فارس- رییس سازمان بورس و اوراق بهادار جزئیات انقلاب بزرگ بازار سرمایه و ابعاد معاملات آنلاین تریدینگ را اعلام کرد و ضمن ارائه توصیه‌هایی به کارگزاران و مردم، پیش‌بینی کرد تا ۵ سال آینده، ۵۰‌درصد معاملات بازار سهام از طریق معاملات مستقیم انجام شود. راه‌اندازی معاملات الکترونیکی سهام یا همان Online Trading در حالی از سال‌ها پیش در اغلب بورس‌های دنیا به کار‌گرفته شده که بعد از پیگیری دو سال اخیر مسوولان بازار سرمایه،‌ این آرزوی بزرگ فعالان بازار سهام ایران طی روزهای آینده محقق شده و جامه عمل می‌پوشد تا برای اولین بار امکان دادوستد مستقیم سهام ۳۳۷ شرکت بورسی فراهم شده و از فردا به طور آزمایشی و محدود معاملات واقعی سهام با این روش آغاز می‌شود.

علی صالح‌آبادی در این باره معتقد است: بازار سرمایه‌ کشور با تحول بسیار مهمی مواجه شده و راه برای از بین برداشتن مرزهای بورس ایران

باز شده است. صالح‌آبادی پیش‌بینی کرد تا ۵ سال آینده حدود ۵۰‌درصد از معاملات بازار سهام ایران در قالب دادوستد مستقیم و الکترونیکی باشد. چنانچه فردا این برنامه عملی شود، ۱۳ تیر ماه ۱۳۸۹ سرفصل نوینی در تاریخ ۴۳ ساله بورس خواهد بود.

ابعاد فنی معاملات آنلاین تریدینگ

رییس هیات‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه پروژه معاملات آنلاین تردینگ از ۵/۱ سال پیش آغاز شده، خاطرنشان کرد: شرکت مدیریت فنا‌وری بورس تهران در این مدت تلاش گسترده‌ای داشت و پروتکل ارتباطی و سامانه مدیریت سفارش‌های (OMS) کارگزاران را تدارک دید و از بین دو پروتکل تبادل پیام برای مبادله اطلاعات مبادلات شامل MMTP و Fix، از پروتکل MMTP برای برقراری ارتباط با هسته معاملات بورس استفاده کرد.

صالح‌آبادی ادامه داد: هم‌اکنون از بین ۶ شرکت نرم‌افزاری، دو شرکت تدبیرپرداز و رایان‌ هم‌افزا سامانه OMS را تهیه کرده‌اند که مورد بررسی و تایید شرکت مدیریت فن‌آ‌وری قرار‌گرفته است. چهار شرکت دیگر هم در حال تکمیل آن هستند.

وی افزود: مقرر شده امضای دیجیتال در سامانه OMS نصب و غیرقابل دستکاری باشد اما شرکت‌های نرم‌افزاری می‌توانند با تهیه کپی در جای دیگری، هرگونه تغییرات و ارفاقی را اعمال کنند و دوباره با امضای دیجیتال، آن را نصب کنند و دوباره بسته شود.

به گفته وی شرکت نرم‌افزاری تدبیرپرداز در حالی نرم‌افزار مربوطه را فعلا در اختیار کارگزاری مفید (سهامدار عمده تدبیرپرداز) قرار می‌دهد که شرکت رایان هم‌افزا، دیگر کارگزاران را تجهیز کرده است.

آخرین آماده‌سازی

صالح‌آبادی با اشاره به انتقاد برخی افراد مبنی بر اعلام راه‌اندازی آزمایشی معاملات آنلاین تردینگ در خرداد و وجود تاخیر در آن توضیح داد: در حالی طبق برنامه‌ریزی فشرده، مقدمات نرم‌افزاری این معاملات فراهم بود که دلیل تاخیر در راه‌اندازی، لزوم هماهنگی‌های لازم بود. این در حالی است که دو نرم‌افزار تهیه شده مشکل خاصی ندارند و برخی ایرادات جزئی قابل اغماض است.

سخنگوی سازمان بورس ادامه داد: اعمال برخی از تغییرها در روزهای معاملاتی امکان‌پذیر نبود، بنابراین پنج‌شنبه گذشته که بازار سهام تعطیل بود تغییرهای لازم در سرورها انجام شد.

یکشنبه تاریخی بورس تهران

صالح‌آبادی در برابر این پرسش که معاملات آزمایشی آنلاین تریدینگ از چه زمانی و با چه مراحلی آغاز می‌شود؟ پاسخ داد: در نظر داریم از فردا معاملات آزمایشی اما واقعی سهام شرکت‌های بورس را از این طریق آغاز کنیم. این در حالی است که در مرحله اول فقط معامله‌گران شرکت‌های کارگزار حاضر در تهران می‌توانند به صورت الکترونیکی خرید و فروش کنند. اما با فاصله چند روز معامله‌گران شهرستان‌ها و سپس مشتریان حقیقی و حقوقی مدنظر شرکت‌های کارگزاری از این امکان استفاده خواهند کرد. در مرحله آخر هم عموم مردم قادر به بهره‌برداری خواهند شد.

به گفته وی امکان فنی معاملات سهام ۳۳۷ شرکت کنونی بورس برای همگان وجود دارد اما به دلیل وجود ریسک‌ کارگزاران و آغاز کار بودن معاملات الکترونیکی، چنین مرحله‌بندی در نظر‌گرفته شده است.

اتصال بانک‌ها تا یک ماه آینده

رییس سازمان بورس در واکنش به این پرسش که آیا برای مبادلات پولی معاملات سهام از این روش، با بانک‌ها مذاکرات و هماهنگی‌هایی شده یا خیر؟ پاسخ داد: سامانه مدیریت سفارش یا OMS بانک‌ها هنوز آماده نشده است. برای همین محدودیت‌هایی در آغاز وجود دارد و همگان نمی‌توانند از معاملات مستقیم سهام استفاده کنند. چون کارگزاران مسوول پرداخت‌ها و انجام سفارش‌ها خواهند بود.

صالح‌آبادی ادامه داد: در این میان با بانک ملت هماهنگی شده که تا یک‌ماه دیگر OMS این بانک‌ آماده خواهد شد، اما با توجه به برخورداری سهامداران از حساب‌های مختلف دیگر، بانک‌های دیگر می‌توانند چنین امکانی را برای مشتریان فراهم کنند.

گسترش معاملات آنلاین

صالح‌آبادی با بیان اینکه مراحل آزمایشی معاملات آنلاین تریدینگ تا پایان سال طول خواهد کشید، ادامه داد: امیدوارم اکثر شرکت‌های کارگزاری تا نیمه اول سال آینده از این روش بهره‌مند شوند. پیش‌بینی می‌کنم به دو دلیل ظرف ۵ سال آینده ۵۰‌درصد معاملات بازار سهام از این طریق باشد.

وی افزود: پهناور بودن کشور و برخورداری از جمعیت جوان و علاقه‌مند به اینترنت و معاملات الکترونیکی از جمله دو دلیل چنین پیش‌بینی یاد شده هستند.

انقلاب بزرگ بازار سرمایه

این مقام مسوول در واکنش به این نکته که وجود برخی مشکلات در نرم‌افزار پس از معاملات (Post Trade) موانعی برای شرکت‌های کارگزاری در معاملات الکترونیکی ایجاد خواهد کرد، خاطرنشان کرد: این مشکل کارگزاران مربوط به دسترسی روزانه تغییرات مالکیت سهامداران است که توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی برطرف خواهد شد.

صالح‌آبادی تحولات ناشی از به‌کارگیری معاملات آنلاین تریدینگ را با اهمیت دانست و گفت: واقعیت این است که بدون نرم‌افزار معاملات جدید، چنین امکانی وجود نداشت. بعد از رفع مشکلات آن در سال ۸۷ (زمان به‌کارگیری سیستم معاملات موسوم به جم) سیستم معاملات در سال گذشته پایدار شد. به محض چنین جریانی، به فکر عملیاتی کردن معاملات الکترونیکی و مستقیم سهام افتادیم.

وی تاکید کرد: این اتفاق، انقلاب بزرگ بازار سرمایه و نقطه عطف و سرفصل جدیدی در بازار سرمایه است که امکان دسترسی راحت و همگانی، مهم‌ترین دستاورد آن است. از طرف دیگر با به‌کارگیری این روش، مرزهای بورس ایران حذف و همه سرمایه‌گذاران از هرجای دنیا می‌توانند به بورس تهران وصل شوند.

تالارهای بورس حذف نمی‌شوند

عضو شورای عالی بورس در پاسخ به این پرسش که با توجه به گسترده شدن الکترونیکی سهام طی چند سال آینده، آیا امکان حذف شعب کارگزاران و تالارهای منطقه‌ای وجود خواهد داشت یا خیر؟ خاطرنشان کرد: بر اساس تکلیف برنامه چهارم توسعه در خصوص توسعه فیزیکی بورس، هم‌اکنون حدود ۵۷۰ ایستگاه معاملاتی بازار سهام در سراسر کشور داریم که در قالب تالارهای منطقه‌ای، تالارهای اختصاصی کارگزاران و دفاتر آنها هستند. بنابراین به مانند سیستم بانکی که هنوز برخی با مراجعه حضوری نیاز‌ها را برآورده می‌کنند، راه‌اندازی معاملات آنلاین تریدینگ منافاتی با وجود تالارها و شعب کارگزاری‌ها ندارد و نمی‌توان انتظار داشت که همه مردم از این سیستم استفاده کنند.

توصیه‌هایی به کارگزاران و سهامداران

این مقام مسوول در برابر این پرسش که چه توصیه‌هایی برای سهامداران و کارگزاران دارد؟ خاطرنشان کرد: با توجه به وجود امکانات مناسب و بازار بالقوه بازار سرمایه، کارگزاران می‌توانند با برنامه‌ریزی و زمان‌بندی به سمت راه‌اندازی این نوع معاملات بروند و ظرف یکسال آینده این خدمات را به مردم ارائه دهند.

صالح‌آبادی ادامه داد: سهامداران ناآشنا در حالی می‌توانند با آموزش‌های لازم از این روش استفاده کنند که سهامداران آشنا به اینترنت می‌توانند به سمت این نوع معاملات حرکت کنند.

افزایش کارگزاران زیان‌ده

صالح‌آبادی در بخش پایانی به طرح موضوع زیان‌ده بودن تعدادی از ۸۷ شرکت کارگزاری بورس اشاره کرد و اظهار داشت: چنین اتفاقی نه تنها منفی نیست، بلکه نکته مثبتی است، چرا که در حالی طبق دستورالعمل رتبه‌بندی کارگزاران، زمینه ارتقای صنعت کارگزاری فراهم شده که تعدادی از شرکت‌ها به این مقوله توجهی ندارند. بنابراین زیان ده شدن تعدادی از کارگزاران کاملا طبیعی است.

وی در خاتمه گفت: کارگزاران در ترسیم وضعیت حال و آینده خودمختارند و می‌توانند نسبت به بهبود و توسعه خدمات اقدام کنند یا نکنند، اما پیش‌بینی من است در صورت عدم استفاده کارگزاران از معاملات آنلاین تریدینگ، تعداد کارگزاران زیان‌ده در آینده بیشتر

هم شود.