خریداران چه کسانی بودند؟

پس‌لرزه‌های بزرگ‌ترین معامله تاریخ بورس

آیا بلوک بعدی خریداری خواهد داشت؟

دنیای اقتصاد- بزرگ‌ترین معامله تاریخی بورس تهران که عنوان اولین مزایده بین‌المللی کشور را نیز یدک می‌کشد، دیروز بدون هیچ رقابتی از سوی خریداران داخلی و بدون حضور خریدار خارجی به ارزش بیش از یک هزار میلیارد تومان رقم خورد و ۲۰درصد از سهام شرکت ملی «مس»، از سوی یک کنسرسیوم متشکل از شرکت‌های سرمایه‌گذاری داخلی خریداری شد.

خبرهای غیررسمی رسیده از هویت خریداران بلوک ۲۰درصدی مس، حاکی از آن است که سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات با خرید ۶درصد از سهام «فملی» بزرگترین خریدار این بلوک محسوب می‌شوند. این شرکت سرمایه‌گذاری، پیش از این به همراه صندوق فولاد، نزدیک به ۵/۱درصد سهام «فملی» را در اختیار داشتند. صندوق بازنشستگی کارکنان مس نیز با خرید ۵درصدی پس از «ومعادن» بیشترین استقبال را از مس در بازار کرد. سایپا نیز با خریداری ۳درصد در رده سوم خریداران مس در بازار قرار گرفت. گزارش اختصاصی«دنیای اقتصاد» از معامله تاریخی بورس تهران

پس‌لرزه‌های معامله بزرگ در بازار

در معاملات دیروز، تلاش سهامداران حقوقی برای خارج کردن نماد ملی مس از صف فروش ناکام ماند و این سهم با ۲۰میلیون صف فروش به کار خود در معاملات روز گذشته پایان داد. یکی از دلایل کشیده شدن نماد «فملی» به صف فروش، حضور دیرهنگام خریداران و گمانه بازار نسبت به امکان عدم انجام معامله عمده بود. گمانه‌ای که باعث شد خریداران در پی عدم خرید احتمالی بلوک ۲۰درصدی ملی مس که ارزش حضور یک عضو هیات‌مدیره را نیز دارد، در ارزندگی سهام خرد مس دچار تردید شود.

در این میان نباید از افت قیمت جهانی فلز مس در روز گذشته و تاثیر آن بر تشکیل صف فروش سهام ملی مس چشم‌پوشی کرد.

چشم‌انداز

تحلیل‌های جهانی نشان می‌دهد که قیمت جهانی مس در نیمه دوم سال ۲۰۰۷ کمتر از قیمت این فلز در نیمه اول همین سال خواهد شد. وضعیتی که تاکنون محقق شده است.

همچنین پیش‌بینی‌ها روند قیمت جهانی مس را در سال ۲۰۰۸ نسبت به سال‌جاری، نزولی پیش‌بینی می‌کنند. شرایطی که در صورت تحقق می‌تواند خریدار یا خریداران بلوک فعلی را دچار زیان کند. باید توجه داشت که به دلیل رابطه یک‌به‌یک بین سود شرکت ملی مس و قیمت جهانی این فلز، ریسک خرید سهام این شرکت بسیار بالا است و هرگونه نوسان در قیمت جهانی مس می‌تواند سودآوری شرکت را تحت‌تاثیر قرار دهد.

گروه بورس -علیرضا باغانی: بزرگ‌ترین معامله تاریخی بورس تهران که به عنوان اولین مزایده بین‌المللی کشور را یدک می‌کشد، دیروز بدون هیچ رقابتی از سوی خریداران داخلی و حضور رقیب یا خریدار خارجی به ارزش بیش از یک هزار میلیارد تومان رقم خورد و ۲۰درصد از سهام شرکت ملی «مس»، از سوی یک کنسرسیوم متشکل از شرکت‌های سرمایه‌گذاری داخلی خریداری شد.

به گزارش خبرنگار ما، ۲۰درصد سهام شرکت ملی مس دیروز در حالی از سوی سازمان خصوصی‌سازی به وکالت از دولت (شرکت ایمیدرو)، به خریدار این بلوک منتقل شد که با ورود اولین دستور خرید به سیستم معاملاتی این معامله انجام شد. این معامله طی ۷دقیقه صورت گرفت.

عقب‌نشینی «خصوصی‌سازی»

گزارش اختصاصی و تکمیلی ما از این رویداد تاریخی که به طور قطع در «رکوردهای بورس تهران» از جنبه‌های مختلف قابل‌ثبت است، حکایت از آن دارد که پس از آن سازمان خصوصی‌سازی شرایط خرید اقساطی این معامله را در روز انجام معامله تغییر داد و تضمین گروهی خریداران را منتفی کرده، شانس خود را برای واگذاری موفق تقویت کرد و احتمال انجام معامله را قوت بخشید. چراکه خبرهای دریافتی از گوشه و کنار بازار و کارگزاران حکایت از آن داشت که هیچ یک از خریداران حاضر به پذیرش بخشی از شرایط معامله نبوده‌اند. در نهایت به گزارش خبرگزاری فارس که به همراه خبرگزاری «ایسنا» گزارش‌های لحظه‌ای از روند اجرایی این معامله برای مخاطبان خود مخابره کرده‌اند، «خصوصی‌سازی» صبح دیروز با ارسال نامه‌ای به مدیریت عملیات بازار اوراق بهادار اعلام کرد: شرایط خرید اقساطی ۲۰‌درصد از سهام ملی مس تغییر و مساله تضمین گروهی خریداران منتفی است.

بر این اساس، هر یک از خریداران در قبال بخش خریداری شده مربوط به خود مسوول پرداخت وجوه است. این تغییر شرایط در حالی انجام گرفت که پیش از این اعلام شده بود همه خریداران سهام ملی مس به طور تضامنی مسوول پرداخت اقساط معامله هستند و باید همه چک‌ها و سفته‌های تضمین اقساط معامله را تضمین کنند که با توجه به این تغییر شرایط موضوع تضمین گروهی خریداران منتفی شد. همین تصمیم باعث شد که تنها خریدار پا به کارزار معامله بگذارد.

در نهایت در واقع تنها دستور خرید سهام شرکت ملی صنایع مس در ساعت دوازده و بیست و پنج دقیقه صادر شد که بر این اساس یک میلیارد و ۱۵۹میلیون سهم «فملی» با قیمت پایه ۸۷۷۴ریال با ارزش بیش از هزار میلیارد تومان به یک کنسرسیوم داخلی واگذار شد.

اعضای کنسرسیوم

خبرهای غیررسمی رسیده از هویت خریداران بلوک ۲۰درصدی مس، حاکی از آن است که سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات با خرید ۶درصد از سهام «فملی» بزرگترین خریدار این بلوک محسوب می‌شوند. این شرکت سرمایه‌گذاری، پیش از این به همراه صندوق فولاد، نزدیک به ۵/۱درصد سهام «فملی» را در اختیار داشتند. صندوق بازنشستگی کارکنان مس نیز با خرید ۵درصدی پس از «ومعادن» بیشترین استقبال را از مس در بازار کرد.

سایپا نیز با خریداری ۳درصد در رده سوم خریداران مس در بازار قرار گرفت. شرکت صبا تامین نیز که پیش از این در محافل مالی از انصرافش برای شرکت در مزایده بین‌المللی مس، خبرهایی به گوش می‌رسید، استقبال خود را از مس با خریداری ۲درصد از سهام این شرکت نشان داد.

شرکت جدید‌التاسیس مبنا خاورمیانه که با سرمایه ۱۰۰میلیارد تومانی، چندی پیش عرضه عمومی و پذیره‌نویسی خود را انجام داد، هم یک درصد از سهام مس را در قالب این مزایده بزرگ خریداری کرد.

صندوق بازنشستگی کارکنان فولاد نیز خریدار یک درصدی بلوک ۲۰درصدی مس بود.

از شرکت‌های سرمایه‌گذاری ملی، بهمن و مدبر نیز به عنوان سایر خریداران بلوک ۱/۱میلیارد سهمی مس یاد می‌شود که هر یک کمتر از یک درصد سهام «فملی» را در پرتفوی خود جای داده‌اند.

در مجموع دو درصد از بلوک ۲۰درصدی نیز به این سه شرکت اختصاص یافت.

بزرگ‌ترین معامله تاریخ بورس تهران در حالی انجام می‌شود که خریداران آن تنها دو ساعت برای تهیه ۳درصد از کل ارزش معامله فرصت داشتند، زیرا به دلیل شرایطی که ذکر شده، هیچ یک از اشخاص حقوقی مزبور قصد شرکت در مزایده را نداشتند.

پیش از این بانک پاسارگاد، سرمایه‌گذاری غدیر، شستا و صندوق ذخیره فرهنگیان برای خرید بلوک مزبور ابراز تمایل کرده بودند که از شرکت در مزایده منصرف شدند. آستان قدس رضوی نیز که مایل به خرید این بلوک بابت مطالبات خود از دولت بود به دلیل شرایط نقدی بودن معامله، در این مزایده شرکت نکرد.

بازپرداخت اقساط طی پنج سال

در پی انجام بزرگترین معامله تاریخ بورس تهران دکتر محمدرضا رهبر مدیر عامل کارگزاری خریدار بلوک هزار و شانزده میلیارد تومانی مس این معامله را در سطح خاورمیانه کم‌نظیر توصیف کرد.

وی در پاسخ به این سوال که چرا دستور خرید سهام مس در ۵دقیقه پایانی معاملات صادر شد، گفت: اجماع نظر خریداران این بلوک امری زمان‌بر بود، چرا که رقم معامله بسیار بزرگ بود تا جایی که سیستم معاملات هم به سختی این رقم را پذیرفت. وی در پاسخ به این سوال که آیا برای خرید این بلوک رقابتی صورت پذیرفت، گفت: تنها یک کنسرسیوم برای خریداری بلوک مزبور به نتیجه نهایی رسیده بود که حذف شرط تضامنی بودن معامله در انجام این معامله بسیار تاثیرگذار تا جایی که عدم مساعدت سازمان خصوصی‌سازی، ایمیدرو و بورس می‌توانست به انجام نشدن معامله بیانجامد. به گفته وی، دولت با این اقدام ثابت کرد که در خصوصی‌سازی جدی است. دکتر رهبر از صندوق‌های بازنشستگی و شرکت‌های سرمایه‌گذاری معدنی و فلزی به عنوان عمده‌ترین خریداران بلوک مزبور یاد کرد.

وی گفت: شاید خریداران خارجی خود را برای شرکت در معامله ۲۸شهریور ماه آماده کنند. مدیر عامل شرکت کارگزاری حافظ در بخش دیگری از اظهاراتش نیز گفت: قیمت سهام شرکت صنایع مس ایران بسیار منطقی و توجیه‌پذیر مورد معامله قرار گرفت.

به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع‌رسانی بازار سرمایه، «محمدرضا رهبر» افزود: سازمان خصوصی‌سازی قیمت پایه سهام مس با EPS (پیش‌بینی سود)، ۹۹۳ریال را ۷۴۰۰ریال اعلام کرده بود، اما امروز EPS این شرکت ۱۲۶۰ریال است.

وی با بیان اینکه ۵۵درصد از بودجه شرکت مس ظرف مدت پنج ماه پوشش داده شده است، اظهار داشت: پیش‌بینی می‌شود که EPS این شرکت به بیش از ۱۵۰۰ریال برسد.

رهبر گفت: واگذاری بلوکی سهام شرکت ملی مس ایران به گونه‌ای است که ۲۰درصد آن نقد و ۸۰درصد آن به صورت اقساط ۵ساله خواهد بود.

وی ادامه داد: بازپرداخت ۸۰درصد از وجه سهام شرکت مس با نرخ ۱۲درصد و در مدت ۵سال نشان می‌دهد که قیمت پایه سهام این شرکت زیر هفت‌هزار ریال خریداری شده است.

مزایده بین‌المللی با یک خریدار

حال مزایده بین‌المللی در بورس تهران در حالی بدون حضور رقبای داخلی و خارجی در بازار سهام کشور صورت گرفت که تحلیلگران بازار دلایل متعددی برای نبود تقاضاهای متعدد برای خرید این بلوک برمی‌شمارند. اولین دلایل نبود رقیب، افزایش قیمت پایه معامله مزبور به ارزش ۱۶۰میلیارد تومان تا روز قبل از معامله بود، به طوری که برخی از تحلیلگران تردید خریداران نسبت به قیمت این معامله را جدی دانستند.

از سوی دیگر خرید تضامنی یعنی تایید امضای اسناد مالی اعضای کنسرسیوم از سوی یکدیگر، دلیل دیگری شد که اجماع قوی برای خرید کنسرسیوم شکل نگیرد. وجود گزارش‌های خارجی از چشم‌انداز کدر از آینده بازار نیز دلیل دیگری هم بود که معامله را بدون رقابت شکل داد. کمبود نقدینگی در بازار نیز دلیل دیگری بود که باعث شد خریداران متعدد و متکثری برای حضور در معامله، یافت نشوند. افزون بر اینکه تعداد زیاد اعضای حاضر در کنسرسیوم خریدار و خرد شدن درصد سهام خریداری شده میان آنها نشان می‌دهد که شرکت‌های پیشرو در بازار نیز توان یا نقدینگی لازم برای خرید ۲۰درصد از سهام ملی مس و حضور در مزایده نداشتند.

افزون بر این، خرد شدن درصدهای مالکیت سهام در خرید به صورت کنسرسیومی، ارزش خرید بلوک مدیریتی این سهم را با پرسش مواجه می‌کرد، چرا که در عمل داشتن یک تا هفت درصد سهام «مس» تاثیری در تصمیم‌گیری مدیریتی این شرکت ندارد. ضمن اینکه دولت در شرکت‌های صدر اصل ۴۴، دارای مزیت یا سهام طلایی است و انتخاب مدیران و هیات‌مدیره شرکت بر اساس تصمیم در دولت صورت می‌گیرد.