ضرورت بازنگری نقش حسابرسی داخلی در سازمان‌ها

کاظم وادی زاده*

حسابرسی داخلی یکی از ارکان اصلی و تاثیرگذار سازمان‌های امروزی است و شناخت دقیق مهارت‌ها و کارکردهای واحد حسابرسی، سازمان را در رسیدن به اهدافش یاری می‌کند. بسیاری از مسوولان و مدیران هنوز به حسابرسی داخلی به صورت سنتی نگریسته و اطمینان چندانی به نقش و اهمیت آن در سازمان ندارند. در حالی که تحولات زیادی در کارکردها و نقش سازمانی حسابرسی داخلی نهفته است.

حسابرسی داخلی همانند سایر بخش‌ها باید در جهت اهداف سازمان به طور موثر عمل کرده و به ایجاد ارزش افزوده در سازمان کمک کند.

متاسفانه در بیشتر سازمان‌هایی که حسابرسی داخلی استقرار یافته، به دلیل نداشتن استقلال و محدودیت‌های مدیریتی اعمال شده وظیفه اصلی حسابرس تنها بررسی کفایت نسبی کنترل‌های داخلی و قابلیت اتکای اطلاعات صورت‌های مالی تعیین شده است. اما امروزه با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژی، توسعه و پیچیدگی روابط و مبادلات مالی، دامنه فعالیت و نقش حسابرسی داخلی به مراتب بیش از پیش گسترش یافته است؛ بنابراین حسابرسی داخلی باید به بررسی کارآیی عملیات، قابلیت اتکا به فناوری اطلاعات، اثربخشی و کارآیی معاملات تجاری، کمک به بهبود فرآیندها و عملیات شرکت و نظارت بر رضایت مشتریان بپردازد.

این وظیفه جدید در کنار همان کارکرد قدیمی و مهم یعنی استقرار صحیح سیستم‌های کنترل داخلی و پیشگیری از تقلب و سوء‌استفاده‌های مالی صورت می‌گیرد. به عبارتی دیگر دامنه فعالیت حسابرسی داخلی به مراتب از فضای کنترل مالی و نقش مباشرتی سنتی فراتر رفته است. به دلیل ویژگی‌های کاری و عملیاتی حسابرسی داخلی وظایف این بخش با وظایف حسابداری مدیریت دارای نقاط مشترک فراوانی است.

حسابرسی داخلی نوین به دلیل مهارت و تخصص نیروهای خود در موقعیت مطلوب‌تری برای ایجاد مشارکتی سازنده با سایر بخش‌های سازمان قرار گرفته است. وسعت آموزشها، حسابرسان را قادر به درک فرآیندهای تجاری، تولیدی، خدماتی و مشارکت در امر بهبود آن کرده و مسوولیت حسابرسی برای کمک به سازمان در جهت نگهداری و بهبود مستمر محیط کنترلی موجب ایجاد فرصتی برای ایفای نقش فعال در گسترش و مطلوبیت عملکردی سازمان‌ها شده است، بنابراین ضرورت فعلی، استفاده از مزایای حسابرسی داخلی به نحو شایسته در سازمان‌ها بوده تا از این طریق بتواند نارسایی‌ها و محدودیت‌های نظارتی و کنترلی سازمان‌ها را با تدوین ضوابط و مقررات اجرایی مناسب تا حدودی مرتفع سازد.

* عضو پیوسته انجمن حسابرسان داخلی آمریکا (IIA)