گارو هوانسیان فر *

شرکت آلفا از موسسه حسابرسی شما که یک موسسه معتبری است درخواست کرده است که حسابرسی صورت‌های مالی آن شرکت را برای سال‌مالی منتهی به ۲۹ اسفند ماه ۱۳۸۹ انجام دهد. موسسه حسابرسی شما برای بررسی حجم کار و پیشنهاد قیمت، یکی از مدیران موسسه را به آن شرکت فرستاده است. این مدیر در بررسی اولیه متوجه می‌شود که با توجه به نواقص موجود در اسناد و مدارک و سیستم مالی و .... شرکت آلفا، باید گزارش عدم‌اظهارنظر ارائه شود و هیچ راهی برای اصلاح حساب‌ها برای سال‌مالی یادشده وجود ندارد که بتوان نسبت به صورت‌های مالی شرکت آلفا اظهارنظر مقبول یا مشروط ارائه داد.

حال آیا موسسه شما اجازه دارد که پیشنهاد قیمت دهد و احیانا کار حسابرسی صورت‌های مالی آن شرکت را قبول کند؟ آیا نوع اظهارنظری که ارائه خواهد داد را باید از ابتدای کار و قبل از انعقاد قرارداد حسابرسی، به اطلاع مسوولان شرکت آلفا برساند؟ بدیهی است که اگر حسابرس موضوع عدم‌اظهارنظر را از اول کار (قبل از انعقاد قرارداد حسابرسی) به اطلاع مسوولان شرکت آلفا برساند، به احتمال صد در صد نمی‌تواند کار حسابرسی آن شرکت را به‌دست آورد. وظیفه اخلاقی و حرفه‌ای حسابرس در اینگونه موارد چیست؟ آیا از نظر آیین رفتار حرفه‌ای، حسابرس نباید چنین کار حسابرسی را قبول کند؟ اگر مسوولان شرکت آلفا پس از شنیدن نوع اظهارنظری (عدم اظهارنظر) که ارائه خواهید داد، قبول کنند که شما حسابرسی صورت‌های مالی آن شرکت را برای سال‌مالی یادشده انجام دهید، آیا شما از نظر حرفه‌ای می‌توانید این کار حسابرسی را قبول کنید؟ در صورتیکه شرکت آلفا از موسسه حسابرسی شما بخواهد که در گزارش حسابرسی خود کلیه موارد در رابطه با صورت‌های مالی را که باعث ارائه عدم‌اظهارنظر می‌شود به صورت بندهای جداگانه درج کنید و در پایان هر بند گزارش بنویسید که «در نتیجه، این موسسه نسبت به این قلم از صورت‌های مالی نمی‌تواند اظهارنظر کند» ولی بند کلی عدم‌اظهارنظر که در آخر گزارش حسابرس آورده می‌شود را کلا حذف کنید، می‌توانید چنین کاری را از نظر حرفه‌ای انجام دهید؟ در دستورالعمل یکی از موسسات حسابرسی بسیار معتبر دنیا (شاید معتبرترین آنها) می‌خواندم که اگر از اول کار (قبل از انعقاد قرارداد حسابرسی) مطمئن هستید که در نهایت اظهارنظر شما نسبت به صورت‌های مالی یک واحد تجاری مردود یا عدم‌اظهارنظر خواهد بود، بهتر است که آن کار حسابرسی را قبول نکنید. نظر شما در این مورد چیست؟

منتظر پاسخ‌های خوانندگان گرامی که مایلند به چنین مطالبی پاسخ دهند، در همین روزنامه هستم.

* عضو پیوسته انجمن حسابداران خبره مدیریت انگلستان