پیش نیازهای افزایش ضریب نفوذ حسابداران

گروه بورس- مجید اسکندری: دانشگاه شیراز در روزهای ۲۴ و ۲۵ اردیبهشت‌ماه ۹۳ حسابداران را در همایشی گسترده گردهم آورد تا به بررسی «نقش اطلاعات حسابداری در تحقق حماسه اقتصادی بپردازند. همایشی که معاون اقتصادی وزیر امور اقتصادی و دارایی در آن اظهار کرد: «جای خوشحالی است که رشته حسابداری، چنین همگرایی دارد؛ چیزی که برای ما اقتصادی‌ها جای حسرت است.» دکتر شاپور محمدی در آغاز گفتار خود به آنچه پروفسور پسران آن را «وفاق ملی اقتصاددان‌ها» می‌نامد اشاره کرد. از دیدگاه معاون وزیر اقتصاد، دوازدهمین همایش ملی حسابداری ایران اتحاد و همدلی را تقویت کرده است.او به تعریف مقام معظم‌رهبری از حماسه اقتصادی اشاره می‌کند که یک حرکت جهادگونه محیرالعقول است؛ حماسه‌ای که باید مردمی باشد و با بخشنامه نمی‌توان آن را ایجاد کرد و دولت نیز به تنهایی نمی‌تواند آن را ایجاد کند.معاون «وزیر» همایش «نقش اطلاعات حسابداری در تحقق حماسه اقتصادی» را یکی از شاهدهای این ایده می‌داند.

نقش حسابداران و معیشت قشر ضعیف

شاپور محمدی در همایش یادشده گفت: در حماسه اقتصادی توجه به معیشت مردم و قشر ضعیف مهم است و این حوزه‌ای است که حرفه حسابداری در آن نقش دارد. وی با اشاره به کاهش تورم در سال ۹۳ از ۴۵ درصد به ۳۴ درصد یادآور شد: مقام معظم رهبری یکی از اجزای حماسه اقتصادی را تثبیت محیط کلان اقتصادی معرفی کردند و بحث حمایت از تولید و نیازهای اساسی مردم را نیز به عنوان یکی دیگر از محورهای حماسه اقتصادی خواندند؛ بنابراین دولت تلاش کرد در کنار خلق حماسه سیاسی، در حوزه اقتصاد نیز این موارد را محقق کند؛ اگرچه موفقیت‌های نسبی در این زمینه وجود داشته، اما برای اجرایی‌شدن بخش‌هایی از حماسه اقتصادی که دولت در سال ۹۲ نتوانست به آن دست پیدا کند، ایشان اقتصاد مقاومتی را مطرح کردند که معیارها و سنگ‌ محک‌هایی را تعیین می‌کند.

۱۵ نقش حسابداری در اقتصاد مقاومتی

معاون وزیر اقتصاد، فعال‌سازی همه منابع را نخستین نقش برای حرفه حسابداری در تحقق اقتصاد مقاومتی دانست که این حرفه با توجه به دارا بودن بیشترین تعداد شاغل در نهادها، بنگاه‌ها و دستگاه‌های اجرایی می‌تواند ایفا کند و گسترش آموزش حسابداری به این مقوله کمک زیادی خواهد کرد که البته موفقیت‌های زیادی نیز در این حوزه کسب شده است. وی افزایش بهره‌وری و تقویت رقابت‌پذیری را دومین نقش حسابداری در این خصوص دانست و توضیح داد: حسابداری یکی از مهم‌ترین مواردی است که به علم اندازه‌گیری کمک می‌کند. این علم اهمیت فراوانی دارد، زیرا هر چیزی که قابل اندازه‌گیری نباشد قابل کنترل نیست و هر چیزی که قابل کنترل نباشد قابل مدیریت نخواهد بود. محمدی سهم‌بری عادلانه در زنجیره تولید و اصلاح الگوی مصرف و تولید را سومین و چهارمین مقولاتی دانست که به حسابداری مربوط است و این حرفه می‌تواند در دستیابی به آنها موثر باشد.این اقتصاد‌دان مبادلات تهاتری در تحریم‌ها را پنجمین حوزه دانست و توضیح داد: هنگامی که انتقال پول دچار کمبودهایی شود دولت‌ها به سمت مبادلات تهاتری حرکت می‌کنند و حوزه حسابداری می‌تواند نقش موثری در این حرکت داشته باشد.

حسابداری و فرصت‌های سرمایه‌گذاری

معاون وزیر اقتصاد صرفه‌جویی در هزینه‌های عمومی کشور، افزایش سهم درآمدهای مالیاتی در بودجه عمومی، شفاف‌سازی و روان‌سازی نظام قیمت‌گذاری، ارزیابی ریسک و جلوگیری از برخی سوءاستفاده‌ها و تهیه حساب‌های ملی در سطح کلان را از دیگر نقش‌های محوری حسابداری در تحقق اقتصاد مقاومتی دانست. وی افزود: حسابداری به «علامت‌دهی برای تجهیز منابع» کمک می‌کند و حسابداری می‌تواند به صورت دقیق به ما بگوید که کجا فرصت سرمایه‌گذاری هست و کجا نیست. از سوی دیگر حسابداری محیط زیست و حسابداری مسوولیت اجتماعی از دیگر مقولات تازه‌ای است که حسابداری امروزه به آن توجه می‌کند. محمدی بودجه‌ریزی دولتی و مبارزه با فساد اداری و رانت‌خواری را دوازدهمین و سیزدهمین نقش حرفه حسابداری در این زمینه دانست و تاکید کرد: اخلاق حرفه‌ای حسابداری در دنیا مثال‌زدنی است و حسابداران در همه جا به عنوان افرادی امین و مورد اعتماد شناخته می‌شوند. وی استانداردهای بین‌المللی حسابداری را حوزه دیگری دانست که حسابداری می‌تواند در آن به ایفای نقش بپردازد، زیرا در صورت برداشته شدن تحریم‌ها، بورس ما می‌تواند با دیگر بورس‌ها مبادلات داشته باشد و البته لازمه این مبادلات تبعیت از استانداردهای بین‌المللی حسابداری است. وی تصریح کرد: بورس زحمات زیادی در این حوزه کشیده و امیدواریم این استانداردها و نظام بانکی نیز پیاده شود و بتوانیم مبادلات بین‌المللی د‌اشته باشیم. محمدی سپس به تسهیل، تسریع و روان‌سازی فعالیت‌های اقتصادی به عنوان پانزدهمین نقش حسابداران در اقتصاد مقاومتی اشاره کرد و گفت: در علم اقتصاد‌ سیاست‌گذاری بدون پول تنها تسهیل‌کننده محیط کسب و کار است و در کسب و کار، تعداد مراحل، زمان انجام و هزینه انجام اهمیت دارد که در هر سه مورد حسابداران می‌توانند نقش موثری داشته باشند.

توجه حسابداری به حوزه‌های جدید

معاون وزیر اقتصاد در بخش پایانی سخنان خود با اشاره به لزوم تداوم و تقویت اقدامات گذشته در حوزه حسابداری تاکید کرد: شرایط اقتصادی جدید ایجاب می‌کند که حوزه‌های جدیدی مورد توجه قرار گیرد که از آن جمله می‌توان به حسابداری ابزارهای نوین مالی، رویکرد جدید دولت در خصوصی‌سازی فراهم شدن مشارکت مردم در اقتصاد، ادغام‌ها، تصاحب‌ها، پیمان مدیریت و حسابداری بین‌المللی اشاره کرد.

توسعه دوجانبه حرفه حسابداری و بازار سرمایه

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان دیگر سخنران اصلی دوازدهمین همایش ملی حسابداری ایران با اشاره به ارتباط تنگاتنگ حرفه حسابداری و حسابرسی با بازار سرمایه گفت: بازار سرمایه توسعه پیدا نمی‌کند، مگر اینکه اطلاعات به عنوان یک منبع مهم در اختیار ذی‌نفعان قرار گیرد و حرفه حسابداری و حسابرسی نیز بدون وجود بازار سرمایه نمی‌تواند توسعه پیدا کند، زیرا برای اطلاعات تولیدشده نیاز به استفاده‌کننده هست. دکتر علی صالح‌آبادی با تاکید بر اینکه بورس کشور، پرسهامدارترین بورس منطقه است، افزود: جامعه سهامداری ما ذی‌نفعان اطلاعات تهیه شده توسط حسابرسان هستند و امروزه حرفه حسابداری در کشور ما توسعه خوبی پیدا کرده که جا دارد از اساتید بزرگ این رشته و سازمان حسابرسی و تلاش‌های آنها صمیمانه تشکر کنم. وی سپس به اقدامات انجام شده در حوزه گزارشگری مالی در راستای کمک به «حرفه» اشاره کرد و گفت: ما امروزه شاهد گزارش‌های حسابرسی شده شرکت‌ها به صورت سالانه هستیم و علاوه بر آن اطلاعات حسابرسی شده ۶ ماهه نیز در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد. همچنین در حال حاضر بودجه شرکت‌ها نیز حسابرسی می‌شود و گزارش‌های هیات مدیره به مجامع استاندارد شده و حسابرسان نیز در چارچوب استاندارد این گونه اطلاعات را مورد بررسی قرار می‌دهند و علاوه بر اینها مفروضات پیش‌بینی سود شرکت‌ها نیز در اختیار سرمایه‌گذاران هست. سخنگوی سازمان بورس ادامه داد: زمانی بحث استقرار کمیته‌های حسابرسی و واحد حسابرسی داخلی در شرکت‌ها را در سمینارها مطرح می‌کردیم، اما در حال حاضر بسیاری از شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان، واحد حسابرسی داخلی دارند و این به یک واقعیت در شرکت تبدیل شده است و اینها باید وضعیت و کیفیت کارشان بهتر شود.صالح‌آبادی خاطرنشان کرد: XBRL در شرکت‌های تولیدی بورسی و فرابورسی پیاده‌سازی شده و در بانک‌ها، بیمه‌ها و سایر شرکت‌ها نیز تا پایان امسال پیاده‌سازی خواهد شد. وی با اشاره به ظرفیت‌های خوب قانونی موجود گفت: قانون پنجم توسعه، شرکت‌ها را ملزم به ثبت نزد سازمان بورس کرده و امروز بیش از ۲ هزار شرکت در بازار سرمایه ثبت شده که از خدمات حسابداران و حسابرسان استفاده می‌کنند. عضو شورای عالی بورس اظهار کرد: قانون جدیدی دوشنبه هفته گذشته در مجلس به تصویب رسید که براساس آن بسیاری از نهادها و ارگان‌هایی که فعالیت اقتصادی می‌کنند، موظفند نزد «سازمان» ثبت شوند و اطلاعات مالی خود را منتشر کنند.

همچنین در شورای سیاست‌گذاری تجارت الکترونیک مجوز مرکز میانی امضای الکترونیک به سازمان بورس اعطا شد که البته به این سازمان محدود نخواهد بود.

خواسته‌های بازار سرمایه از حرفه حسابداری و حسابرسی

صالح‌آبادی در ادامه گفتار خود به موضوع استانداردهای بین‌المللی حسابداری (IFRS) اشاره کرد و گفت: در حال حاضر امکان ارائه صورت‌های مالی تلفیقی شرکت‌ها با IFRS امکان‌پذیر است و براساس مصوبه مجمع سازمان حسابرسی قرار است سازمان بورس زمان استفاده از IFRS را اعلام کند. وی افزود: در سال جاری این استانداردها به فارسی ترجمه شده و آموزش داده می‌شود و در سال آینده نیز ادامه آموزش و تهیه نرم‌افزارهای آن پیگیری خواهد شد و در سال ۹۵ به صورت عملیاتی درخواهد آمد. رئیس «سازمان»، حسابداری مسوولیت اجتماعی و گزارشگری آن را دومین خواسته بازار سرمایه از «حرفه» عنوان کرد و گفت: بسیاری از شرکت‌های ما خصوصی شده‌اند و در گذشته که دولتی بوده‌اند، مسوولیت‌های اجتماعی داشتند بنابراین انتظار می‌رود الان نیز این مسوولیت‌ها را انجام بدهند اما از آنجا که واگذار شده‌اند و سودآوری و سهامداران برایشان اهمیت دارد پس باید سازوکار جدیدی برای آنها فراهم شود تا به مسوولیت‌های اجتماعی نیز بپردازند.

وی حسابداری منابع انسانی را یکی دیگر از مسائل مهم و انتظارات از «حرفه» دانست و یادآور شد: امروزه برخی شرکت‌های دانش بنیان در بازار سرمایه، حضور دارند که مهم‌ترین دارایی آنها منابع انسانی‌شان است و نگاه به حسابداری منابع انسانی اهمیت ویژه‌ای دارد؛ بر همین اساس نیز مقام معظم رهبری به منابع انسانی اهمیت زیادی داده‌اند و بازار دارایی فکری فرابورس نیز به این منظور ایجاد شده است. صالح‌آبادی سپس به حسابرسی کامپیوتری اشاره و تاکید کرد که اطلاعات باید با سرعت بالا منتشر شود و در اختیار سرمایه‌گذاران قرار گیرد. عضو شورای عالی بورس حسابداری دارایی‌های نامشهود را پنجمین خواسته بازار سرمایه از «حرفه» عنوان کرد و گفت: برخی بنگاه‌های ما پروانه بهره‌برداری دارند و شاید پروانه یک شرکت تولیدکننده ماده معدنی، مهم‌ترین دارایی‌اش باشد، در حالی که برخی مواقع این مقوله مخدوش و عنوان می‌شود که شرکت بدون پروانه واگذار شده و پروانه اهمیت ندارد که این موضوع منشأ اختلاف است و «حرفه» می‌تواند در این زمینه کمک کند. رئیس «سازمان» حسابداری ادغام و تملک را یکی دیگر از مواردی دانست که به دلیل نیاز به ادغام بسیاری از شرکت‌های بورسی و فرابورسی توجه پررنگ به آن در حرفه اهمیت دارد. صالح‌آبادی بزرگ‌تر شدن موسسات حسابرسی و استقلال موسسات را هفتمین خواسته بازار سرمایه از حرفه دانست و در پایان گفت: ما تعامل با حرفه حسابداری را جزو تکالیف خود می‌دانیم زیرا بازار سرمایه، بدون این حرفه بی‌معنا است و توسعه نمی‌یابد و امیدواریم با کمک و همفکری با اساتید و نخبگان این رشته و حرفه روز به روز هم حرفه و هم بازار سرمایه ارتقا پیدا کند.