بازتاب
موانع ایجاد شده برای اشتغال حسابرسان جوان (۲)
توصیه به وزیر محترم درخصوص تجدید نظر در نتیجه آزمون و ترکیب هیات ۷ نفره
از جناب آقای هوشنگ نادریان عضو محترم هیات ۷ نفره تشخیص صلاحیت حسابدار رسمی (از سال ۱۳۸۰ لغایت حال) تشکر می‌کنیم که بالاخره نظرات خود را نسبت به مقاله موانع بر سر اشتغال حسابداران جوان بیان کردند.
توصیه به وزیر محترم درخصوص تجدید نظر در نتیجه آزمون و ترکیب هیات ۷ نفره
از جناب آقای هوشنگ نادریان عضو محترم هیات 7 نفره تشخیص صلاحیت حسابدار رسمی (از سال 1380 لغایت حال) تشکر می‌کنیم که بالاخره نظرات خود را نسبت به مقاله موانع بر سر اشتغال حسابداران جوان بیان کردند.
یادآوری نکات توضیحی برای روشن شدن موضوع ضروری است آنهم در شرایطی که از حدود ۱۹۹۰ داوطلب آزمون مرحله‌ای تعداد کم می‌شود ابتدا حدود هزار و اندی در آزمون صبح (سوال تستی) و بعد از ظهر (تشریحی) کمتر از هزار نفر و ورقه تشریحی صحیح شده کمتر از ۵۰۰ و تعداد قبولی رسمی اعلام شده فقط ۴۷ نفر! ویژگی دولتمردان جمهوری اسلامی پاسخگویی منطقی، غیرمتکبرانه به مردم است، اما نبود پاسخگویی یا تحکم بر معترضین آنهم با دید ارباب رعیتی در شان آنها نیست.
1- چگونگی طراحی سوال و سوابق علمی تجربی طراحان را پاسخگو باشید. با این نتایج آزمون تجدیدنظر در ترکیب هیات امری اجتناب‌ناپذیر است.
سابقه علمی یعنی عضو هیات علمی دانشگاه بودن که فقط یک عضو هیات ۷ نفره اینطور بودهاند. اینکه یک حسابرس چند ساعت حق‌التدریسی درس بدهد که سابقه علمی نیست. وقتی سوالات مناسب نیست، وقت کم می‌آید و داوطلب در شرایط متشنج قرار می‌گیرد برخی از سوالات و پاسخ اعلامی غلط بوده جامعه حسابداران رسمی به صورت کتبی بیش از ۱۳ سوال غلط یا جواب غلط سوال را اعلام می‌نماید، آیا سوالات تستی استاندارد دارد. «جامعه» به طور کتبی اعلام کرد سوالات تستی به گونه‌ای نامناسب و گاه گنگ بوده و درک آن به بیشتر از یکبار خواندن نیاز دارد، در حالی که استاندارد سوال تستی آن است که داوطلب با یک بار خواندن جواب بدهد.
اینجانب در نوشتار خود نگفته‌ام که جوانان را با آزمون ساده بپذیرید بلکه گفته‌ام آزمون حسابدار رسمی یک آزمون علمی کاربردی است که باید از استاندارد لازم درخصوص (الف) صلاحیت علمی کاربردی طراحان سوال، (ب) مشخص بودن منابع سوالات (ج) محیط امتحانی، (د) صحیح بودن سوالات، (هـ) وقت مناسب برای پاسخگویی سوال (و) هم‌وزن بودن سوالات تستی (ز) روان بودن به نحوی که با یکبار خواندن جواب داده شود و (ح) استفاده از بانک اطلاعات سوال برخوردار باشد. آیا باز هم می‌گویند سوالات صحیح و منطقی بوده است؟
۲- مسوولیت اجتماعی حسابرسان و اعضای هیات‌علمی در مقابل شرایط تحمیلی بر نیروی کار جوان کشور: مسوولیت اجتماعی «حسابرس» و عضو هیات علمی حکم می‌کند نسبت به تحمیل شرایط نامطلوب بر اشتغال جوانان حسابرس کشور، اظهارنظر کنند. آن هم در فضای باز دولت جمهوری اسلامی. سابقه علمی و حسابرسی افراد قابل .... دستکاری نیست. جای تعجب است که دبیرکل - جامعه حسابداران رسمی، انجمن حسابداری ایران و انجمن حسابداران خبره و اعضای شورای‌عالی جامعه و حتی مدیریت سازمانهای حسابرسی و مفید راهبر هیچگونه عکس‌العملی نشان نمی‌دهند. (البته از تعداد معدود حسابداران رسمی عضو هیات علمی و حتی فرد شاغل در سازمان معترض بودهاند.
3- ضرورت وجود حداقل 70 هزار حسابدار رسمی نه 1.800 نفر: در کشورهای پیشرفته که ما هم بحق خود را در آن سطح می‌دانیم، نسبت حسابرسان عضو مجامع حرفه‌ای رسمی نسبت به جمعیت آنها حداقل حدود 1 در هزار است. ما هم گفتیم حداقل 70.000 حسابدار رسمی لازم داریم. شما نظر دیگری دارید که این عدد زیاد است آن هم در شرایط وجود سند چشم‌انداز. قضاوت با دیگران است چرا به‌جای پاسخگو بودن به اصل مطلب، آمارها را زیر سوال می‌برید؟ اینکه تعداد حسابدار رسمی حدود 1.800 نفر است یا 1.780 یا آمار حضور در جلسه صبح و بعدازظهر چگونه است را بزرگ نکنید. (آمار رسمی که نمی‌دهند و این اطلاعات شفاهی گرفته شده است) حداقل داستان واقعی 1990 به 309 ورقه تشریحی را بگویید.
۴- آزمون منطقی جوامع حرفه‌ای در دنیا: آزمون مجامع حرفه‌ای دنیا به دو روش است (الف) داوطلبان، آن هم بلافاصله بعد از لیسانس، می‌توانند در آزمون شرکت کنند و در صورت موفقیت، سابقه کار حسابرسی پله‌ای رده‌های مختلف را طی می‌کنند و پس از سال‌ها آن هم با ۲ یا ۳ سال سابقه در سطح مدیر باشد مجوز امضا دریافت می‌دارد. (ب) داوطلب با داشتن سابقه کار اولیه مورد نیاز (۶ سال یا بیشتر بعد از لیسانس)، در آزمون شرکت می‌کند. به طور قطع روش اول معقول‌تر است. در آمریکا این روش جاری است. این هیات محترم ۷ نفره هم به‌شرح توضیحات بند ذیل یک روش در هم را انتخاب کرده‌اند.
5- آزمون در ایران و تصمیمات شخصی غیر مدون (با نیت خیرخواهانه) از نظر احراز شرایط و از نظر قبولی: در آزمون ایران هیات 7 نفره همه کاره است، اگرچه آیین‌نامه می‌گوید داشتن 6 سال سابقه کار برای آزمون الزامی است اما خودشان تصویب کرده‌اند که با داشتن سه سال هم می‌توان آزمون داد (تصمیم‌سازی خوب هیات) و سپس سه سال بعد را پر کنند (در اصلاحیه اساسنامه پیشنهادی هم آمده که حسابدار رسمی (که 6 سال سابقه کار حسابرسی هم دارد) وقتی حق امضا دارد که حداقل 2 سال سابقه کار مدیریت حسابرسی داشته باشد.) در هیات به‌جای آزمون قطعی، تجدیدی و تک درس (2 درس تجدیدی) را هم مصوب کردید، اما در طرح سوالات تشریحی حسابرسی را با این تصور که همه دارای سابقه کار حداقل 6 تا 10 سال هستند طرح کرده‌اند و به سه سال سابقه کار فوق توجه نمی‌کنید! ویژگی آزمون، شفافیت در قبولی آزمون است. ورقه، یا نمره قبولی دارد یا مردود، تکلیف روشن است، اما این هیات تصویب کرده که اگر پاسخ سوالات کتبی 60 درصد به بالا باشد ورقه تشریحی تصحیح می‌شود. سپس مجموع نمرات 2 درس بالای 50 درصد، امکان تجدیدی با تک درس است. این معیار را از کجا آورده‌اید؟ جواب بدهید. مسوولان در پاسخ به
اعتراض داوطلبان چنین می‌گویند امسال هیات لطف/ ارفاق کرده و سطح 60 درصد را به 50 درصد یا 40 درصد کاهش داده است، البته برای اعتراض هم جا گذاشته‌اید. چرا منت سر مردم می‌گذارید؟ استفاده از امکاناتی که دولت محترم در انجام وظایف حاکمیتی باید برای مردم به‌خصوص جوانان کشور فراهم کند که منت بر سر آنها نیست.
۶- حساسیت هیات به الزام آزمون برای جوانان در مقابل بی‌تفاوتی هیات نسبت به حذف آزمون برای عده‌ای خاص: حساسیت جنابعالی و دیگر همکارانتان در پذیرش حسابدار رسمی، مشروط به گذراندن آزمون (برای تشخیص صلاحیت علمی و تجربی) قابل تقدیر است (با این شرط که هیات خود دارای صلاحیت برگزاری آزمون باشد)، اما چرا این حساسیت را در مقابل مصوبه وزارت که طی آن مدیران مالی دستگاه‌های اجرایی را از آزمون معاف کرد، نشان ندادید؟! عکس‌العمل یا حرفی از بابت صلاحیت علمی براساس آزمون نگفته‌اند. رییس محترم هیات که به آزمون این چنینی اعتقاد دارند چرا خود، پیشنهاد حذف آزمون برای یک عده خاص را می‌دهند؟
7- مسوولیت موفق نشدن داوطلبان شاغل در سازمان حسابرسی و مفید راهبر با مدیریت این موسسات است: سازمان حسابرسی دولت بهترین رویه برگزاری آزمون برای گذراندن رده‌های شغلی را دارد، در این آزمون ده‌ها و صدها کادر سازمان شرکت می‌کنند که در سطح سرپرست ارشد و حتی مدیر کار می‌کنند و این آزمون‌های سخت را داخل سازمان گذرانده‌اند، این افراد همراه با افراد مشابه در موسسه حسابرسی مفید راهبر (که این آزمون‌ها و کلاس‌ها را دارند) در آزمون سال 1389 شرکت کرده‌اند، 7 نفر از سازمان حسابرسی و 4 نفر از مفید راهبر پذیرفته شده‌اند. (24 نفر موسسات حسابرسی بخش خصوصی) لطفا تعداد داوطلب شرکت کننده در آزمون از این دو موسسه را اعلام بفرمایید. اگر آزمون، ملاک سواد و تجربه کار حسابرسی است، ظاهرا با تئوری هیات، این مدیران و سرپرستانی که قبول نشده نباید پست‌های به‌شرح فوق را احراز کنند، (قطعا این افراد باتجربه در یک امتحان معقول موفق هستند). حسابرس با سه سال سابقه در آزمون پذیرفته می‌شود اما مدیر خیر، مسوولیت مستقیم این وضعیت برای این افراد یا مدیریت این موسسات است که دو نفر آن عضو محترم هیات هم هستند.
۸- از حدود حداقل ۱.۹۰۰ نفر داوطلب سال‌جاری ۲۱ نفر قبول شده‌اند و از حدود حداقل ۷۲ نفر تک درس سال قبل ۲۶ نفر قبول شده‌اند: از حدود ۱۹۹۰ نفر داوطلب (آمار رسمی نداده‌اند چند نفر صبح و چند نفر بعد از ظهر در آزمون بودهاند. یا چند نفر تک درس سال قبل یا سال‌های قبل بوده؟ ۴۷ نفر قبول شده‌اند که ۲۶ نفر آن تک درس تجدیدی سال یا سال‌های قبل هستند (سال قبل ۷۳ نفر تک درس بودهاند. با فرض اینکه بقیه یعنی از ۱۹۱۰ داوطلب جدید هستند. تنها ۲۱ نفر قبول شده‌اند. (شایع است که این قبولی هم ارفاقی بوده است!) جالب اینکه تعداد قابل توجهی از قبولی‌ها، افراد با سابقه ۳ سال است که نشان می‌دهد هرچه سابقه کار طولانی شود این نوع آزمون (بی‌توجهی به شرایط سنی که همه جا مورد توجه است) جواب نمی‌دهد.
9- قبولی یک گروه خاص حدود 22 نفر از صندلی شماره 1947 الی 1985: نکته جالب قبولی‌ها، شماره کارت 1947 الی 1985 است. به نظر می‌رسد طبق قاعده این صندلی‌ها یا در یک گوشه سالن بوده یا در اتاق محدود، چه نوری به این قسمت سالن یا اتاق‌ها تابیده که حدود 95 درصد آنها قبول شده‌اند؟! این افراد همه تک درس (یا دو درس) بودهاند. ردیف1947 تا 1959 حدود 12 نفر و ردیف 1961 تا 1974 حدود 11 نفر آنها در کدام مکتب آمادگی آزمون بودهاند که قبول شده‌اند؟ توجه بفرمایید که قصد ما زیر سوال بردن این افراد نیست بلکه نوع نور، هوا و محیط است.
۱۰-چرا برای بنده و جنابعالی در مقطع سال ۱۳۸۰-۱۳۷۴ و ۹۰۰ نفر دیگر آزمون نباشد، اما برای دیگران به‌خصوص نسل جوان بلی؟: رشته حسابرسی استاد و شاگردی است، ترقی پلکانی از کمک حسابرس به حسابرس، ارشد، سرپرست، مدیر و شریک است. (در سازمان حسابرسی مدیران هیات عامل همانند شریک در موسسات هستند) بعد از لیسانس، حسابرس مدیر یا رییس موسسه حداقل ۸ سال سابقه کار می‌خواهد. صدها حسابرس کشور از جمله اینجانب همینطور ارتقا پیدا کردیم و حتی در آزمون حسابدار رسمی سال ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۷ هم شرکت کردیم و پس از طی مراتب شغلی در موسسات حسابرسی شریک شده‌ایم. جنابعالی با سابقه کار حسابرسی در دوران دانشجویی لیسانس و فوق‌لیسانس تا سال ۱۳۵۷ و سپس از اواخر سال ۱۳۵۷ یا ۱۳۵۸در حسابرسی بنیاد و سپس سال ۱۳۶۲ مدیرعامل شدید و از تاریخ تاسیس سازمان حسابرسی، ۱۳۶۲ همواره مدیرعامل سازمان حسابرسی یا حسابرسی مفید راهبر بوده‌اید. به نظر می‌رسد که همه چیز مربوط به دیگران را از چشم مدیرعاملی می‌بینند. ما دو آزمون مشابه دیگر (مکاتبه‌ای CIMA و ACCA) داریم. داوطلبان باید وقت کافی و مناسب برای درس خواندن داشته باشند و منابع درسی، کامپیوتر و اینترنت پر سرعت نیز داشته
باشند. ده‌ها جوان کشور با اشتغال دربخش‌خصوصی تامین هزینه زندگی می‌کنند و در وقت اضافی این درس‌ها را می‌خوانند، اما این امکانات در دستگاه‌های دولتی بهتر برای افراد فراهم است، ترجمه منابع برای تدوین استانداردهای کشور یعنی همین آمادگی برای آزمون مزبور. جنابعالی هم در یکی از این آزمون‌ها شرکت کردید. آیا می‌توان عدم موفقیت را به حساب کم‌تجربگی کار حسابرسی یا سطح علمی گذاشت؟ البته که خیر، قبولی آزمون نمی‌تواند تنها معیار تعیین کننده سطح علم و تجربه باشد.
11- هیات 7 نفره بدون آزمون 1374 تا 1380 و هیات هفت نفره با آزمون 1381 الی 1389، رانت دولتی در سال‌های 1374 تا 1380 انحصار دولتی در سال‌های 1381 تا 1389: اولین هیات 7 نفره کار خود را از سال 1374 تا 1380 انجام داد (بنده یک عضو از بخش خصوصی و 6 نفر دیگر معاونان محترم وزارت، رییس سازمان حسابرسی و روسای هیات نظارت سازمان و مشاور رییس‌جمهور) بودند. کار این هیات تنها بررسی سوابق علمی و تجربی بود، زیرا طبق آیین‌نامه دولت محترم اولین گروه داوطلبان، به‌شرح احراز سوابق مزبور از آزمون معاف بودند. آزمون از سال 1380 شروع شده و ترکیب هیات هم عوض شد. توجه کنید بنده و جنابعالی و حدود 900 نفر دیگر بدون آزمون، حسابدار رسمی شدیم، اما از سال 1381 الی 1388 هم فقط 805 نفر در آزمون قبول شده‌اند. عملکرد هیات (وزارت) نشان دهنده انحصار است. در این شرایط باید به وزیر محترم حق بدهیم که به‌راحتی پیشنهاد معاون محترم هزینه و معاون محترم مالیاتی (رییس هیات 7 نفره) را برای حذف آزمون از کارکنان دولت قبول کردند (یا اینکه آنقدر سطح علمی این گروه از دیگران بالاتر است که نیازی برای آزمون آنها تشخیص داده نشد). وقتی 900 نفر معاف از آزمون می‌شوند
به طور قطع هزاران جوان و هزاران مدیر دولتی هم می‌گویند از آزمون معاف شوند، توجه بفرمایید که این تصمیم (معافیت از آزمون) در سال 1374 هنگام تدوین آیین‌نامه تشخیص صلاحیت دیده شد (جنابعالی با یک عضو دیگر هیات و یک حسابدار رسمی دهه 50-40) و منجر به ایجاد رانت برای حدود 900 داوطلب اولیه شد، که به طور حتم عملی صحیح نبود. طبق قاعده باید از اول آزمون وجود می‌داشت. همین انحصارها و رانت‌ها موجب می‌شود که در سال 1389 براحتی مصوبه‌ای بگذرانند که همواره برای یک گروه که سابقه کار مدیریت دستگاه‌های اجرایی پیدا می‌کنند، حسابدار رسمی شوند. به‌جای اینکه از تجربه این افراد در حسابرسی مالیاتی و حسابرسی دولتی پیش‌بینی امکانات مناسب در احراز عنوان حسابدار رسمی شود، کل آزمون را هوا کنند.
۱۲- فراخوانی شکایت داوطلبان: می‌فرمایند آزمون خوب بوده و معترضی نداشته است، اما در جلسه حضوری در جامعه حسابداران رسمی بیش از ۱۰۰ معترض شرکت کردند و ده‌ها اعتراض کتبی هم داده شده است. این جوانان نگران هستند و می‌ترسند که اگر اعتراض کنند، در مراحل بعدی با همین افراد سر و کار دارند. پیشنهاد می‌کنیم که معترضان، اعتراض کتبی خود را به وزیر محترم ارسال کنند و یک نسخه آن را به دبیرکل جامعه حسابداران رسمی بدهند تا معلوم شود ۱۹۹۰ نفر چشم بسته آزمون و مردودی خود را قبول دارند یا خیر؟
حسابدار رسمی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی
ارسال نظر