برنده پرونده «فولاد خوزستان» می‌شویم
عکس: مهدی حاجی‌وند
معاون سازمان خصوصی‌سازی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»
گروه بورس- علیرضا کدیور، معصومه طاهرخانی: 9 ماه پیش حساب‌های سازمان خصوصی‌سازی مسدود شد و 172 میلیارد تومان از حساب این سازمان دولتی کسر شد.

برداشت‌کننده کسی بود که در جریان رقابتی در مردادماه سال ۸۷، بلوک مدیریتی ۵/۳۰ درصدی فولاد خوزستان به ارزش ۱۳۶۴ میلیارد تومان را به خانه برده بود.«محمد جابریان» کسی بود که تا مدت‌ها عنوان تنها خریدار واقعی بخش خصوصی در عرضه‌های دولتی را یدک می‌کشید، اما دیری نپایید که ورق برگشت و خریدار تصمیم گرفت بلوک را پس دهد.
حاشیه‌های عرضه، پای مقامات قضایی را هم به این پرونده باز کرد تا در نهایت حساب‌های سازمان خصوصی‌سازی در اواخر فروردین‌ماه امسال مسدود شد و خریدار، 172 میلیارد تومانی را که بابت ثمن معامله پرداخت کرده بود، پس گرفت.اما این پایان ماجرا نبود، چراکه فروشنده تصمیم گرفت با ارسال نامه‌های متعدد به نهادهای نظارتی و تجدیدنظر در رای دادگاه، حکم آن را به نفع خود تغییر دهد.
«سیدمهدی عقدایی»، معاون سازمان خصوصی‌سازی و عضو هیات‌عامل این سازمان است. او که از ابتدا پیگیر آماده‌سازی و عرضه این بلوک بوده، در تازه‌ترین اظهارنظر خود، «خصوصی‌سازی» را برنده این جدال می‌داند.او که بسیار به رای تجدیدنظر شعبه ۱۸ به نفع سازمان متبوعش امیدوار است، به صراحت می‌گوید که «ما ۱۰۰ درصد برنده پرونده فولاد خوزستان هستیم.» ادامه گفت‌و‌گوی «دنیای اقتصاد» با وی در پی می‌آید.
***
از جنجالی‌ترین پرونده حقوقی این روزهای سازمان خصوصی‌سازی شروع کنیم. آخرین خبری که از پرونده فولاد خوزستان در دست دارید، چیست؟
هنوز خبری نیست و ما هم مثل شما منتظر اعلام رای نهایی دادگاه تجدیدنظر هستیم.
خریدار بلوک هم سه درصد شرکت در مزایده را گرفته و هم با مسدود کردن حساب‌های سازمان خصوصی‌سازی، ۱۷۲ میلیارد تومانی که برای ثمن معامله داده بود، قبضه کرده است. دادگاه تجدیدنظر قرار است کدام گره این پرونده را باز کند؟
پیگیری‌های این پرونده با معاونت حقوقی سازمان است و نه من، اما اعتراض اصلی ما به حکم اولیه دادگاه است که باعث شد حساب‌های سازمان خصوصی‌سازی مسدود شود. به نظر ما این رای اولیه دادگاه خلاف مقررات است.
خلاف کدام مقررات؟
باید دادگاه نظر دهد.
آیا اعتراض شما به رای دادگاه، در مهلت قانونی تعریف شده برای ارائه درخواست تجدیدنظر انجام شده؟
بنده اطلاعی ندارم.
چقدر امیدوارید که دادگاه تجدیدنظر به نفع شما حکم صادر کند؟
100 درصد مطمئن هستیم که رای را می‌گیریم.
فرض کنیم این اتفاق بیفتد و شما برنده شوید. چه فرجامی در انتظار خریدار بلوک ۵/۳۰ درصدی فولاد خوزستان است؟
خریدار موظف می‌شود تمام پولی را که تاکنون از حساب‌های ما برداشت کرده، برگرداند و سهامش را تحویل بگیرد. قسط‌های معوقش طی این مدت را هم باید پرداخت کند.
اگر خریدار از گرفتن بلوک سرباز زد، شما چه می‌کنید؟
نمی‌تواند، چون دادگاه حکم داده. از طرفی قانون تکلیف همه را روشن کرده. در چنین حالتی ما وکالت داریم به ازای هر میزان قسطی که پرداخت نمی‌شود، سهام را تملک کرده و با فروش آن، اقساط را به خزانه دولت واریز کنیم.
اگر قرار بر این امر باشد، هم بلوک خرد می‌شود و دیگر ارزش مدیریتی ندارد و هم ممکن است این رویه در مورد سایر فروش‌های اقساطی سازمان خصوصی‌سازی نیز تکرار شود. به نظر شما راه‌حلی که قانون پیشنهاد کرده، می‌تواند در این مورد خاص جواب دهد؟
ما و خریداران همه موظف به اجرای قانون هستیم و کسی نمی‌تواند قانون را رعایت نکند. به هر حال تصمیم‌گیری در مورد آینده این پرونده به عهده دادگاه است.
در صورت برنده شدن شما در دادگاه، آیا جریمه خاصی را هم برای خریدار در نظر گرفته‌اید یا خیر؟
به نظرم تصمیم‌گیری در این مورد زود است.
یعنی معتقدید که رای دادگاه قرار نیست به این زودی‌ها صادر شود؟
نه لزوما، اما اظهارنظر در مورد آینده پرونده، وقتی هنوز رای دادگاه صادر نشده، نمی‌تواند کمکی به ماجرا کند.
آیا خبری از رای احتمالی دادگاه تجدیدنظر دارید؟
خیر، بنده اطلاعی ندارم.
بگذریم. در بازار شایع شده که سازمان خصوصی‌سازی به مخابرات اجازه نداده سودی را که بابت فروش ۵ درصد سهام «همراه اول» شناسایی کرده، تقسیم کند. آیا شما این شایعه را تایید می‌کنید؟
خیر. خریداران مخابرات برای عرضه همراه اول از ما اجازه‌نامه رسمی گرفتند و ما هم موافقت کردیم و مشکلی هم برای تقسیم سود ناشی از فروش 5 درصد همراه اول وجود ندارد.
شما با عرضه چند درصدی همراه اول موافقت کردید؟
10 درصد.
آیا مهلتی هم برای عرضه این ۱۰ درصد تعیین کردید؟
ما زمان تعیین نکردیم؛ چراکه فروش 10 درصد بستگی به شرایط بازار سهام دارد.
آیا مخابرات درخواستی برای عرضه سهام شرکت‌های مخابراتی استانی نیز به شما داده؟
نه، فعلا درخواستی نداشته‌ایم.
شما که مشکلی با دادن مجوز عرضه ندارید.
این مساله نیاز به بررسی دارد.
از عرضه مجدد بلوک ۵۰ درصد به اضافه یک سهم حفاری شمال چه خبر؟
فعلا در حال بازاریابی هستیم.
آیا در عرضه مجدد احتمال تغییر قیمت پایه و شرایط فروش وجود دارد؟
احتمالا. ضمن اینکه بلوک حفاری را بابت رد دیون گذاشته‌ایم.
چرا؟
طبق قانون بودجه امسال، موظف هستیم 4500 میلیارد تومان سهام را بابت رد دیون به نهادهای طلبکار دولت پرداخت کنیم. با توجه به فروش نرفتن این بلوک در عرضه اول و درخواست برخی نهادهای طلبکار، تصمیم بر این شد که بلوک حفاری شمال به فهرست رد دیونی‌های امسال اضافه شود.
کدام نهادهای طلبکار دولت قرار است مالک نیمی از حفاری شمال شوند؟
سازمان تامین اجتماعی و صندوق بازنشستگی کشوری.
سهم این دو نهاد از بلوک چقدر است؟
به میزان مطالباتشان از دولت.
مطالبات این دو نهاد برای سهم گرفتن طی امسال به چه میزانی است؟
برای این دو نهاد امسال حدود سه هزار میلیارد تومان سهام در نظر گرفته شده است.
به هر حال مطابق قانون، سازمان خصوصی‌سازی موظف است عرضه مجدد این بلوک را انجام دهد. آیا زمان مشخصی برای این عرضه تعیین شده؟
فعلا نه، ولی در حال تکمیل شرایط فروش برای ارائه و مصوب کردن در هیات واگذاری هستیم.
جز بلوک حفاری شمال، چه شرکت‌های دیگری در لیست واگذاری رد دیونی شما قرار دارند؟
حدود 30 شرکت را در فهرست رددیونی‌های امسال قرار داده‌ایم و چون هنوز در هیات واگذاری مصوب نشده، اجازه اعلام نام آنها را ندارم.
عرضه مابقی سهام پست‌بانک در چه شرایطی است؟ آیا تا سال ۹۳ متوقف شده یا شما تصمیم دیگری دارید؟
من در مورد پست‌بانک صحبت نمی‌کنم.
چرا؟
حاشیه زیاد دارد.
عرضه‌های بعدی پالایشگاه تبریز؟
در حال عرضه تدریجی سهام «شبریز» هستیم.
و «بالاست»؟
عرضه تدریجی این سهم هم در دستور کار ما قرار دارد. ضمن اینکه عرضه را تا جایی انجام می‌دهیم که قیمت واقعی سهم را برای عرضه بلوکی به دست آوریم.
یعنی معتقدید قیمت فعلی «بالاست» واقعی نیست؟
خیر، واقعی نیست.
مقصر این غیرواقعی بودن چه کسی است؟ خصوصی‌سازی یا بازار؟
حرکت‌های هیجانی بازار قیمت‌های عرضه اولیه را به سمت نوسان‌های شدید می‌برد.
با این توصیف شما معتقدید قیمت‌های عرضه اولیه که از سوی شما تعیین می‌شود، غیرواقعی نیست.
ما همیشه کف قیمت برای عرضه سهام را مشخص می‌کنیم و سعی داریم سهام را به کمتر از آن قیمت نفروشیم. وقتی هم که روز کشف قیمت می‌رسد، به درخواست‌های بازار نگاه می‌کنیم و سهم را می‌فروشیم.
آقای عقدایی، ولی تجربه عرضه‌های اولیه سازمان خصوصی‌سازی چه در بورس و چه در فرابورس ناکارآیی روش فعلی عرضه را نشان داده است.
معتقدم تمام قیمت‌هایی که تاکنون از سوی ما برای کشف قیمت سهام اصل چهل و چهاری تعیین شده، واقعی بوده است. شاهد زنده آن را هم می‌توانید در افزایش دسته‌جمعی قیمت سهام شرکت‌های اصل چهل و چهاری تنها چند روز بعد از عرضه ببینید.
بخش زیادی از رشد قیمت شرکت‌های فروش رفته به عرضه نکردن سهام در شرایط تقاضای بالای بازار از سوی سازمان خصوصی‌سازی برمی‌گردد. در واقع شما با عرضه نکردن عمدی سهام، اجازه می‌دهید حباب قیمت و عطش تقاضا ایجاد شود.
موافق نیستم. ما همیشه و هر وقت که تقاضا بوده، عرضه کرده‌ایم. برای کشف قیمت هم همیشه به تابلوی بورس نگاه می‌کنیم. خیلی از افزایش قیمت‌ها ناشی از عدم‌وجود تحلیل و وجود رفتار احساسی در میان خریداران است.
اگر شما برای کشف قیمت، همیشه به تابلوی بورس نگاه می‌کنید، پس بازار هم می‌تواند همیشه قیمت را پایین نگاه دارد تا سهم ارزان فروخته شود.
این امکان وجود ندارد، چون بازوی نظارتی بازار، قوی است.
اما دیدگاه برخی کارشناسان این است که نمی‌توان همه نوسان‌های سهام عرضه شده از سوی سازمان خصوصی‌سازی را گردن بازار و حرکت‌های احساسی انداخت.
به هر حال ما معتقدیم قیمت‌گذاری ما مشکلی ندارد.
از عرضه بلوک «بالاست» گفتید. این بلوک چند درصدی است؟
67 درصد.
بلوک خودرویی‌ها را چه زمان عرضه می‌کنید؟
تکلیف ایران‌خودرو که تقریبا روشن شده و 20 درصد سهام باقیمانده را سال آینده عرضه می‌کنیم. در مورد سایپا هم فعلا بلوک 18 درصدی که فروش نرفت را به صورت خرد در بازار می‌فروشیم تا هر زمان که روال منطقی شد، بلوک مدیریتی آن را هم عرضه کنیم.
اگر قرار به عرضه خرد بلوک ۱۸ درصدی سایپا در بازار باشد، این احتمال وجود دارد که ارزش مدیریتی این بلوک از بین برود.
ما نگران آن بخش نیستیم. اگر مشتری برای بلوک سایپا باشد، از سهم 20 درصد دولت چند درصد برمی‌داریم و کسری بلوک 18 درصدی را جبران می‌کنیم.
پس سیاست فعلی شما عرضه خرد خودروسازها در بازار است؟
بله، بازار مطمئن باشد که هر جا صفی برای این خودروساز تشکیل شود، قطعا ما عرضه کننده خواهیم بود.
آیا قصد عرضه بلوک ۵ درصدی بانک صادرات را تا پایان امسال دارید؟
اگر مشتری باشد، قطعا این کار را خواهیم کرد. ولی فعلا عرضه خرد سهام این بانک در بازار را در برنامه داریم.
به نظر می‌رسد سازمان خصوصی‌سازی قصد دارد هر جا که سهامی بلوکی فروش نرفت، عرضه خرد آن را در بازار شرع کند؟
هدف، فروش بلوکی است، ولی هر جا که تقاضای بازار هم باشد، ما عرضه می‌کنیم.
آماده‌سازی سهام چه شرکت‌هایی برای عرضه در بورس و فرابورس تا پایان امسال در برنامه سازمان خصوصی‌سازی قرار دارد؟
پالایشگاه‌های «شازنداراک» و «شیراز» قطعا تا پایان امسال برای کشف قیمت در بورس عرضه خواهند شد. همچنین عرضه سهام حمل‌و‌نقل بین‌المللی خلیج فارس در بازار اول فرابورس هم در برنامه ما دیده شده است. شاید ذوب‌آهن هم بتواند امسال تابلوی بورس را ببیند.
هلدینگ خلیج فارس چه‌طور؟ تاکنون وعده‌های زیادی برای عرضه سهام این هلدینگ طی امسال داده شده، ولی به نظر نمی‌رسد که تا پایان امسال این عرضه در بورس انجام شود.
ملی صنایع پتروشیمی تعهد داده که این هلدینگ را تا پایان امسال وارد بورس کند.
هنوز که صورت‌های مالی و ترکیب شرکت‌های حاضر در این هلدینگ قطعی نشده، پس این کار قرار است چگونه انجام شود؟
تهیه صورت‌های مالی برای ما کاری ندارد. ضمن اینکه حضور 12 شرکت پتروشیمی در این هلدینگ قطعی شده است.
با توجه به اینکه وزارت نفت بزرگ‌ترین بدهکار پرتفوی سهام عدالت است و از سوی دیگر عرضه شرکت‌های این وزارتخانه همواره پرحاشیه است، چقدر می‌توان به تعهد مسوولان ملی صنایع پتروشیمی امیدوار بود؟
برای این بخش هم فکر شده، اگر عرضه این هلدینگ تا پایان امسال انجام نشود، ما این اجازه را داریم که تک‌تک پتروشیمی‌های این هلدینگ را به صورت جدا بفروشیم.
در بورس یا فرابورس؟
در فرابورس.
وزارت نفت همیشه تاکید دارد که شرکت‌هایش را هلدینگی بفروشد. فکر می‌کنید واقعا فروش خرد پتروشیمی‌ها عملیاتی شود؟
حق با شماست. برآورد ما هم این است که وزارت نفت دنبال عرضه هلدینگی است.
شنیده شده که خریدار ترک ۹۵ درصد پتروشیمی رازی، به هیات داوری شکایت کرده است. موضوع این شکوائیه چیست؟
معاونت حقوقی ما در جریان است. از آنها سوال کنید.
حضور اصلی را مسوولان وزارت اقتصاد دارند و به نمایندگی از ما مباحث را مطرح می‌کنند.
پیشنهادهای شما برای اصلاح قانون چیست؟
هنوز در حال رایزنی هستیم و قطعی نشده است.
چرا جلسات هیات واگذاری به صورت مرتب برگزار نمی‌شود؟
این طور نیست و در موارد اندکی این اتفاق می‌افتد.
این مواقع اندک چرا پیش می‌آید؟
عمده دلیل به آماده نشدن شرکت‌ها برای تصویب در جلسات هیات واگذاری برمی‌گردد، چرا که مصوبات واگذاری شرکت‌ها ابتدا در جلسات هیات‌عامل سازمان خصوصی‌سازی تصویب می‌شود و برای تایید و بررسی نهایی به هیات واگذاری می‌رود.