گروه بورس- همایون دارابی: گویا پایانی بر اتفاقات حاشیه‌ای عرضه‌های اولیه در بورس اوراق بهادار ایران متصور نیست، اتفاقاتی که در آخرین مورد آن روز چهارشنبه پالایشگاه شیراز با دامنه‌ قیمتی ۶۰درصدی روی تابلو فرابورس رفت. در شرایطی که در طول هفته گذشته بازار سرمایه مملو از خبرهای مربوط به تصمیم دولت و مسوولان بازار سرمایه برای حمایت از بازار سرمایه بود، روز چهارشنبه عرضه اولیه شرکت پالایشگاه نفت شیراز که چهارمین پالایشگاه بازار سرمایه و شرکت مشمول اصل ۴۴ به شمار می‌رود در شرایطی صورت گرفت که بخش قابل ملاحظه‌ای از خریداران با زیانی هنگفت مواجه شدند. در حالی که کارآیی نظام قیمت‌گذاری عرضه‌های اولیه از جمله ویژگی‌های برجسته ارزیابی کارآیی بازار به شمار می‌رود، روز چهارشنبه فرابورس تن به عرضه سهام پالایشگاه شیراز از قیمت ۴هزار ریال تا قیمت ۲هزار و ۵۰۰ریال داد تا در نهایت قیمت میانگین این عرضه ۲هزار و ۷۰۰ریال تعیین شود. به این ترتیب در این عرضه، گروهی از سهامداران با ۸درصد سود و گروهی دیگر تا ۶۰درصد زیان را تجربه کردند که تا‌کنون سابقه نداشته است.

حاشیه‌های یک عرضه عجیب

افزون بر این، نحوه عرضه سهام پالایشگاه شیراز و عدم توجیه‌پذیری قیمت خرید برخی از سرمایه‌گذاران و کارگزاران طی روز چهارشنبه مباحث زیادی را به همراه آورد. در حالی که قرار بود عرضه اولیه با سهمیه ۹۰هزار سهم برای هر ایستگاه معاملاتی صورت گیرد سهمیه به ۷۵هزار سهم در روز چهارشنبه کاهش یافت. در این میان سهمیه یک هزار سهمی معامله‌گران آنلاین سبب شد تا برخی از این معامله‌گران اقدام به وارد کردن قیمت‌های متفاوت و بالایی در سیستم کنند. پس از این اتفاق برای دقایقی نماد «شراز» متوقف و در نهایت در نزدیکی زمان پایان معاملات عرضه به صورت محدوده قیمتی توسط کارگزاری بانک پاسارگاد به عنوان کارگزار عرضه‌کننده صورت گرفت تا معامله‌گران با اتفاقی بی‌سابقه مواجه شوند. در همین حال نحوه عرضه موجب شد تا بسیاری از معامله‌گران در انتظار ابطال معاملات بمانند، امری که به‌رغم تاثیر اختلال در عرضه اولیه رخ نداد. مصطفی امید‌قائمی مدیرعامل فرابورس در گفت‌و‌گو با فارس، در مورد قیمت‌های ۲۵۰ تا ۴۰۰ تومانی هر سهم پالایشگاه شیراز توضیح داد: متاسفانه در روز عرضه برخی از معامله‌گران آنلاین تریدینگ (آنی) با وارد کردن قیمت‌هایی موجب بروز اختلال شدند، در نتیجه به آن دسته از متقاضیان خرید سهام آنلاین تریدینگ که قیمت ۴۰۰ تومانی را تقاضا کرده بودند، سهامی فروخته شد که البته تعدادشان زیاد نیست.

وی افزود: در این میان با قیمت‌های ۳۰۰ تومانی هر سهم هم معامله شد، ولی با توجه به فروش تعداد زیادی از سهام به قیمت ۲۵۰ تومان، میانگین قیمت هر سهم پالایشگاه شیراز دو هزار و ۷۰۳ ریال محاسبه می‌شود. وی در برابر این سوال‌ که آیا سازمان خصوصی‌سازی در روزهای آینده اقدام به عرضه سهام این شرکت خواهد کرد یا خیر و آیا در معامله بیش از ۵۱ میلیون سهم، سهمیه‌بندی هم برای اشخاص حقوقی و حقیقی در نظر گرفته شده است ؟ توضیح داد: با توجه به ارائه تعهد ۵ درصدی عرضه توسط سهامدار عمده یعنی شرکت ملی پالایش و پخش، عرضه دیگری در روزهای بعد انجام نخواهد شد. همچنین بیش از ۵۱ میلیون سهم سهمیه‌بندی نمی‌شود.

در حالی که آمار دقیقی از نحوه خرید منتشر نشده است اما گفته می‌شود نزدیک به ۳۰درصد معاملات در قیمت بالای ۲هزار و ۷۰۰ ریال رخ داده است با این شرایط روز شنبه معامله‌گران شاهد حضور ۷۰درصد سهامداران با سود ۸ تا ۱۳درصدی و ۳۰درصد با زیان ماکزیمم ۶۰درصدی هستند. امری که برای بار دیگر نا‌کارآمدی عرضه‌های اولیه در بازار سرمایه و به ویژه فرابورس را به نمایش گذاشته است در عرضه سهام ذوب آهن نیز که شرکت قبلی اصل ۴۴ در فرابورس به شمار می‌رود معامله‌گران پس از عرضه اولیه شاهد توقف نماد و اعلام قیمت جدید و در نهایت آشفتگی بی‌سابقه در عرضه ذوب‌آهن بودند.

عرضه‌ای بدون معارفه، قیمت‌گذاری‌های ذهنی

در همین حال، روز چهارشنبه شاخص بورس به میزان ۴۹/۹ درصد افت کرد. معامله‌گران انتظار داشتند حمایت‌های لفظی از بازار سرمایه و معامله‌گران متضرر با عرضه اولیه‌ای مناسب تا حدودی تحقق یابد امری که در نهایت به دلیل ناکارآمدی روش عرضه بی نتیجه باقی ماند. کارشناسان بازار موضوعاتی نظیر سهمیه‌بندی ایستگاه‌های معاملاتی، سهمیه معامله‌گران آنلاین، موضوع کشف قیمت و قیمت‌گذاری اولیه (که در نهایت بر کشف قیمت برتری یافته و عرضه در قیمت مورد نظر عرضه‌کننده به روی تابلو می‌رود) و در نهایت نامشخص بودن شرایط ابطال معاملات در کنار عدم برگزاری جلسه معارفه در عرضه‌های اولیه را زمینه ساز بروز حوادثی نظیر این عرضه اولیه می‌دانند. از دیدگاه کارشناسان در هنگامی که عرضه اولیه‌ای بدون برگزاری جلسه معارفه و حتی یک مورد تحلیل قابل اتکا روی تابلو می‌رود، چگونه می‌توان آشفتگی میان قیمت‌های معامله‌گران را مهار کرد. افزون بر این، در بازار سهام معامله‌گران همچنین زیر سایه برخی از تحولات مهم قرار دارند. در مسائل‌ سیاسی مذاکرات استانبول بدون تعیین زمان دیدار مجدد کارشناسان و به دور از رسانه‌ها پایان یافت. در بیانیه انتشار یافته در استانبول گفته شده است که طرفین درباره مسائل فنی تبادل نظر کردند و علی باقری و هلگا اشمیت، معاونان سعید جلیلی و کاترین اشتون، به مذاکرات ادامه خواهند داد، اما تاریخی برای مذاکره این دو نفر گفته نشده است.

در همین حال بحران در منطقه به ویژه در سوریه نیز توجه کارشناسان را به خود جلب کرده است. در این رابطه قاضی‌زاده نماینده مردم مشهد در مجلس نسبت به هرگونه اقدام تجاوزکارانه علیه سوریه هشدار داد.

منتظر کاهش نرخ سود بانکی نباشید

در تحولات اقتصادی بحث در مورد کاهش میزان صادرات نفت خام و بازارهای ارز و طلا همچنان در محافل اقتصادی به گوش می‌رسد. در مهم‌ترین تحولات اقتصادی به دنبال تشدید انتقادات از نرخ سود سپرده‌های بانکی، رییس‌ کل بانک مرکزی در اظهار‌نظری بحث درباره تغییر در نرخ سود بانکی را رد کرد.

رییس کل بانک مرکزی تصریح کرد: در شرایط فعلی نرخ سود تسهیلات بانکی پایین نمی‌آید و اگر تورم کاهش یابد در این مورد شورای پول و اعتبار تصمیم خواهد گرفت.

محمود بهمنی در مورد کاهش نرخ سود بانکی به ایسنا گفت: با توجه به شرایط فعلی که اعلام می‌کنند نرخ سود تسهیلات بانکی پایین بیاید، نه، این طور نیست. اگر تورم را به سمت پایین دیدید مجددا یک کار کارشناسی می‌کنیم و در شورای پول و اعتبار می‌بریم و براساس مصوبه شورای پول و اعتبار تصمیم‌گیری می‌کنیم.

همچنین وی در پاسخ به این سوال که اگر تورم نیز افزایش یابد آیا امکان بازنگری دوباره نرخ سود وجود دارد؟ گفت: امیدواریم تورمی که منجر به تغییر نرخ سود شود، فعلا بروز نکند. مگر اینکه مراحل بعدی هدفمندسازی صورت بگیرد. روند رشد تورم ما در ماه‌های اخیر یک درصد و ۵/۱ درصد بوده است. بعد رسیدیم به عدد ۳/۰ درصد رشد تورم در فروردین ماه امسال نسبت به اسفندماه سال گذشته که تورم از ۵/۲۱ درصد به ۸/۲۱ درصد رسید. با این حال امیدواریم اتفاقی نیفتد که این روند را شتاب دهد. این در حالی است که طی هفته گذشته رییس خانه صنعت و معدن ایران گفته بود: به نشانه اعتراض نسبت به تصمیم شورای پول و اعتبار مبنی بر افزایش بهره بانکی از یازده درصد به ۲۱درصد، در روز ۲۵ تیرماه به مدت یک دقیقه سوت تمام کارخانجات به صدا در خواهد آمد‌.

روز یکشنبه تعیین سهمیه مبارکه از معدن سنگان و حضور رییس‌جمهوری در مراسم افتتاح تولید آهن اسفنجی از اهمیت برخوردار بود و با حضور رییس‌جمهوری پروژه احیای مستقیم شهید خرازی که شامل دو کارخانه تولید آهن اسفنجی است مورد بهره‌برداری قرار گرفت.

این کارخانه‌ها که پیشرفته‌ترین و بزرگ‌ترین واحد‌های تولید آهن اسفنجی در کشور هستند کار خود را با تولید هر کدام از واحد‌ها به ظرفیت ۵/۱ میلیون تن در سال آغاز کردند.

میزان اشتغالزایی این پروژه نیز ۷۰۰ نفر است و این کارخانه‌ها ششمین و هفتمین کارخانه تولید آهن اسفنجی با ظرفیت بالا در دنیا به شمار می‌رود. در همین حال در حاشیه این مراسم غضنفری وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد روز یکشنبه امضای قرار دادهای ۲۰میلیون تن ظرفیت تولید سنگ‌آهن معدن سنگان با شرکت‌های فولادی انجام خواهد شد. براساس اعلام اولیه قرار است تولید ۵میلیون تن کنسانتره به مبارکه واگذار شود. به دلیل سولفور بالای معدن سنگان مبارکه باید کل این ظرفیت را به گندله‌سازی اختصاص دهد از این رو در سه سال آینده مبارکه ۵میلیون تن ظرفیت گندله جدید از محل سنگان خواهد داشت. اجرای این پروژه موضوع افزایش سرمایه پیش روی مبارکه نیز هست جایی که قرار است مبارکه به سرمایه‌ای بیش از ۴هزار میلیارد تومان برسد.

بازارهای جهانی، همچنان ناپایدار

در تحولات اقتصادی وضعیت ناپایدار بورس‌های جهانی همچنان ادامه دارد. برخلاف خوش بینی ابتدایی در مورد وضعیت اتحادیه اروپا پس از تصویب کمک به بانک‌های اسپانیا، مجددا حوزه یورو به درون بحران غلطیده است که در پی این امر ارزش یورو در برابر دلار به ۲۳۷۷/۱ رسیده است. همین امر به کاهش بهای نفت و فلزات منجر شده و بهای نفت برنت به ۲۱/۹۹ دلار در هر بشکه و نفت وست تگزاس به ۷/۸۵ دلار در هر بشکه رسیده است. در همین حال بهای فلز مس به ۷هزار و ۶۵۹دلار در هر تن، روی یک هزار و ۸۹۵دلار، سرب یک هزار و ۹۰۱دلار و آلومینیوم به یک هزار و ۹۱۴دلار رسیده است.

جزئیات عرضه اولیه بیمه ملت

در تحولات درون بازار روز دوشنبه بورس اوراق بهادار شاهد عرضه اولیه ۱۰درصد بیمه ملت است.

روز دوشنبه تعداد ۱۵۰,۰۰۰,۰۰۰ سهم معادل ۱۰درصد از سهام شرکت بیمه ملت متعلق به شرکت‌های سرمایه‌گذاری صدر تامین، سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی کشوری، گروه بهمن و سایر سهامداران عمده به عنوان ۴۷۱ امین شرکت پذیرفته شده برای اولین بار پس از پذیرش و درج نام شرکت در فهرست شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار در بخش و گروه «تامین وجوه بیمه و بازنشستگی به جز تامین اجتماعی اجباری» و طبقه «بیمه غیر از بیمه عمر» در فهرست نرخ‌های بازار دوم و در نماد «ملت» عرضه خواهد شد.

در بازار چه خبر بود؟

روز چهارشنبه بورس تهران شرایط متعادل رو به ضعف نهاد که در نهایت نحوه عرضه اولیه پالایشگاه شیراز بازار را متاثر کرد.

در بازار روز چهارشنبه شاخص کل ۴۹/۹ واحد افت کرد که بیشترین تاثیر منفی در این افت را گروه سایپا مرکب از سایپا و سرمایه‌گذاری سایپا داشت. در گروه بانکی روز چهارشنبه پذیره‌نویسی بانک قوامین انجام شد. در این باره مدیر بازار فرابورس از پایان پذیره‌نویسی یک میلیارد و ۲۰۰میلیون سهم، در اولین روز خبر داد و گفت: مدت این پذیره‌نویسی عمومی ۱۵روز بود که در نخستین روز با استقبال بی‌نظیر به پایان رسید.

امیر‌هامونی با اعلام این خبر افزود: بانک قوامین که سرمایه ثبت شده آن ۲ هزار و ۸۰۰ میلیارد ریال است، برای تامین افزایش سرمایه خود به ۴هزار میلیارد ریال، روز چهارشنبه مبلغ ۱۲۰۰میلیارد ریال که شامل یک میلیارد و ۲۰۰میلیون سهم است از طریق سلب تمام حق‌تقدم و فروش سهام با صرف، در بازار سوم پذیره‌نویسی کرد که در نخستین روز این پذیره‌نویسی پایان یافت.

در همین حال امروز بانک خاورمیانه که توسط مدیران سابق بانک کارآفرین تاسیس شده است در فرابورس پذیره‌نویسی خواهد کرد. عملکرد مناسب و متوازن بانک کارآفرین تحت مدیریت دکتر عقیلی موجب توجه کارشناسان به بانک خاورمیانه شده است که البته از برنامه عملیاتی متفاوت نسبت به بانک‌های دیگر برخوردار است.

در حوزه بانکی، سهامداران بانک آرین ۲۷ تیرماه جاری به مجمع سالانه می‌نشینند.

در این گروه مدیر روابط عمومی بانک حکمت ایرانیان گفت: برخلاف دیگر بانک‌های دولتی و خصوصی که متمرکز به وام‌های کلان هستند، سیاست بانک ما ارائه‌ وام خرد است، زیرا آنچه موجب آرامش در زندگی می‌شود، میزان سرمایه نیست، بلکه پاک و حلال‌بودن آن است که می‌خواهیم به این امر جامه عمل بپوشانیم.

داوود رحیمی با بیان اینکه بانک حکمت ایرانیان، بانک عامل ارتش است به ایسنا گفت: از جمله سیاست‌های کلان امسال ما آن است که به حدود ۵۰ الی ۶۰ هزار نفر وام خرد بدهیم که عمدتا به نیروهای ارتشی است.

از سوی دیگر، مدیر بازار فرابورس ایران از بازگشایی نماد شرکت سرمایه‌گذاری تدبیرگران فارس و خوزستان در بازار دوم فرابورس در روز شنبه آینده خبر داد.

بازگشایی یک نماد جدید

در گروه سیمانی امروز شرکت فارس و خوزستان شاهد گشایش نماد شرکت زیر مجموعه خود یعنی سرمایه‌گذاری تدبیر گران فارس و خوزستان در فرابورس خواهد بود. به گفته امیر‌هامونی نماد شرکت سرمایه‌گذاری تدبیرگران فارس و خوزستان در نماد «سدبیر۱» در روز شنبه ۱۷ تیر بازگشایی می‌شود و از این پس معاملات سهام این شرکت در بازار دوم فرابورس انجام می‌شود.

در گروه تجهیزات نماد شرکت تولیدی پمپ پارس از بورس به بازار پایه فرابورس به عنوان هفتاد و هفتمین شرکت منتقل شده است.

در گروه خودرویی عرضه بلوک ۶/۱درصدی سایپا توسط تامین اجتماعی در روز چهارشنبه بدون خریدار روی میز ماند.

در مجموع بازار روز چهارشنبه با معامله ۴۴میلیارد تومان سهام همراه شد که ۱۷درصد آن را جابه‌جایی‌ ۴/۱۸میلیون سهم ملی مس تشکیل داد. از ۲۰۹ نمادی که روز چهارشنبه به روی تابلو رفتند، ۱۳۴نماد با کاهش قیمت و ۶۸ نماد با کاهش قیمت همراه شدند. با این کارنامه دومین هفته تیر ماه با رشد ۵/۱ درصدی شاخص همراه شد تا زیان معامله‌گران در سال ۹۱ به ۸/۱ درصد کاهش یابد. میزان معاملات در هفته گذشته ۲۵۸میلیارد تومان بود که ۳/۲۳درصد نسبت به هفته ماقبل افت داشت و شمار خریداران هم بدون تغییر ملموس در حد اندکی بیش از ۲۱هزار نفر ثابت ماند.