بررسی اجمالی گزارش مالی میان دوره‌ای

*حمیدرضا بنی‌اسدی* شرکت‌های پذیرفته شده در بورس باید صورت‌های مالی میان دوره‌ای خود را حداکثر ظرف ۳۰ روز و گزارش حسابرسی شده آن را ۶۰ روز پس از پایان دوره منتشر کنند. سازمان حسابرسی نیز نحوه تهیه و رسیدگی به گزارش مالی ۶ ماهه را در قالب استانداردهای حسابداری و حسابرسی تدوین کرده است. اما نکته قابل توجه اینکه، بسیاری از حسابداران و حسابرسان به نحو مناسب و شایسته از استانداردهای مصوب سازمان حسابرسی برای تهیه و رسیدگی صورت‌های مالی میان دوره‌ای استفاده نمی‌کنند.
طبق بند ۳۸ استاندارد حسابداری شماره ۲۲ با عنوان «گزارشگری مالی‌ میان دوره‌ای»، استفاده از برآوردها کاربرد گسترده‌تری نسبت به برآوردهای پایان سال دارد و حتی در پیوست استاندارد یاد شده، انبارگردانی برای موجودی کالا و همچنین تطبیق کامل و مفصل مانده‌های درون گروهی برای تهیه صورت‌های مالی تلفیقی الزامی نداشته است، ولی بسیاری از شرکت‌ها گزارش مالی میان دوره ای را به همان روش صورت‌های مالی سالانه (که به تصویب مجمع می‌رسد و مبنای تقسیم سود قرار می‌گیرد)، تهیه می‌کنند.

*حمیدرضا بنی‌اسدی* شرکت‌های پذیرفته شده در بورس باید صورت‌های مالی میان دوره‌ای خود را حداکثر ظرف 30 روز و گزارش حسابرسی شده آن را 60 روز پس از پایان دوره منتشر کنند. سازمان حسابرسی نیز نحوه تهیه و رسیدگی به گزارش مالی 6 ماهه را در قالب استانداردهای حسابداری و حسابرسی تدوین کرده است. اما نکته قابل توجه اینکه، بسیاری از حسابداران و حسابرسان به نحو مناسب و شایسته از استانداردهای مصوب سازمان حسابرسی برای تهیه و رسیدگی صورت‌های مالی میان دوره‌ای استفاده نمی‌کنند.

طبق بند ۳۸ استاندارد حسابداری شماره ۲۲ با عنوان «گزارشگری مالی‌ میان دوره‌ای»، استفاده از برآوردها کاربرد گسترده‌تری نسبت به برآوردهای پایان سال دارد و حتی در پیوست استاندارد یاد شده، انبارگردانی برای موجودی کالا و همچنین تطبیق کامل و مفصل مانده‌های درون گروهی برای تهیه صورت‌های مالی تلفیقی الزامی نداشته است، ولی بسیاری از شرکت‌ها گزارش مالی میان دوره ای را به همان روش صورت‌های مالی سالانه (که به تصویب مجمع می‌رسد و مبنای تقسیم سود قرار می‌گیرد)، تهیه می‌کنند. در طرف مقابل بیشتر حسابرسان نیز به‌منظور رسیدگی به گزارش‌های مالی میان دوره ای به بند ۱۹ و ۲۰ استاندارد حسابرسی شماره ۲۴۱۰ که روش‌های رسیدگی را مشخص می‌کند، توجه نکرده و رسیدگی‌های گسترده‌ای همانند صورت‌های مالی سالانه دارند.

طبق بندهای استاندارد حسابرسی یاد شده، حسابرس باید از طریق پرس و جو از مسوولان امور مالی و روش‌های تحلیلی بررسی اجمالی انجام دهد که معمولا مستلزم آزمون سوابق حسابداری از طریق وارسی، مشاهده و دریافت تاییدیه نیست و به همین منظور حسابرس در بررسی اجمالی اظهارنظر حرفه‌ای ارائه نمی‌کند و بند نتیجه‌گیری حسابرس به شرح زیر است:

« بر اساس بررسی اجمالی انجام شده، این موسسه به مواردی که حاکی از عدم ارائه مطلوب صورت‌های مالی، از تمام جنبه‌های با اهمیت، طبق استانداردهای حسابداری باشد برخورد نکرده است.»

سوال اینجاست که آیا حسابرس برای این اظهارنظر و رعایت الزامات استاندارد مربوط باید مانده حساب‌ها را سندرسی و مدت زمان زیادی برای اظهارنظر صرف کند. نکته مهم دیگر اظهارنظر حسابرسان نسبت به رعایت قوانین و مقررات در بررسی اجمالی گزارش مالی میان دوره‌ای همانند مسوولیت حسابرس به عنوان بازرس قانونی در پایان

سال است.

با توجه به اینکه حسابرس مسوولیتی نسبت به اظهارنظر در خصوص عدم رعایت قوانین و مقررات در بررسی اجمالی ندارد و این موضوع نیز جزو حدود رسیدگی در گزارش نیز درج نمی‌شود، نباید موضوع رسیدگی در بررسی اجمالی باشد و فقط در صورتی که در رسیدگی‌های خود به مواردی حاکی از تقلب و عدم رعایت مقررات برخورد کند که نیاز به جلب توجه استفاده‌کنندگان به برخی اقلام و اطلاعات مربوط به صورت های مالی میان دوره‌ای از این بابت باشد، می‌تواند با افزودن‌بندی در بخش «سایر الزامات گزارشگری»، گزارش خود را تعدیل کند.

ضمنا بر اساس بند ۱۶ استاندارد حسابداری شماره ۲۲، عبارت «گزارش مالی میان‌دوره‌ای» باید در عناوین کلیه صفحات گزارش درج شود. این مورد توسط بسیاری از شرکت‌های بورسی رعایت نمی‌شود و نشان از نداشتن توجه به الزامات استاندارد و به‌کارگیری آن است.

بی‌توجهی به موارد یادشده موجب می‌شود گزارش‌های مالی میان دوره‌ای با تاخیر تهیه و منتشر شود و چنانچه گزارش‌های مالی ظرف مدت معقولی بعد از تاریخ ترازنامه در اختیار استفاده‌کنندگان قرار نگیرد، مفید بودن آن کاهش می‌یابد. ضروری است استانداردهای حرفه به نحو مناسب مورد استفاده و بهره‌برداری قرار گیرد.

* حسابدار رسمی