روایت رسمی از نمره بورس
دنیای اقتصاد- رییس سازمان بورس و اوراق بهادار، در شرایطی روز گذشته از بازار سرمایه کشور در سال‌جاری به‌عنوان «بازاری طلایی» یاد کرد که بررسی‌های «دنیای اقتصاد» حکایت از آن دارد که یک‌سوم بازدهی بورس طی سال 92، در 100روز اخیر به دست آمده است. بر این اساس از زمان روی کار آمدن دولت تدبیر و امید، بازدهی بورس 40 درصد و طی سال‌جاری اندکی بیش از 120 درصد بوده است. صالح‌آبادی در نشست مطبوعاتی خود با رسانه‌ها با اشاره به موفقیت‌های بورس طی این مدت، به برنامه‌هایی اشاره کرد که سازمان در دست اجرا دارد.
رییس سازمان بورس به تشریح عملکرد بازار در سال 92 پرداخت
بازار طلایی «سرمایه»
گروه بورس- هدیه لطفی: سی‌وپنجمین نشست مطبوعاتی رییس سازمان بورس اوراق بهادار مطابق روال جلسات قبل با گزارش آماری همراه بود، اما با این تفاوت که بنا به گفته دکتر «صالح‌آبادی» سالی طلایی و استثنایی برای بازار سرمایه رقم خورده است؛ این در حالی است که هنوز حدود ۳ ماه و نیم تا پایان سال باقی مانده و قطعا رشد بیشتری در انتظار بازار خواهد بود.
در واقع سال 92 از همه جهات سال خوبی برای بازار سرمایه بوده است و با ارتقای حجم نقدشوندگی رو به رو بودیم که به طور تقریبی می‌توان گفت حجم معاملات در بورس‌ها روزانه هزار میلیارد تومان بوده که نشان از بزرگ شدن بازار سرمایه است. در ابتدای نشست روز گذشته رییس سازمان بورس به تشریح عملکرد بازار سرمایه پرداخت و در ادامه برنامه‌های سازمان تا پایان سال جاری را عنوان کرد که بنا به گفته صالح‌آبادی یکی از مهم‌ترین این برنامه‌ها راه‌اندازی بورس ایده با همکاری فرابورس است.
رکوردشکنی‌های بازار سرمایه
صالح‌آبادی در‌خصوص عملکرد بازار سرمایه در سال جاری اظهار کرد: شاخص کل بورس تهران از ابتدای سال تا پایان روز معاملاتی 10 آذرماه با بازدهی 122 درصدی از 38 هزار و 41 واحد در ابتدای سال به 84 هزار و 385 واحد رسیده است، همچنین ارزش بازار بورس در ابتدای سال 92 از 170هزار میلیارد تومان به 412 هزار میلیارد تومان رسید که به این ترتیب در حدود 142 درصد رشد را تجربه کرده است.
به گفته وی، این به این معنا است که در سال 92، ارزش معاملات بیش از کل سال گذشته بوده و تا پایان سال قطعا رشد بیشتری را تجربه خواهد کرد و رکوردهای جدیدی را در همه شاخص‌ها چه شاخص کل بورس، چه ارزش بازار و چه دفعات معاملات به ثبت خواهد رساند.
وی در ادامه افزود: همچنین در این مدت دفعات معاملات با رشد 3/5 برابری نسبت به سال گذشته به 3 میلیون دفعه افزایش یافته است.
صالح‌آبادی ارزش معاملات را نیزتا تاریخ مزبور معادل 67 هزار میلیارد تومان عنوان کرد و افزود: ارزش در مقایسه در دوره مشابه سال 91، رشد 5/5 برابری را تجربه کرده است؛ به طوری‌که ارزش معاملات در سال گذشته معادل 12 هزار میلیارد تومان بوده است.
صالح‌آبادی در ادامه به بررسی و تشریح عملکرد بازار فرابورس پرداخت و گفت: شاخص بازار فرابورس نیز از ابتدای سال تا کنون با رشد 94 درصدی از محدوده 443 واحد به 859 واحد افزایش یافته است.
وی ادامه داد: ارزش بازار فرابورس نیز در ابتدای امسال 49 هزار و 200 میلیارد تومان بوده که تا 10 آذرماه با 94 درصد افزایش بالغ بر 95 هزار و 500 میلیارد تومان شده است. همچنین در این مدت ارزش معاملات فرابورس نیز با افزایش 2/2 برابری به 8‌هزار و 100 میلیارد تومان رسیده است؛ ارزش رشد از ابتدای سال تا آخرین ساعات معاملاتی دیروز 18 هزار میلیارد تومان بوده است.
صالح‌آبادی با ارائه آماری در‌خصوص ارزش بازار بورس و فرابورس عنوان کرد: بنابراین ارزش بازار بورس و فرابورس در ابتدای سال جاری، 220 هزار میلیارد تومان بوده در حالی که هم‌اکنون این متغیر با رشد 5/2 برابری به 507 هزار میلیارد تومان رسیده است.
رییس سازمان بورس در خصوص عملکرد بورس کالا نیز اظهار کرد: در این مدت بورس کالا نیز با رشد 24 درصدی معاملات محصولات خود روبه‌رو شده، به طوری که معامله 5/13 میلیون تن محصول در سال گذشته، به افزایش 5/16 میلیون تنی در حال حاضر رسیده است.
صالح‌آبادی در ادامه افزود: ارزش معاملات در بورس کالا نیزتا آخرین ساعات معاملاتی روز یکشنبه 29 هزار میلیارد تومان بوده در حالی که در مدت مشابه سال گذشته ارزش معاملات تنها 17 هزار میلیارد تومان گزارش شده و به این ترتیب این متغیر توانسته در سال جاری 70 درصد رشد را کسب کند.
وی در‌خصوص معاملات آتی بورس کالا تصریح کرد: معاملات آتی بورس کالا از ابتدای سال جاری تا پایان روز معاملاتی 10 آذر ماه جاری، 15 هزار میلیارد تومان بوده که در مدت مشابه سال گذشته 22 هزار میلیارد تومان ثبت شده و به این ترتیب 32 درصد کاهش داشته است.
صالح‌آبادی دلیل اصلی این کاهش را ثبات بازار سرمایه و همچنین کاهش قیمت ارز و سکه عنوان کرد.
رییس سازمان بورس در ادامه در خصوص بورس انرژی عنوان کرد: بورس انرژی در اواخر اسفند سال گذشته راه‌اندازی شد و از ابتدای سال تا‌کنون در بازار فیزیکی 90 هزار تن کالا معادل 118 هزار میلیارد تومان عرضه شده است و در بازار برق 161 هزار مگاوات برق معادل 57 میلیارد تومان معامله شده است که جمعا 175 میلیارد تومان در بورس انرژی معامله شده است که با توجه به عمر کوتاه این بازار رکورد مثبتی برای آن به شمار می‌آید.
صالح‌آبادی با بیان اینکه جایگاه بازار سرمایه در تامین مالی شرکت‌ها و کمک بازار سرمایه به بازار اولیه گفت: در حوزه تامین مالی از ابتدای سال تا‌کنون 47 هزار و 500 میلیارد تومان در بازار سرمایه تامین مالی صورت گرفته که نسبت به کل سال گذشته که این رقم 40 هزار میلیارد تومان بوده از نظر تامین مالی بازار سرمایه رشد 20 درصدی داشته است.
صندوق پروژه در راه است
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه اظهاراتش امضای توافق نامه سازمان بورس با شرکت ملی صنایع پتروشیمی را از جمله اقدامات اخیر این سازمان برشمرد و گفت: توافق‌نامه‌ای با شرکت ملی صنایع پتروشیمی به امضا رسیده تا هم در زمینه محصولاتی که در بورس کالا عرضه می‌شود و هم در حوزه تامین مالی پروژه‌های بخش پتروشیمی هماهنگی‌های لازم انجام گیرد.
وی در ادامه به مذاکرات سازمان بورس با وزیر نفت اشاره کرد و گفت: دیدگاه وزیر نفت، کمک بازار سرمایه به حوزه‌های نفتی به خصوص پتروشیمی است که در این باره صندوق پروژه به عنوان نمونه این تفاهم با همکاری وزارت نفت در حال انجام است، به این ترتیب پروژه‌هایی که وارد این صندوق می‌شوند، در بورس پذیره‌نویسی شده و از بازار سرمایه برای پروژه‌های نفتی و پتروشیمی به این طریق تامین مالی انجام می‌گیرد که در حال حاضر ساختار این صندوق، اساسنامه، امیدنامه و زیر‌ساخت‌های آن در حال تهیه است.
دکتر صالح‌آبادی به تعامل مناسب سازمان بورس با بانک مرکزی پرداخت و افزود: تعاملات خوبی با بانک مرکزی انجام گرفته که جلسات مستمری در حوزه‌هایی که تعریف شده انجام می‌گیرد، به عنوان نمونه اخیرا بانک مرکزی دستورالعمل اوراق MBS که قبلا تصویب شده بود را لغو کرد تا با همکاری ما این ابزار جدید طراحی شود.
وی حذف معاملات ددد را از جمله کارهای موثر در بازار سرمایه دانست و اظهار کرد: حذف این معاملات از کارهای مهم سازمان بود که مورد استقبال دست‌اندرکاران بازار، کارشناسان و اصحاب رسانه قرار گرفت چون این اقدام بازار را به سمت منصفانه و عادلانه‌تر‌شدن سوق داد.
سخنگوی سازمان بورس افزود: بعد از حذف معاملات ددد حجم بازار نه تنها کم نشد بلکه هم ارزش، حجم و دفعات معاملات بالا رفت و هم متغیرهای بازار سرمایه ارتقا پیدا کرد.
رییس سازمان بورس با بیان اینکه اضافه شدن نیم ساعت به ساعت بازار فرصت خوبی برای فعالان بود، خاطرنشان کرد: امسال 70 درصد تعداد دفعات معاملات به معاملات آنلاین اختصاص پیدا کرده است که این اتصال مستقیم مردم به بازار سرمایه اعتماد بیشتری را به بازار ایجاد کرده است زیرا طبیعتا وقتی فرد خودش تصمیم‌گیرنده است با اطمینان بهتری به کار در بازار ادامه می‌دهد و همین امر به رشد و توسعه بازار کمک کرده و حتی پیش‌بینی می‌شود با حذف معاملات ددد وزن معاملات آنلاین بیشتر هم بشود.
صالح‌آبادی در ادامه با به پذیره‌نویسی صندوق قابل معامله آسمان آرمانی به سومین ETF اشاره و تصریح کرد: ETFها نیز به عنوان یک ابزار مالی مناسب برای جذب سرمایه‌گذاری، جای خود را به مرور در بازار باز می‌کنند، به طوری‌که امروز سومین ETF با نام صندوق قابل معامله آسمان آرمانی پذیره‌نویسی خواهد شد.
وی به پیشرفت‌های بازار سرمایه در حوزه نرم‌افزاری پرداخت و به چندین مورد از این پیشرفت‌ها اشاره کرد و گفت: در حوزه نرم‌افزاری اتفاقات خوبی روی داده است، از جمله طراحی سامانه معاملات توافقی بود.صالح‌آبادی ادامه داد: سهام بعضی شرکت‌ها قابلیت معامله به صورت حراج ندارند، در حالی که در دنیا دو شکل معامله وجود دارد. اما در سامانه‌ها و نرم‌افزارهای بازار ایران، صرفا امکان انجام معاملات به صورت حراج دیده شده بود اما برخی شرکت‌ها امکان معاملات به صورت حراج نداشتند که همین امر گلایه‌ها و اعتراضاتی در پی داشت؛ بنابراین تصمیم گرفته شد، نرم‌افزار خاصی برای معاملات توافقی نوشته شود که این نرم‌افزار هم اکنون آماده شده و برخی نمادهای متوقف با این سیستم امکان معامله یافتند.
سخنگوی سازمان بورس جایگزینی سامانه نامک به‌جای سامانه پم را تجربه موفقی دانست و اظهار کرد: در حال حاضر حدود ۱۰۶۰ ایستگاه معاملاتی در سراسر کشور وجود دارد که حتی با وجود بالا رفتن معاملات آنلاین تعداد ایستگاه‌های معاملاتی نه‌تنها کاهش پیدا نکرده بلکه به تعداد این ایستگاه‌ها افزوده شده به طوری که این تعداد ایستگاه در طول تاریخ بورس کشور یک تجربه بی‌نظیر است.
وی در ادامه افزود: سامانه جدید در تمام استان‌ها و تمام تالارهای تهران جز تالار حافظ نصب شده که بعد از رفع برخی اشکلات جزئی که عموما در زمان عملیاتی شدن و آزمایش تحت بار سنگین خود را نشان می‌دهد این سامانه در تالار حافظ نیز نصب می‌شود.
صالح‌آبادی در‌باره مزایای این سامانه گفت: این سامانه یک تحول بزرگ برای بازار است چون محدودیت نرم‌افزار قبلی را ندارد و مزایای خوبی از جمله امکان نظارت کارگزار روی معامله‌گران خود را فراهم می‌کند.
عضو هیات مدیره سازمان بورس به راه‌اندازی نرم‌افزار XBRL اشاره کرد و گفت: در گام اول این نرم‌افزار برای شرکت‌های تولیدی مورد استفاده قرار گرفت، اما به تدریج این نرم‌افزار برای شرکت‌های خدماتی مانند بانک‌ها و بیمه‌ها نیز توسعه پیدا می‌کند همچنین فرصت بسیار مناسبی برای شرکت‌های تحلیلگر است.
رییس سازمان بورس به نصب و راه‌اندازی کال سنتر در ۲۰ کارگزاری اشاره کرد و گفت: هم‌اکنون ۲۰ کارگزار این نرم‌افزار را نصب کردند که تا آخر سال این نرم‌افزار در تمام کارگزاری‌ها راه اندازی می‌شود.
وی تصریح کرد: نصب این نرم‌افزار به نفع خود کارگزارن است، چون بخشی از شکایات سهامداران به دلیل ثبت نشدن سفارش‌های خرید و فروش تلفنی روی می‌دهد که با سیستم ضبط کال سنتر تمام سفارش‌ها ثبت و قابل استناد می‌شود.
دبیر شورای عالی بورس درباره سامانه ستان گفت: سامانه ستان در بخش نهادهای مالی طراحی شده که بر این اساس ارتباط سازمان با نهادهای مالی به صورت الکترونیک و مکانیزه تعریف می‌شود که بخش‌های زیادی از آن راه‌اندازی شده است.
صالح‌آبادی به انتشار اطلاعات ناشران در سامانه کدال اشاره کرد و گفت: در کدال انتشار مستقیم اطلاعات صورت می‌گیرد و هدف‌گذاری سازمان این است که به سمتی حرکت شود که اکثر اطلاعات منتشر شده ناشران به صورت مستقیم در این سامانه درج شود. رییس سازمان بورس با اشاره به انتشار ۱۰‌هزار اطلاعیه از ابتدای سال تا‌کنون در سایت کدال گفت: این امر هم به کنترل داخلی و هم بحث مربوط به کمیته حسابرسی شرکت‌ها و شفافیت بازار کمک می‌کند.
وی به موضوع طبقه‌بندی حسابرسان پرداخت و خاطر‌نشان کرد: طبقه‌بندی حسابرسان ضرورتی بود که امسال عملیاتی شد چون شرکت‌های بزرگی در بورس حاضرند و حسابرسانی باید حسابرسی این گونه شرکت‌ها و هلدینگ‌ها را به عهده بگیرند که از توانایی لازم برخوردار باشند.
صالح‌آبادی خاطر‌نشان کرد: از این پس براساس اندازه شرکت‌ها و رتبه حسابرس، آنها می‌توانند حسابرسی شرکت‌های بزرگ‌تر را به عهده بگیرند که این امر به افزایش کیفیت کار آنها کمک می‌کند.
دبیر شورای عالی بورس در خصوص اقدامات سازمان بورس در حوزه آموزش به طراحی تالار مجازی اشاره کرد و گفت: این تالار ۲۰۰ هزار عضو دارد که اعضا علاوه بر امکان معامله مجازی از مطالب آموزشی آن می‌توانند استفاده کنند.
رییس سازمان بورس خاطر‌نشان کرد: رتبه بندی کارگزاری‌ها مستمرانجام می‌گیرد و دیگر به این صورت نیست که سالی یکبار انجام شود، بلکه به طور مستمر رتبه کارگزاری‌ها بررسی می‌شود و با معتبر بودن رتبه سال قبل بر‌اساس رویه‌هایی که تدارک دیده شده هر گونه تغیر وتحول که انجام بگیرد تغییرات به سرعت در رتبه کارگزار اعمال می‌شود و بدین‌ترتیب رتبه بندی به روز شده و با رونقی که در بازار صورت گرفته بسیاری از کارگزارن به سمت رتبه‌های الف و ب در حال حرکتند و یک توسعه کمی و کیفی در صنعت کارگزاری اتفاق افتاده است.
صالح‌آبادی با بیان جایگاه بازار سرمایه در تامین مالی شرکت‌ها و کمک بازار سرمایه به بازار اولیه گفت: در حوزه تامین مالی از ابتدای سال تا کنون ۴۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان در بازار سرمایه تامین مالی صورت گرفته که نسبت به کل سال گذشته که این رقم ۴۰ هزار میلیارد تومان بوده تا به امروز از نظر تامین مالی بازار سرمایه رشد ۲۰ درصدی داشته است.
برنامه‌های سازمان تا پایان سال....
رییس سازمان بورس در ادامه اظهاراتش به برنامه‌های آتی سازمان تا پایان سال اشاره کرد و گفت: یکی از مهم‌ترین برنامه‌های سازمان بورس تا پایان امسال، راه‌اندازی بورس ایده است که هم‌اکنون هماهنگی‌های لازم با معاونت علمی - فناوری ریاست‌جمهوری و پارک‌های علم و فناوری در حال انجام است.
وی با بیان اینکه نوع قراردادها و معاملات بورس ایده در کمیته فقهی سازمان بورس به تصویب رسیده است، افزود: مقررات این بورس در هیات مدیره سازمان بورس در دست بررسی است که امیدواریم تا پایان سال این بورس راه‌اندازی شود.
سخنگوی سازمان بورس راه اندازی مرکز میانی امضای دیجیتال، انتشار اوراق استصناع، افزایش آزمون‌های الکترونیکی بازار سرمایه، راه‌اندازی سامانه دریافت ناهنجاری‌های بازار سرمایه، امکان معاملات مشتریان خرد در بورس کالا، راه‌اندازی صندوق پروژه و اسناد خزانه اسلامی، عرضه‌های اولیه به روش جدید و معاملات خصوصی برق در بورس انرژی را از دیگر برنامه‌های مهم این سازمان تا پایان سال ۹۲ اعلام کرد.
دکتر صالح‌آبادی راه‌اندازی موسسات رتبه بندی را از دیگر اقدامات در دست راه اندازی توسط سازمان دانست و گفت: مقررات راه‌اندازی این موسسات تا پایان سال ابلاغ خواهد شد به طوری‌که صدور موافقت اصولی تاسیس موسسات رتبه‌بندی امسال عملیاتی می‌شود.
وی با اشاره به راه‌اندازی نرم‌افزار پس از معاملات، گفت: نرم‌افزار جدید با استفاده از آخرین تکنولوژی روز جهان و به دست مهندسان ایرانی ساخته شده است که ماه آینده در شرکت سپرده‌گذاری مرکزی رونمایی می‌شود.
رییس سازمان بورس از راه اندازی نوع جدیدی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری تا پایان سال خبر داد و گفت: صندوق‌های بخشی که قابلیت سرمایه‌گذاری بر روی یک صنعت خاص را دارند به‌زودی فعالیتشان را در بازار سرمایه آغاز خواهند کرد.
صالح‌آبادی بهره‌گیری از ظرفیت‌های نخبگان از دیگر اقدامات آتی سازمان است که در این راستا سه کارگروه در حوزه‌های اساتید دانشگاه‌ها، فعالان بازار سرمایه و انجمن‌های حرفه‌ای تشکیل خواهد شد تا به طور نظام‌مند از ایده‌ها، طرح‌ها، پیشنهادها و انتقادات آنها استفاده شود.
از هلدینگ چه خبر؟
صالح‌آبادی در ادامه سخنانش به برگزاری جلساتی برای حل مشکل معاملات هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس اشاره کرد و گفت: سال گذشته یکی از مجموعه‌های استفاده‌کننده از خدمات و محصولات پتروشیمی فجر و مبین (دو شرکت زیرمجموعه هلدینگ خلیج فارس) شکایتی را به شورای رقابت مبنی بر فروش سهام این دو شرکت در قالب هلدینگ خلیج فارس ارائه کرد و اعتراض به انحصار این موضوع داشت و خواهان ابطال معاملات «فارس» شد. وی ادامه داد: بر این اساس سازمان بورس به تشکیل جلساتی با شورای رقابت صنایع ملی پتروشیمی، معترضان به این انحصار و همچنین خود هلدینگ خلیج فارس برگزار کرد و با همفکری صورت گرفته با این نهادها مقرر شد تا سهام پتروشیمی‌های فجر و مبین بین ذینفعان و استفاده‌کنندگان به نسبت مصرف و استفاده از محصولات تقسیم شود.
وی خاطرنشان کرد: به زودی این موضوع به شورای رقابت منعکس خواهد شد که بورس خواستار تجدیدنظر این شورا در مصوبه خود است تا مساله رفع شود.
حمایت از سهامداران در راس امور است
صالح‌آبادی افت و خیز و نوسان را طبیعت اصلی بازار سرمایه دانست و گفت: هیچ بازاری همواره صعودی یا نزولی نخواهد بود و نوسان خواهد داشت، بنابراین سرمایه‌گذاران باید به تشکیل پرتفو یا همان سبد سهام بپردازند و اقدام به خرید تک‌سهم نکنند و البته روند بلندمدت را مدنظر قرار دهند.
وی خاطرنشان کرد: بحث ژنو طبیعتا با اخبار مثبت در بازار سرمایه تاثیرگذار خواهد بود، به طوری که این نشست و مسائل هسته‌ای باعث رشد بازار سرمایه شد اما در این میان سرمایه‌گذاران باید با توجه به تحلیل‌های مناسب و استفاده از مشاوران اقدام به انتخاب سهام مناسب کنند.
رییس سازمان بورس حمایت از سهامداران به ویژه سهامداران خرد را از جمله وظایف اصلی سازمان دانست و گفت: حمایت از سهامداران خرد همواره مدنظر سازمان است که نسبت به گذشته خیلی بهتر شده است، در حال حاضر هیات داوری به شکایت مردم رسیدگی می‌کند حتی چنانچه این شکایت درخصوص تقسیم سود شرکت‌ها باشد.
وی ادامه داد: بنابراین حمایت‌هایی که در قانون دیده شده همواره لحاظ خواهد شد و هر چه بیشتر سمت شفافیت حرکت می‌کنیم حمایت‌های بازار افزایش خواهد کرد.
تعامل با سایر کشورها
سخنگوی سازمان بورس فضای مثبت ایجاد شده در حوزه سیاسی را اتفاقی خوشایند برای بازار سرمایه و مقدمه‌ای برای تعامل با دیگر کشورها دانست و گفت: به دنبال فضای مثبت سیاسی و کمرنگ شدن تحریم‌ها کمیته‌ای در سازمان بورس تشکیل شده تا راهکارهای تعامل با دیگر کشورها را بررسی و تدارک‌های لازم برای این روابط را ایجاد کند.
ارتقای روش‌ها و ساختارها، بازنگری در روش‌های قبلی با توجه به ایجاد فضای جدید، اصلاحات فضای درونی و آمادگی داخلی و تعامل با دستگاه‌های ذی‌ربط را از اقدامات این کمیته برای آمادگی هرچه بیشتر برای تعامل با سرمایه‌گذاران خارجی عنوان کرد.