در استخدام‌های یک ماه کشور را که خبری بسیار امیدوار‌کننده به شمار می‌آید توجیه کرد؟

دلیل آن چیزی نیست جز «انتظارات بازار». بازاری که پیش‌بینی عدد ۲۵۰ هزار را کرده بود و بر‌اساس آن دستورات خرید و فروش خود را تنظیم کرده بود با افت ۱۲ درصدی از انتظارات خود روبه‌رو‌ می‌شود. شاخص ۲۲۰ هزار، عددی نا‌امید‌کننده برایش به شمار رفته و خریداران امیدوار روزهای گذشته هم‌اکنون اقدام به فروش کرده و افت بازار را موجب خواهند شد. در صورتی که تحلیل بنیادی رشد ۱۰درصدی شاخص را مطلوب ارزیابی کرده و انتشار خبر ۲۲۰ هزار تایی را سیگنال خرید تلقی می‌کند. آیا می‌توان گفت که کدام یک اشتباه می‌کنند‌؟

ادامه دارد...