پاسخ قالیباف اصل به برخی انتقادات
بورس با فرابورس قابل مقایسه نیست
در شرایطی که برخی از کارشناسان و تحلیلگران عملکرد بورس در مقایسه با فرابورس را ضعیف ارزیابی می‌کنند، اما مدیرعامل بورس تهران این قیاس را درست تلقی نمی‌کند و ماهیت این دو بازار را متفاوت می‌داند گروه بورس- علیرضا باغانی: رشد شتابان فرابورس و بزرگ شدن بسیار سریع این OTC سبب شد تا این بازار که عنوان خارج از بورس را یدک می‌شود، ظرف مدت ۳ سال گذشته بتواند خودی نشان داده و در میان دیگر بورس‌های فعال در بازار سرمایه عرض اندام کند. اما این رشد شتابان موجب شد تا شماری از تحلیلگران و کارشناسان به مقایسه بورس و فرابورس بپردازند و حتی عملکرد فرابورس در مقایسه با بورس را ضعیف‌تر ارزیابی کنند. این در حالی است که ماهیت فرابورس از اساس با بورس متفاوت است و بورس اوراق بهادار نمی‌تواند در خیلی از موارد مثل پذیرش شرکت‌ها و ابزار نوین مالی آزادانه عمل کند.
این شرایط سبب شد تا در گفت‌وگو با حسن قالیباف اصل مدیرعامل بورس اوراق بهادار تهران به بررسی آخرین تحولات بپردازیم.
آنچه که در ادامه از نظرتان می‌گذرد شرح مختصری از عملکرد قالیباف در نهاد اجرایی بازار سرمایه است. او در این گفت‌وگو از عملکرد ۴ساله خود در بورس تهران دفاع می‌کند. این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید:
با توجه به پایان یافتن مدت ۴ساله مدیریت شما در بورس تهران، چه ارزیابی از این حضور نسبتا بلندمدت در نهاد اجرایی بازار سرمایه دارید؟
در حوزه وظایف نهاد اجرایی بازار سرمایه در طول این ۴ سال تلاش این بوده که بورس به وظایف اساسنامهای خود عمل کند. وظایف بورس اوراق بهادار تهران در اساسنامه مشخص است که اهم آن عبارتند از: اداره بورس اوراق بهادار، پذیرش اوراق بهادار، بحث عضویت کارگزاران و نظارت بر آنها، فراهم کردن شرایط دسترسی به بازار سهام، انجام تحقیقات، آموزش و فرهنگ‌سازی، نظارت بر حسن انجام معاملات، نظارت بر ناشران و همکاری با سایر بورسها در ایران و خارج از کشور.
از پذیرش‌ها شروع کنیم، در حوزه پذیرش؛ بورس تهران چه عملکری داشت؟
در سال گذشته در حوزه پذیرش دو اتفاق افتاد، اولا بورس حضور پررنگی در اجرای اصل ۴۴ داشت، به صورتی که بالغ بر ۷۰ درصد واگذاریها از طریق بورس تهران انجام شد. ضمن اینکه شرکت‌های بزرگ و صنایع جدید مانند حفاری، بیمهها و بانکها وارد بورس شدند. در ابتدای سال ۹۰ بورس با هدف حضور پررنگ شرکت‌های بخش خصوصی در تابلوی بورس دو سمینار برگزار کرد که بسیار هم مورد استقبال قرار گرفت و همین باعث شد که در سال مذکور روند پذیرش‌ها تغییر کند و شرکت‌های پذیرفته شده عمدتا از بخش خصوصی باشند. در سال مذکور از ۸ شرکت پذیرفته شده ۷ شرکت از آن بخش خصوصی بود.
افزون بر این، در حوزه پذیرش باید به این نکته توجه کرد که در سال ۹۰ خیلی از شرکت‌ها به درخواست خود جهت پذیرش مراجعه کردند. ضمن اینکه فعالیت‌های بازاریابی بورس تهران با هدف جذب ناشران جدید که در دوره ۴ ساله جزو فعالیتها و برنامههای اصلی شرکت بورس بوده، رفته‌رفته جواب می‌دهد. حال آنکه برخی از این شرکت‌ها که علاقه‌مند هم هستند، اغلب شرایط پذیرش را نداشتند و در بورس هم پذیرفته نمیشدند.
آیا به فرهنگ‌سازی و آموزش هم توجه کرده‌اید؟
در حوزه آموزش و فرهنگ‌سازی فعالیت‌های زیادی از قبیل آموزش ناشران، آموزش اعضا و آموزش سرمایهگذاران در تهران و تالارهای مناطق انجام شده که اثر این کارها در میان مدت و بلندمدت (که ماندگار هم است) خود را نشان می‌دهد و این که ما الان میبینیم عمق بازار سرمایه افزایش یافته و فعالیت بازار سرمایه مخصوصا در تصمیمات خود پختهتر از گذشته عمل می‌کند. یک دلیلش همین فعالیت‌های فرهنگ‌سازی و آموزش است که بخشی از آن را بورس تهران انجام داده است.
دسترسی به بازار سرمایه در طول این مدت بسیار تسهیل شده و در حوزه کارگزاران، همکاران ما بسیار فعال هستند که اخیرا هم فعالیت حوزه اعضا از طرف سازمان مورد بررسی قرار گرفت و نتیجه گزارش هم بسیار خوب بود. از سال گذشته تاکنون بعضی از فعالیت‌های اساسنامهای به‌صورت جدیتر دنبال شد؛ مانند نظارت بر حسن انجام معاملات که از سال ۹۰ بورس در این حوزه فعالتر عمل کرد که خود این موضوع به معاملات بازار بسیار کمک نمود.
در حوزه ابزارهای نوین مالی چه...؟
در حوزه نوآوریها فعالیت‌های زیادی انجام شده، از جمله ابزار جدیدی مثل اوراق آتی که به بازار معرفی شده است. همچنین اوراق اختیار فروش سهام که همه این کارها از طریق مطالعات و تهیه دستورالعملها انجام شده است. همچنین در حوزههایی مانند، فروش استقراضی، معاملات اعتباری سهام و صندوق‌های قابل معامله در بورس پیشنهادات بورس به سازمان ارسال شده و بعضی از ابزار مانند فروش استقراضی با رویکرد اسلامی حتی در کمیته فقهی تایید شده و مراحل تکمیلی خود را میگذراند. هر کدام از این ابزارها که نهایی شود میتواند کمک زیادی به بازار سرمایه کند. البته به این نکته هم توجه کنیم که اغلب این کارها زمانبر است. ضمن اینکه صندوق‌های پوشش ریسک اوراق مشارکت دارای اختیار مراحل نهایی خود را در بورس طی می‌کند. بازار بدهی هم راهاندای شده و هماکنون اوراق مشارکت در بورس معامله می‌شود. هرچند در بعضی از حوزهها همانند صکوک هم فعالیتهایی از طرف بورس انجام شد، اما به‌دلیل مقررات، بورس تهران نتوانست در این حوزهها وارد شود.
در حوزه مقررات نیز فعالیت‌های خوبی در بورس انجام شده از جمله اصلاح دستورالعمل اجرایی معاملات، اصلاح دستورالعمل پذیرش، تهیه آییننامه راهبری شرکت، نظام روابط سرمایهگذاران، کنترلهای داخلی و بسیاری از دستورالعملهای دیگر که در طی مراحل تصویب بازار سرمایه است.
در حوزه فعالیت‌های بینالمللی هم به‌رغم شرایط سخت بینالمللی، بورس تهران بسیار فعال بوده به صورتی که دو سال پیش به عنوان عضو هیات مدیره و رییس کمیته کاری فدراسیون بورس‌های آسیایی- اروپایی انتخاب شده و با هفت بورس هم تفاهم‌نامه امضا کرد. افزون بر این، جلسه road show هم در کشورهای خارجی برگزار شد و سرمایهگذاران خارجی به ایران دعوت شدند و خیلی فعالیت‌های دیگر که در جهت افزایش روابط و اعتبار بینالمللی بورس تهران انجام شده است.
در حوزه شاخص، شاخصهای جدید مانند ۳۰ شرکت بزرگ و شاخص سهام شناور آزاد تدوین و تهیه شد. این شاخصها نوعا شاخص‌هایی هستند که بر روی آنها ابزار میتوان تعریف کرد. شرکت بورس چندین پیشنهاد را در این خصوص تهیه کرد، مانند اوراق آتی روی سبد ۳۰ شرکت بزرگ که پیشنهاد آن به سازمان نیز ارسال شده است.
ضمن اینکه در سال گذشته با پیگیریهای بورس از ناشران و همچنین جلساتی که با ناشران داشتیم آنها را ترغیب کردیم که از پتانسیلهای مالی در بورس استفاده کنند و برای اولین بار پذیرش سهام جدید در بورس انجام شد و خود همین موضوع باعث شد که یکسری از شرکت‌ها به دلیل پتانسیل تامین مالی بورس علاقه‌مند به حضور در بورس تهران شوند.
آیا عملکرد بورس و فرابورس با هم قابل مقایسه هستند؟
این دو بازار با هم قابل مقایسه نیستند. مقررات حاکم بر این دو شرکت کاملا با هم متفاوت است، شرایط پذیرش دربورس اوراق بهادار تهران بسیار سختتر است، بسیاری از شرکت‌ها علاقه‌مندند که در بورس تهران وارد شوند و به علت شرایط پذیرش و همچنین عرضه اولیه نمیتوانند وارد بورس شوند. پرونده پذیرش خیلی از شرکت‌ها در بورس دنبال می‌شود تا به مرحله طرح پرونده در هیات پذیرش برسد، ولی به دلیل نداشتن شرایط نمیتوانند در بورس عرضه شوند.
ضمن اینکه فعالیت‌های بورس بسیار متنوعتر است و به دلیل اهمیت، حساسیت و توجهی که به بورس اوراق بهادار تهران وجود دارد، خیلی از کارها به صورت روزمره انجام می‌شود که نوعا شاید در فرابورس انجام نمیشود.
در حوزه ابزارهای نوین مالی عملکرد بورس را با فرابورس چگونه مقایسه میکنید؟
در حوزه ابزارهای نوین انصافا همکاران ما در بورس بسیار زحمت کشیدهاند و ابزارهای متنوعی هم که اشاره کردم، کار جدیدی است و به صورت خلق یک ابزار جدید انجام شده است. در این حوزه هم مطالعه تطبیقی و هم دستورالعمل و مقررات باید تهیه می‌شد و بعدا به سازمان ارسال می‌شد و هم نرمافزار معاملاتی تهیه می‌شد مانند اوراق آتی.
بر این اساس در حوزههایی که بورس میتوانست وارد شود، تلاش خود را به عمل آورده، اما در بعضی از حوزهها بورس نمیتوانست وارد شود مانند صکوک حتی در یکی دو مورد هم با ناشران به نتیجه رسیدیم، ولی به علت اینکه نظر سازمان این بود که این ابزار فقط در فرابورس معامله شود، بورس نتوانست این اوراق را عرضه کند و در نهایت این ابزار در فرابورس عرضه شد.
لذا در حوزه نوآوری و ابزار جدید، بورس بسیار فعال بوده و کارهای زیادی انجام داده که با توجه به زمانبر بودن نتیجه آنها به تدریج در آینده نتایج آن بروز خواهد کرد.
آیا مدیرعاملی شما در نهاد اجرایی بازار سهام تمدید می‌شود؟
انتخاب مدیرعامل جزو اختیارات هیات مدیره است که بعد از استقرار هیات مدیره جدید بورس یکی از موضوعات مورد بحث خواهد بود.
برخی رکود بورس تهران را طولانی‌مدت قلمداد می‌کنند، آیا موافق این تحلیل هستید؟
رکورد و رونق بورس بستگی به عوامل مختلف دارد و اتفاقاتی که در آینده میافتد از عملکرد و وضعیت شرکت‌ها تا الان مناسب بوده است. حتی سودهای اعلامی امسال نسبت به سال گذشته رشد خوبی داشته است.
اگر منظور از رکود کاهش قیمتها یا در مقابل رونق، افزایش قیمتها است، همه این متغیرها تابعی از اتفاقات آینده و عرضه و تقاضا در بازار است. امااگر بحث فعالیت و معاملات در بورس است که نسبت به سال‌های گذشته مناسب است، ضمن اینکه شرکت‌های بزرگ در حال طی فرآیند پذیرش در بورس هستند که تحقق این موضوع هم به بزرگ شدن و رشد بازار و رونق بورس کمک شایان توجهی خواهد کرد.
آیا به این موضوع اعتقاد دارید که قیمت سهام در بورس تهران به کف رسیده است؟
نسبت قیمت به سود در بورس اوراق بهادار تهران نسبت به سایر بورس ها بسیار پایین است. بنابراین بازار سهام پتانسیل رشد مناسبی میتواند داشته باشد.
و در آخر مهم‌ترین تحول روز بازار سهام...؟
به نظر من مهم‌ترین تحول بورس اوراق بهادار تهران در روزهای اخیر بحث راهاندازی معاملات اختیار فروش است که در پی آن قیمت سهام برای نخستین بار در بازار سرمایه بیمه شد.
ارسال نظر