اوضاع بورس بهتر می‌شود
عکس: آکو سالمی گروه بورس- همایون دارابی: بورس اوراق بهادار هفته گذشته به دلیل تقارن زمانی با مناسبات مذهبی و همچنین عدم حضور بیشتر فعالان بازار که از تقارن این تعطیلات و تعطیلی مدارس در تهران استفاده کرده بودند با رکودی نسبی همراه شد.
در هفته گذشته، شاخص کل ابتدای هفته را با رشد ۴۱/۱ درصدی شروع کرد، اما روز دوشنبه شاخص منفی شد و در آخرین روز کاری بازار طی سه‌شنبه با تعادل نسبی و رشد ۰۵/۰ درصدی به کار خود پایان داد.
از دیدگاه کارشناسان، افت سنتی بازار در دهه اول محرم در کنار نبود شمار قابل ملاحظه فعالان بازار در این ایام موجب کاهش تب و تاب بازار شد. از دیدگاه این کارشناسان، بازار در هفته آینده با انگیزه‌های بیشتری به فعالیت ادامه خواهد داد و ادامه خوش بینی در حوزه سیاسی و تصمیم شجاعانه شورای پول و اعتبار به کمک بازار سهام خواهد آمد. در حوزه سیاسی، سنای آمریکا در اقدامی اعلام کرد که تا زمان شنیدن توضیحات وزیر خارجه این کشور درباره برنامه هسته‌ای ایران، تصویب تحریم‌های جدید علیه تهران را به تعویق می‌اندازد.
به گزارش فارس، به نقل از «رویترز»، گروهی از دستیاران سنای آمریکا، اعلام کرده‌اند که قانونگذاران آمریکا تا شنیدن توضیحات «جان کری» درباره برنامه هسته‌ای ایران، تصویب تحریم‌ها را به تعویق می‌اندازند. در عین حال، «جن ساکی» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز اعلام کرد که کری بعد از بازگشت از سفر خود به کشورهای خاورمیانه و اروپایی، در کمیته مالی سنا حاضر می‌شود تا در خصوص مذاکرات اخیر ایران و ۱+۵ (آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه، چین به‌علاوه آلمان) توضیح دهد.
در همین حال، هفته گذشته ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بعد از هفت سال به اولین توافق دست یافتند که همین امر امیدواری‌ها را در حوزه سیاسی افزایش داد. این امر تاثیر مناسبی در گزارش آمانو رییس آژانس در آخر هفته گذشته داشته و گزارش جدید می‌تواند با نشان دادن حسن نیت ایران، دلایل لازم را برای ضرورت امتیازدهی طرف مقابل در موضوع هسته‌ای فراهم کند.
از سوی دیگر سخنگوی کاترین اشتون نیز روز پنج‌شنبه در گفت‌وگو با رادیو دولتی صدای روسیه اظهار کرد: پیشرفت‌ها در مذاکرات ایران و ۱+۵ چشمگیر بود و دو طرف در طول سه روز مذاکرات فشرده از روز پنجشنبه هفته گذشته تا شنبه این هفته، درباره موضوعات مختلف گفت‌وگو کردند. با توجه به تحولات رخ‌داده احتمال حصول توافقی در مذاکرات انتهای ماه جاری دور از انتظار نیست؛ به ویژه که رایزنی دو طرف آغاز شده و سیدعباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه کشورمان و «هلگا اشمید»، معاون کاترین اشتون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پنج‌شنبه در تماس تلفنی راجع به برنامه‌های نشست ژنو ٣ به رایزنی و تبادل نظر پرداختند.
بر این اساس در حالی که در حوزه سیاسی خبرهای مثبتی در جریان است، در حوزه اقتصاد، تصمیم شورای پول و اعتبار نگرانی‌ها مبنی بر تداوم وضعیت کنونی نرخ‌های سود بانکی، را از بازار دور کرد. براساس این گزارش، شورای پول و اعتبار مقرر کرد وضعیت کنونی نرخ‌های سود بانکی ادامه یابد. همچنین اعضای شورا موافقت کردند در سال جاری بانک مرکزی به منظور کنترل رشد نقدینگی در راستای مهار تورم ، اقدام به انتشار اوراق مشارکت کند و در این زمینه اختیارات لازم درخصوص تعیین حجم انتشار ، نرخ سود علی‌الحساب، سررسید و سایر شرایط مربوطه به رییس کل بانک مرکزی تفویض شد. در این شرایط بازار با آرامش مواجه شده است؛ امری که اجازه می‌دهد بازار به روند حرکتی خود ادامه دهد. در حوزه بازار‌های جهانی، محصولات پتروشیمی و فلزی با اختلاف جهت در حال حرکت هستند. در حالی که بهای فلزات با کاهش مواجه شده و بهای مس به ۶هزار و ۹۳۹دلار رسیده است؛ بهای سه فلز آلومینوم، روی و سرب نیز به ترتیب یک هزار و ۷۴۰دلار، یک هزار و ۸۵۱دلار و ۲هزار و ۷۴دلار رقم خورده است. در بازار پتروشیمی، بهای متانول و اوره رشد کرده‌اند، به طوری که بهای اوره صنعتی در فوب خلیج‌فارس در محدوده ۳۱۳تا ۳۲۳دلار رقم خورده است و بهای متانول نیز در حد ۴۵۳ تا ۴۶۳دلار رقم خورده است که هر دو رشدی محسوس را نشان می‌دهند.
معاملات آتی، آیا مشکلات گذشته باقی است؟
در تحولات درون بازار نیز هفته گذشته برنامه ازسرگیری معاملات آتی سهام با لحاظ کردن ۸ نماد مخابرات، مپنا، فولادمبارکه، ملی مس، سرمایه‌گذاری معادن و فلزات، بانک ملت و هلدینگی‌های خلیج فارس و نفت و گاز پارسیان اعلام شده است. هر چند معاملات آتی سهام می‌تواند نقش مهمی در موارد روانی بازار سهام و کاهش ریسک معامله‌گران داشته باشد، اما متاسفانه به نظر می‌رسد ایرادات این معاملات که در دور گذشته به شکست این معاملات منجر شد هنوز رفع نشده است و تا رفع این مشکلات موفقیت این معاملات در پرده ابهام خواهد بود. از دیدگاه کارشناسان مهم‌ترین مشکلاتی که در بازار آتی گذشته وجود داشت در ۵سرفصل قابل بیان است.
نخست آنکه زمان معاملات آتی به روزهای شنبه تا چهارشنبه همزمان با معاملات آتی سهام محصور شده است؛ حال آنکه نفس معاملات آتی و ریسک آن نیازمند بازاری همواره در دسترس است که بتواند فرصتی به معامله گران بدهد که در ساعات معاملاتی حداقل ۱۲ساعته در هفت روز هفته معاملات را ادامه دهند تا اندیشه مقابله با ریسک برای سرمایه‌گذاران محقق شود. بورس تهران در ماهیت جدید خود نیازمند زمان فعالیت بیشتری است که با نبود محدودیت انتقال سهام و تسویه وجوه معاملات آتی می‌توان در معاملات آتی این امر را محقق کرد.
دوم آنکه معاملات آتی با توان اهرمی ۵برابری همان‌طوری که در بورس کالا نشان داده است جذابیت خاصی برای سرمایه‌گذاران ندارد. معاملات آتی سکه نیز با اهرم ۱۰برابری ایجاد و عمومی شد اما با کاهش این اهرم از تب و تاب افتاده است، با این حال در مورد سهام لزوم چند برابری اهرم به شدت بیشتر به چشم می‌خورد.
سوم، بزرگ‌ترین مشکلی که در دور قبل معاملات آتی به شکست این معاملات انجامید عدم تعهد برای عدم توقف نماد اصلی و نماد آتی در بازار بود.فلسفه اوراق آتی نیازمند توان معاملات مکرر و پیوسته در بازار ناکارای تهران است. توقف نماد به ویژه نماد معاملات آتی به معنای بازی صفر و یک برای سرمایه‌گذاران است؛ امری که هیچ یک از معامله‌گران حقوقی زیر بار آن نخواهند رفت.
چهارم، کارمزد بالا به یکی از مهم‌ترین ترمز ابزارهای بورسی تبدیل شده است؛ لزوم تبدیل کارمزد درصدی به ثابت در همه بخش‌های بازار به چشم می‌خورد. کاهش کارمزد به نزدیکی دهانه خرید و فروش و در نهایت کاهش نوسان نامطلوب در بازار و روانی معامله سهام پایه و به تبع آن جانشینی خرید پر حجم در بازار آتی به جای خرید در کف قیمتی بازار سهام اصلی منجر می‌شود.
پنجم در دوره گذشته نبود نرم‌افزارهای مناسب حسابداری برای ایجاد ارتباط صحیح و سازنده میان کارگزاری‌ها، سپرده‌گذاری و سرمایه‌گذاران مشکل اساسی برای کارگزاران ایجاد کرده است. هر چند امکان «فریز سهام» موجب امیدواری به کاهش ریسک کارگزاران شده است اما به نظر می‌رسد خلا نرم افزارهای لازم و لزوم ممنوعیت تغییر کارگزار ناظر در مورد معامله‌گران آتی سهام از جمله الزامات کنونی است. همچنین همانند بورس‌های عمده جهان معاملات اوراق آتی در تهران نیز به دلیل ریسک بالای آن باید به سرمایه‌گذاران با یک میزان خاص سرمایه به بالا محدود شود؛ امری که ریسک کارگزاران را در معاملات آتی کاهش خواهد داد.
معاملات آتی سهام به دلیل عدم انتقال مالکیت سهام و انجام آن براساس یک قرارداد میان فروشنده و خریدار ریسک فوق‌العاده‌ای را به همراه دارد.
در بازار چه خبر بود؟
تعطیلی پایان هفته به دلیل ایام سوگواری از تب و تاب بازار روز سه‌شنبه کاست و بازار متعادلی را به همراه آورد. در این بازار اگرچه خبرهای سیاسی مناسبی در اختیار بازار بود اما معامله‌گران ریسک خرید سنگین را به روز‌های بعد از تعطیلی واگذار کردند تا در نبود بازیگران بزرگ بازار افراد حقیقی بیشتر عنان بازار را در اختیار داشته باشند.
در بازار روز سه شنبه اصلاح قیمتی پالایشگاه‌ها همچنان ادامه داشت. در این شرایط انتشار یک شفاف‌سازی دیگر در مورد پالایشگاه بندرعباس مجددا جو اصلاح قیمتی را در این گروه که نتوانستند گزارش‌های مناسبی را در شش ماهه روانه تابلو کنند، ادامه می‌دهد. در گروه بانکی، بانک صادرات روز سه‌شنبه با آزاد‌سازی برگه‌های سهام جدید شرکت ناشی از افزایش سرمایه اخیر به صف فروش رفت. در گروه بیمه‌ای، در مجمع عمومی فوق‌العاده شرکت بیمه «ما» افزایش سرمایه این شرکت طی سه مرحله به ۲۵۰۰ میلیارد ریال به تصویب رسید. در گروه خودرویی، ایران خودرو با انتشار گزارش جدیدی برای سال مالی جاری به ازای هر سهم ۳۱۶ ریال زیان برآورد کرد و طی دوره شش ماهه با تحقق ۴۷۷ ریال، بودجه جدید اعلامی خود را ۱۵۱ درصد پوشش داد. این گزارش در حالی انتشار یافت که در آخرین پیش‌بینی به ازای هر سهم «خودرو» ۵۳ ریال سود اعلام شده بود. در گروه معدنی - فلزی، به گزارش «ایسنا»، به تازگی وزیر صنعت، معدن و تجارت طی نامه‌ای از معاون اول رییس‌جمهوری درخواست کرده است که روند واگذاری سهام شرکت‌های تحت پوشش ایمیدرو متوقف شود. محمدرضا نعمت‌زاده از جهانگیری خواسته است به سبب اینکه در سال‌های اخیر حجم بالایی از واگذاری‌ها غیرکارشناسی بوده و جایگاه حقوق دولتی نیز شفاف نبوده، برای مدت دو سال برنامه واگذاری در این حوزه مسکوت بماند. در گروه پتروشیمی حضور مهندس عزیزی در هیات مدیره هلدینگ خلیج فارس با عهده داری عضویت غیر موظف در این هیات مدیره رنگ واقعیت به خود گرفته است. برخی از منابع از ادامه مذاکرات در مورد ترکیب هیات مدیره و مدیرعامل شرکت خبر می‌دهد. در حال حاضر هلدینگ خلیج فارس به دلیل نامشخص بودن ترکیب مدیریتی در بلاتکلیفی به سر می‌برد. در گروه کانی غیر‌فلزی، گزارش‌های فوق‌العاده برخی از شرکت‌ها همچنان ادامه دارد. صنایع کاشی و سرامیک سینا در جدید ترین گزارش ۶ ماهه خود سود سال مالی ۹۲ را با ۶۳ درصد تعدیل مثبت مبلغ ۲۵۵۴ ریال اعلام کرد. در گروه تجهیزات، شرکت حفاری شمال پیش‌بینی سود هر سهم خود برای سال مالی ۹۲ را با ۵/۳ درصد تعدیل مثبت مبلغ ۹۰۵ ریال اعلام کرد. همچنین شرکت در ۶ ماهه واقعی معادل ۵۴ درصد از این سود را پوشش داده است.
در گروه واسطه‌گری مالی، توسعه صنعتی ایران روز ۳ آذر مجمع خود را برگزار و سود نقدی را نیز از تاریخ اول دی‌ماه پرداخت خواهد کرد. این شرکت روز سه‌شنبه با رشد قیمتی همراه شد. در گروه برقی، بانک تجارت در ادامه تسویه بدهکاران به این بانک عرضه بلوک ۹/۲۶ درصدی موتوژن را برای روز نهم آذرماه به صورت نقد و یکجا در نرخ پایه ۱۱هزار و ۷۵۳ریال در تالار رقم می‌زند. این بلوک متعلق به نورد آریان فولاد و یک سهامدار حقیقی است. در گروه انفورماتیک نماد کارت اعتباری کیش برای اعلام افزایش سرمایه متوقف شد.
در مجموع بازار روز سه شنبه متعادل با آرامش بود که در آن شاخص با ۳۶ واحد رشد به ۷۶ هزار و ۹۳۲ واحد رسید. ارزش معاملات نیز به ۲۸۲ میلیارد تومان رسید که ۲۷/۶ درصد آن را معامله ۴/۲۹ میلیون سهم کشتی رانی جمهوری اسلامی تشکیل داد.