زیر و بم کنکور بورس تهران
دنیای اقتصاد- روزهای شانزدهم و هفدهم شهریورماه جاری نوزدهمین دوره آزمونهای بازار سرمایه برگزار میشود. دورههایی که طی آن براساس تقاضای شرکتکنندگان ۹ گواهینامه حرفهای برای فعالیتهایی همچون معاملهگری، تحلیلگری، مشاوره و سبدگردانی صادر میشود، اما برگزاری دورههای اخیر آزمونهای بازار سرمایه، حاکی از سختگیریهای مضاعف سازمان بورس، در طراحی سوالات و در نهایت اعطای گواهینامههای حرفهای است. اتفاقی که این آزمونها را در میان اهالی بازار سهام به کنکور بورس مشهور ساخته است. در این میان، رییس اداره گواهینامههای سازمان بورس به آخرین ابهامات در خصوص این آزمونها پاسخ گفته است. در آستانه برگزاری دوره نوزدهم آزمونها تشریح شد
زیر و بم کنکور بازار سرمایه
رییس اداره گواهینامههای حرفهای سازمان بورس از نزدیک شدن کیفیت آزمونهای بازار سرمایه به سطح بینالمللی خبر میدهد
گروه بورس- محبوبه مغانی: صحبت از کنکور بازار سرمایه است، کنکوری که به شما اجازه میدهد که به صورت قانونی در بازار سهام ایران فعالیت کنید.
در واقع اگر میخواهید معاملهگر کارگزاری باشید، سبدگردانی کنید، مشاوره دهید یا مدیر یک نهاد مالی باشید باید حداقل یکی از ۹ گواهینامه حرفهای بازار سرمایه را داشته باشید. برای این کار لازم است که در آزمونهای بازار سرمایه شرکت کنید، آزمونهایی که به کنکور بورس معروف است و البته سختگیریهای انجام شده در آن، دست کمی از کنکور دانشگاهها ندارد. سختگیریهایی که سبب شده پشتکنکوریهای بورس هر سال تعدادشان افزایش یابد.
این آزمونها سالانه دوبار در گستره شهرهای تهران، مشهد، اصفهان، تبریز و شیراز برگزار میشود و شرکتکنندگان در این آزمونها برای اخذ گواهینامههایی شامل اصول بازار سرمایه، معاملهگری اوراق تامین مالی، معاملهگری بورس کالا، معاملهگری ابزار مشتقه، مدیریت نهادهای بازار سرمایه، کارشناسی عرضه و پذیرش، تحلیلگری بازار سرمایه، ارزشیابی اوراق بهادار و مدیریت سبد اوراق بهادار تلاش میکنند.
بازار سرمایه کشور از سال ۸۳ تا کنون شاهد برگزاری هجده دوره از آزمونهای حرفه ای بوده است اما تنها یک سالی است، کنکوریهای بازار موفق به دریافت کارنامه خود میشوند تا به این واسطه از حد نصاب نمرات خود آگاه شوند. پیش از این مجری آزمونهای مزبور علاقهای به انتشار کارنامه کنکوریهای بازار نداشت، به طوری که بسنده کردن مجری تنها به اعلام نام قبولشدگان، در کنار سختگیریهای انجامشده در جلوگیری از افشای سوالات به بیرون از یک سو و از سوی دیگر پایین بودن نسبت قبول شدگان به مشارکتکنندگان، سازمان بورس را با شائبه غیراستاندارد بودن سوالات مواجه کرده بود؛ اگر چه طی یکسال گذشته این آزمونها در پی تغییر ساختار پیچیدهتر شدند تا ارمغان آن برای مشارکت کنندگانش نسبت به آزمون ورودی دانشگاهها هراس و اضطراب بیشتری باشد.
بر این اساس با توجه به نزدیک شدن به زمان برگزاری نوزدهمین دوره از برگزاری این آزمونها در روزهای شانزدهم و هفدهم شهریورماه، گفتوگویی با محمد عطایی رییس اداره گواهینامههای حرفهای سازمان بورس و اوراق بهادار داشتهایم.
او در این گفتوگو به بررسی زوایای پیدا و پنهان آزمونهای بازار سرمایه میپردازد.
این گفتوگو را در ادامه بخوانید:
از ابتدای برگزاری آزمونهای بازار سرمایه، چه تعدادی دراین آزمونها مشارکت کردهاند و چه تعدادی از آنها موفق به دریافت گواهینامه از سازمان بورس شدهاند؟
از اولین دوره برگزاری آزمونهای بازار سرمایه تا دوره هجدهم، حدود ۲۵ هزار نفر دراین آزمونها شرکت کردهاند. برای آزمون دوره نوزدهم نیز که در ماه جاری برگزار میشود ۱۰ هزار و ۶۰۰ نفر مشارکت کردهاند که بخش اعظم آنها در حوزه تهران قرار دارند.
چرا نتایج آزمونها با تاخیر اعلام میشود؟
با توجه به تغییر ساختار آزمونهای حرفهای بازار سرمایه از دوره هفدهم، تعداد این آزمونها در دوره هجدهم از ۵ حوزه، براساس مصوبه هیات مدیره سازمان بورس به ۹ حوزه افزایش یافت. این مساله سبب شد تا نتیجه آزمون دوره هجدهم با تاخیر اعلام شود.
در واقع تا دوره هفدهم سازمان بورس تنها در ۵ بخش آزمون برگزار میکرد، اما تعداد آزمونها در دوره هجدهم یکباره به
۹ بخش افزایش یافت که در پی این اقدام تعداد مشارکتکنندگان در آزمونها نیز افزایش یافت. از سوی دیگر برگزاری آزمون دوره هجدهم در اسفندماه و مواجه شدن با تعطیلات عید نوروز اعلام نتایج این دوره از آزمونهای حرفهای بازار سرمایه را با تاخیر همراه ساخت. تا قبل از دوره هجدهم آزمونهای بازار سرمایه در ماههای اردیبهشت و آبان برگزار میشد، اما بعد از دوره هفدهم زمان برگزاری آزمونها به مرداد- شهریور و بهمن - اسفند تغییر یافت.
چه تعداد از مشارکتکنندگان، در هر دوره از آزمونهای حرفهای بازار سرمایه از سوی سازمان بورس پذیرفته و قبول میشوند؟
۱۸ درصد از کل مشارکتکنندگان در دوره هفدهم در این آزمونها پذیرفته شدهاند که این تعداد در دوره هجدهم به ۲۶ درصد افزایش یافت.
علت پایین بودن نسبت قبولشدگان به کل مشارکتکنندگان در هر دوره از برگزاری آزمونهای حرفهای بازار سرمایه چیست؟
با توجه به حرفهای بودن آزمونهای سازمان بورس، یا سوالات ما سخت است یا مشارکتکنندگان و متقاضیان کمتر با مسائل بازار سرمایه آشنا هستند.
در سایت سازمان بورس منابع و کتب مورد مطالعه در آزمونها اعلام نشده است. شاید این مساله یکی از دلایل پایین بودن پذیرفته شدگان در این آزمونها باشد؟
سوالات آزمونهای حرفهای بازار سرمایه براساس سرفصلهای مصوبه هیات مدیره سازمان بورس طراحی میشود. این سرفصلها نیز در اکثر کتب مالی مشترک است و عمدتا هم در علم مالی وجود دارد. البته به غیر از آزمون عرضه و پذیرش که مربوط به مقررات است.
با وجود این مساله شما میتوانید در سرفصلهای آزمونهای خود کتابی را به عنوان منبع و مرجع معرفی کنید؟
سرفصلهای آزمونهای بازار سرمایه در یک کتاب نمیگنجد، کتابی هم که به صورت جامع و کامل در این میان وجود ندارد، بر این اساس نمیتوان برای هر فصل تنها یک منبع معرفی کرد. اگرچه سرفصل آزمونها در کتابهای مالی مشترک است. اما سازمان بورس هم به عنوان یک نهاد نظارتی نمیتواند منابعی را معرفی کند. اگر ما کتبی را به عنوان منابع معرفی کنیم ممکن است این اقدام از سوی برخی از نویسندگان دیگر مورد اعتراض قرار گیرد که چرا کتب آنها مورد توجه سازمان بورس قرار نگرفته است. اگرچه گروهی در نظر دارند تا براساس سرفصل آزمونهای بازار سرمایه و ساختار مصوبه هیات مدیره سازمان بورس، کتابی را در این خصوص تدوین و منتشر کنند. سرفصلهای در نظر گرفته شده در این کتاب غنی شده است و نیاز مشارکتکنندگان را برطرف میکند.
پس چگونه سازمان بورس در نظر دارد تا کتابی را تهیه و تدوین کند تا به عنوان مرجعی برای آزمونهای حرفهای بازار سرمایه قرار گیرد؟
اگر این کتاب به بازار ارائه شود باز هم از سوی سازمان بورس به بازار معرفی نخواهد شد. ضمن آنکه در اکثر کتابهای مالی مباحث ما تدریس میشود. بر این اساس اگر کتابی به عنوان منبع از سوی سازمان بورس معرفی شود باعث دلخوری سایر اساتید خواهد شد که چرا کتاب ما معرفی نشده است، لذا با توجه به مشترک بودن موارد اعلامی در تمام کتابها، سازمان بورس تنها به اعلام سرفصلها اکتفا میکند.
چرا سوالات آزمونهای بازار سرمایه منتشر نمیشود؟
سوالات آزمونهای بازار سرمایه، در بانک سوالات استفاده میشود. بر اساس تصمیم کمیته گواهینامه حرفهای بازار سرمایه قرار است سوالات چاپ نشود تا به این واسطه در بانک اطلاعاتی سازمان برای برگزاری آن به صورت الکترونیکی در سالهای آتی مورد استفاده قرار گیرد. در واقع کمیته گواهی نامههای حرفهای درنظر دارد تا در سالهای آینده کل آزمونهای بازار سرمایه را به صورت الکترونیکی برگزار کند. بر این اساس درصدد تهیه بانک و نرمافزارهای آن هستیم. در آزمونهای الکترونیکی مشارکت کننده بلافاصله نتیجه آزمون خود را در پای سیستم دریافت میکند، لذا نمیخواهیم سوالات منتشر شود.
اما این مساله به نظر میرسد بیشتر تاکیدی بر غیراستاندارد بودن سوالات داشته باشد، به طوری که سازمان بورس برای جلوگیری از مشخص شدن این ایرادات، از انتشار آن خودداری میکند؟
سوالات آزمونهای حرفهای بازار سرمایه بر اساس ترجمهای از سوالات CFA است که یکی از استانداردترین سوالات در مباحث مالی است. در میان آزمونهای بازار سرمایه تنها سوالات مقررات طراحی میشود. اگرچه بهرغم تاکیدات ما در جلوگیری از انتشار سوالات، در دوره هفدهم سوالات افشا شد و در قالب کتابی انتشار یافت.
پس با توجه به تهیه سوالات آزمونهای حرفهای بازار سرمایه بر اساس استانداردهای CFA، آیا ارتباطی بین سازمان بورس و CFA وجود دارد؟
سوالات آزمونهای بازار سرمایه از سایتهای مختلف وابسته به CFA گرفته میشود. در واقع سوالات از موسساتی که آزمونهای آنها با موفقیت برگزار شده، گرفته شده است. اگرچه مکاتباتی به منظور ارتباط مستقیم میان سازمان بورس و CFA در حال انجام است تا به این واسطه اعتبارسازی در مدارک سازمان بورس صورت گیرد، البته ما اعتبار مدارک خود را بالا میدانیم.
پس چرا دارندگان مدارک CFA از نظر سازمان بورس مورد تایید قرار نمیگیرند؟
CFA دارای سه رتبه است. لذا از دارندگان این مدارک خواستهایم تا مدارک خود را به سازمان ارائه دهند تا معادل مدارک خود را از ما دریافت کنند، در این میان تنها از آنها آزمون بازارهای اسلامی گرفته میشود.
آیا دارندگان مدارک دکترای مالی نیز ملزم به دریافت گواهینامههای بازار سرمایه هستند؟
برای دارندگان مدارک دکترای مدیریت مالی یکسری معافیتهایی در نظر گرفته شده
است که آنها را از حضور دراین آزمونها بینیاز میکند از جمله ارائه ۳ تا ۴ مقاله
علمی-پژوهشی یا انتشار کتابی در زمینه بازار سرمایه بر این اساس این افراد میتوانند مدارک مورد نیاز خود برای فعالیت در بازار سرمایه را از کمیته گواهینامههای حرفهای دریافت کنند.
آیا اداره گواهی نامههای حرفهای، پس از پایان آزمون کارنامهای برای مشارکتکنندگان صادر میکند؟
از دوره هفدهم به بعد مشارکتکنندگان از حد نصاب نمرات خود آگاه میشوند و درنهایت نیز برای آنها گواهینامه صادر میشود.
این گواهینامهها چه کاربردی دارند؟ آیا گواهینامههای صادره در خارج از بازار سرمایه کشور نیز مورد پذیرش واقع میشوند؟
ساختار گواهینامههای بازار سرمایه ما تنها یک سال است که تغییر کرده است و این مساله با عمر ۵۰ ساله CFA قابل مقایسه نیست. البته در این میان افرادی بودند که برای فعالیت در خارج از کشور به ترجمه و ارائه این مدارک اقدام کرده اند. اما در نهایت برای فعالیت در شرکتهای مشاوره ای، سرمایهگذاری، سبدگردانی، کارگزاریها، شرکتهای تامین سرمایه و شرکتهای تحت نظارت سازمان بورس افراد باید این مدرک را داشته باشند. در واقع دستورالعملهای بازار سرمایه برای موقعیتهایی طراحی شدهاند که افراد را به برخورداری از این مدارک ملزم میکند. همچنین در رتبهبندی شرکتهای کارگزاری، برخورداری کارکنان آنها از این گواهی نامهها امتیاز محسوب میشود.
اما در این میان هستند مدیرانی که بدون برخورداری از این مدارک در بازار سرمایه فعالیت میکند؟ در واقع الزام سازمان بورس برای دارا بودن این مدارک برای آنها رعایت نشده است؟
۷۰ تا ۸۰ درصد مدیران شرکتهای سرمایهگذاری از این مدارک برخوردارند، اما در این بین باید درخصوص استفاده از این گواهینامهها فرهنگسازی لازم انجام شود. در واقع مدیران شرکتهای سرمایه گذاری باید از دانش مالی بالایی برخوردار شوند، در این راستا عملکرد افراد نیز باید به گونهای باشد که نهادهای فعال در بازار سرمایه از دارندگان دارای گواهینامههای معتبر درخواست همکاری داشته باشند. اگرچه برای کسب مجوز فعالیت و رتبه بندی نهادهای مالی، به برخورداری آنها از این مدارک توجه میشود. اما با توجه به طرح کیفیت آزمونها، کاربرد این گواهی نامهها به مرور جا میافتد. در مورد کاربرد این مدارک برای دانشجویان نیز میتوان گفت که اخذ این مدارک از بالاترین مرجع بازار سرمایه رتبه واعتباری برای آن دانشجویان محسوب میشود.
تا چه میزان این مدارک و گواهینامههای صادرشده در نهادهای بازار سرمایه به کار گرفته میشود؟
این گواهینامهها در شرکتهای کارگزاری به عنوان یک عامل تشویقی برای افزایش حقوق محسوب میشود، در واقع هر فردی که از گواهینامههای بیشتری برخوردار باشد از موقعیت شغلی مهمتری برخوردار میشود. همچنین در نهادهای مالی این مساله رعایت میشود، ضمن آنکه برخی از مدیران کارگزاریها حاضر به تامین هزینه آزمونها برای پرسنل خود هستند تا در نهایت این مدارک اخذ شود. ضمن اینکه در بررسی صلاحیت هیات مدیره نهادهای مالی از سوی سازمان بورس، دارا بودن گواهی نامه مدیریت نهادهای مالی امتیاز مثبتی تلقی میشود.
هزینههای برگزاری آزمونهای حرفهای صرف چه فعالیتهایی میشود؟
هزینههای طراحی بانک سوالات، مکانیابی، سیستمهای نرمافزاری و سایت و برگزاری آزمونها از محل هزینههای ثبت نام دریافتی از متقاضیان، تامین میشود.
آیا این هزینهای که از مشارکتکنندگان دریافت میشود، گران نیست؟
خیر. با توجه به حرفهای بودن این مدارک، این هزینهها بالا نیست. در واقع با در نظر گرفتن هزینههای طراحی سوالات و مکان برگزاری آزمون، نمیتوان گفت که هزینه ورودی این آزمونها گران است. ضمن اینکه برخلاف آزمونهای دانشگاهی، به آزمونهای بازار سرمایه هیچ سوبسیدی تعلق نمیگیرد.
البته باید یاد آورشد که از سال گذشته سایت ثبتنام آزمونهای حرفهای بازار سرمایه تغییر کرد، بطوریکه از دوره هجدهم تمام فعالیتهای ثبتنامها اعم از ثبتنام، پرداخت وجه، صدور کارنامه و کارت ورود به جلسات به صورت الکترونیکی انجام میشود.
بهرغم تاکید سازمان بورس مبنی بر برخورداری همه معاملهگران کارگزاریها از گواهینامههای سازمان، در حال حاضر افراد حقیقی بدون نیاز به این گواهی نامهها به صورت آنلاین به انجام معاملات میپردازند. چرا؟
در معاملات برخط شخص تنها برای خود معامله میکند و مسوولیت انجام این معاملات متوجه کسی نیست. اما معاملهگر حاضر در سیستم معاملات باید از حداقل دانش مالی برخوردار باشد تا برای مردمی که هیچ گونه آگاهی به بازار سرمایه ندارند، معامله کند. در نتیجه حساسیتها در آنجا بیشتر است.
ارسال نظر