بورس تهران و پیش‌بینی قیمت فلزات اساسی

شروین شهریاری* دو صنعت فلزات اساسی و استخراج کانه‌های فلزی ۲۰ درصد ارزش روز بازار سهام کشور را تشکیل می‌دهند. نرخ‌های فروش شرکت‌های فعال در این صنایع به‌طور مستقیم از دو عامل قیمت ارز و قیمت‌های جهانی محصولات تاثیر می‌پذیرند. در سال‌های ۹۰ و ۹۱، به دلیل تضعیف قابل ملاحظه ارزش ریال، طبیعتا نرخ فروش ریالی شرکت‌های این صنعت افزایش چشمگیری یافت و باعث جهش سودآوری آنها و اقبال گسترده به سهام این گروه شد. اما در سال ۹۲ با توجه به کاهش نرخ ارزهای خارجی یکی از مهم‌ترین عامل‌های جذابیت این سهام از میان رفته و هر گونه رشد کوتاه مدت به عامل دوم یعنی همان چشم‌انداز رشد قیمت‌های جهانی وابسته شده است.

شروین شهریاری* دو صنعت فلزات اساسی و استخراج کانه‌های فلزی 20 درصد ارزش روز بازار سهام کشور را تشکیل می‌دهند. نرخ‌های فروش شرکت‌های فعال در این صنایع به‌طور مستقیم از دو عامل قیمت ارز و قیمت‌های جهانی محصولات تاثیر می‌پذیرند.

در سال‌های 90 و 91، به دلیل تضعیف قابل ملاحظه ارزش ریال، طبیعتا نرخ فروش ریالی شرکت‌های این صنعت افزایش چشمگیری یافت و باعث جهش سودآوری آنها و اقبال گسترده به سهام این گروه شد. اما در سال 92 با توجه به کاهش نرخ ارزهای خارجی یکی از مهم‌ترین عامل‌های جذابیت این سهام از میان رفته و هر گونه رشد کوتاه مدت به عامل دوم یعنی همان چشم‌انداز رشد قیمت‌های جهانی وابسته شده است.

فلزاتی همچون مس، نیکل، آلومینیوم، قلع، سرب و روی در ادبیات تحلیلگران اقتصادی به عنوان «فلزات اساسی» خوانده می‌شوند. وجه تسمیه این نام از آن جهت است که عناصر مزبور در تولیدات صنعتی نقش زیربنایی دارند و میزان مصرف آنها به نوعی بازتاب رشد اقتصادی کشورها و جهان محسوب می‌شود. بنابراین، افزایش و کاهش قیمت فلزات پایه پیش‌بینی‌کننده دوران رشد یا رکود اقتصادی در آینده خواهد بود.

همان‌طور که اشاره شد، بررسی روند قیمتی این کالاها و تلاش برای پیش‌بینی افق آتی آنها برای سرمایه‌گذاران بورس تهران حائز اهمیت فراوان است، زیرا علاوه‌بر ارتباط مستقیم شرکت‌های تولیدکننده این محصولات (نظیر ملی مس، توسعه معادن روی، کالسیمین، آلومینیوم ایران و...) با قیمت فلزات اساسی، همبستگی تغییرات قیمت این کالاها با رشد اقتصادی جهان در نهایت تعیین‌کننده روند بازار سهام در آینده خواهد بود.

در هفته‌های اخیر، نرخ فلزات اساسی کاهش قابل ملاحظه‌ای را تجربه کرده‌ و نگرانی از در پیش بودن رکودی دیگر به‌ویژه در بزرگ‌ترین مصرف کننده فلزات یعنی کشور چین را نزد بسیاری از کارشناسان ایجاد کرده‌ است. نظر به اهمیت موضوع برای فعالان بورس تهران، نگارنده در ادامه، برداشت خود را از مطالعه تحلیل‌های بین‌المللی اخیر درخصوص چشم‌انداز آتی قیمت برخی فلزات پایه ارائه کرده است:

۱- آلومینیوم: قیمت آلومیینوم در یکسال گذشته حدود ۱۵ درصد افت کرده است و در حال حاضر، درکف قیمت ۴ ساله خود به سر می‌برد. با این حال، اکثر تحلیلگران فلزات نسبت به چشم‌انداز قیمتی این فلز در افق کوتاه‌مدت خوش‌بین نیستند؛ هر چند در بازه زمانی بلندمدت، به سبب زیان ده بودن تولید اکثر واحدها با نرخ‌های فعلی، پیش‌بینی رشد قیمت آلومینیوم وجود دارد. چینی‌ها از ابتدای سال میلادی کماکان ذخایر آلومینیوم و مواد اولیه آن (آلومینا) را با سرعت زیادی نسبت به میانگین سال ۲۰۱۳ افزایش داده‌اند، اما این مساله با توجه به تضعیف تقاضای درون چین احتمالا منجر به افزایش صادرات در ماه‌های آینده و رشد مازاد عرضه این فلز در بازارهای جهانی خواهد شد. تنها نکته مثبت برای چشم‌انداز قیمت این فلز، بحران اوکراین است که اگر منجر به یک رویارویی میان غرب و روسیه از نوع تحریم‌های اقتصادی شود، با توجه به نقش بزرگ روسیه در عرضه آلومینیوم، می‌تواند این فلز را با شوک قیمتی مواجه سازد. از منظر تکنیکال حمایت قدرتمند قیمت آلومینوم در ۱۶۷۱ دلار به ازای هر تن قرار دارد که حدود یک درصد از قیمت‌های پایان هفته گذشته کمتر است. نشریه معتبر متال بولتن بازار آلومینیوم در سال جاری میلادی را به لحاظ عرضه و تقاضا متعادل پیش‌بینی کرده (بدون کسری یا مازاد عرضه نسبت به تقاضا) و قیمت سال جاری و سال آینده میلادی را به ترتیب ۱۷۹۳ و ۱۸۹۵ دلار در هر تن پیش‌بینی کرده است که به معنای افزایش پلکانی و تدریجی قیمت در بلندمدت است.

۲- مس: نگرانی از وضعیت اقتصاد چین سنگین‌ترین سایه رکودی خود را بر سر فلز مس افراشته و باعث ریزش بیش از ۱۰ درصدی قیمت‌ها در دو هفته اخیر شده است. واردات مس این کشور نیز در ماه گذشته میلادی افت ۲۹ درصدی را نسبت به ماه قبل به ثبت رسانده که حتی با در نظر گرفتن اثر تعطیلات سال نوی چینی، نشانه ای مهم از رکود تقاضا برای فلز سرخ است. با این حال، به سبب نزدیک بودن به فصل رشد تقاضای مس، این افت قیمت با افزایش حجم خرید از سوی مصرف‌کنندگان توام شده و سمت تقاضا را در قیمت‌های فعلی تقویت کرده است. از منظر تکنیکال، در کوتاه‌مدت نمودار مس وضعیت جالبی ندارد و احتمال سقوط قیمت تا محدوده ۶ هزار دلار در هر تن زیاد است. به‌رغم شرایط منفی در کوتاه‌مدت، بخش مهمی از تحلیلگران فلزات در افق یکساله تداوم سقوط قیمت‌ها برای مس را پیش‌بینی نمی‌کنند و مصرف چین را در مجموع بالاتر از سال قبل ارزیابی می‌کنند. در همین راستا، نشریه معتبر متال بولتن در بدترین سناریوی خود (که مستلزم افت قابل ملاحظه رشد اقتصادی در چین است)، قیمت میانگین مس در سال ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ را به ترتیب ۶۶۰۰ و ۶۳۰۰ دلار در هر تن تخمین زده است که به معنای عدم انتظار برای ادامه افت سریع ارزش این فلز سرخ است.

۳- روی: چشم‌انداز میان‌مدت قیمت‌ها برای فلز روی بهتر از سایر فلزات اساسی است. اکثر تحلیلگران در مورد این فلز به بسته شدن معادن فرسوده، افت عیار معادن در سراسر جهان و تاخیر در بهره‌برداری از کارخانه‌های جدید به عنوان عواملی اشاره می‌کنند که کاهش عرضه این فلز در آینده را رقم خواهد زد. به همین سبب، قیمت روی برای سال‌های آینده در اکثر پیش‌بینی‌ها افزایش معناداری را نشان می‌دهد. همچنین واردات روی چین نیز در ماه‌های اخیر نوسانات کاهشی را تجربه نکرده که دلیل آن استفاده از فلز روی به عنوان وثیقه بدهی نزد بانک‌های چینی است. این مساله البته به عنوان یک ریسک در بازار روی باقی خواهد ماند؛ چرا که در صورت محدود کردن این ابزار از سوی سیاست‌گذاران چینی (که می‌تواند به عنوان یک رویداد محتمل پیرو سیاست‌های انقباضی چین در زمینه کنترل رشد اعتبارات در نظر گرفته شود)، قیمت روی در کوتاه‌مدت با کاهش ناشی از مازاد عرضه رو به رو خواهد شد. با این حال، فارغ از نوسانات کوتاه‌مدت، پیش‌بینی‌های طولانی‌مدت‌تر در مورد قیمت این فلز (نسبت به نرخ کمتر از ۲۰۰۰ دلاری کنونی) کماکان مثبت هستند و نشریه متال بولتن نیز میانگین قیمت ۲۱۲۰ دلاری و ۲۲۵۰ دلاری در هر تن را برای سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ در بازار روی پیش‌بینی کرده است.

۴- سرب: قیمت این فلز خاکستری نیز بعد از مس در هفته‌های‌های اخیر بیشترین افت را داشته و تقریبا ۵ درصد کاهش ارزش را به ثبت رسانده است. با این حال هم نشانه‌های تکنیکال و هم متغیرهای فاندامنتال از کاهش بیشتر قیمت‌ها حمایت نمی‌کنند. از منظر نموداری، حمایت مستحکمی در سطح ۱۹۸۶ دلار به ازای هر تن برای قیمت این فلز وجود دارد که در روزهای اخیر نیز مانع از افت قیمت بیشتر شده است. از نگاه بنیادی نیز سرمای بی‌سابقه در ایالات متحده باعث یک وقفه موقت در تقاضای سرب برای مصارف باتری شده که انتظار می‌رود، به تدریج به بازار برگردد. به این ترتیب اکثر تحلیلگران غلبه تقاضا بر عرضه سرب را در کل سال ۲۰۱۴ میلادی پیش‌بینی می‌کنند که اوج عدم تعادل عرضه و تقاضا مربوط به فصل بهار خواهد بود. علاوه‌بر این، سرب تنها فلز در بین همگروهی‌های خود است که با کمبود عرضه نسبت به تقاضا تا سال ۲۰۱۶ مواجه خواهد بود از این رو پیش‌بینی‌های بلندمدت قیمت این فلز به مراتب بالاتر از نرخ کنونی است. نشریه معتبر متال بولتن، میانگین قیمت ۲۲۸۳ دلاری و ۲۵۵۰دلاری در هر تن را برای سرب در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ پیش‌بینی کرده است. با جمع‌بندی مطالب فوق درخصوص چشم‌انداز قیمتی فلزات پایه می‌توان گفت هرچند سرمایه‌گذاران نسبت به شرایط اقتصاد چین در کوتاه‌مدت نگران هستند، اما اکثر مراجع تحلیلی پیش‌بینی تداوم افت معنادار قیمت فلزات اساسی به‌ویژه پس از تصحیح اخیر نرخ‌ها را ندارند. بدیهی است این نتایج صرفا با اقتباس از چند تحلیل از سوی منابع معتبر حاصل شده است و نظرات دیگر کارشناسان می‌تواند متفاوت باشد.

[e-mail]*