سید حسن مرتضوی کیاسری- «تعدیلات سنواتی» موضوعی است که همه ساله با نزدیک شدن به زمان برگزاری مجامع شرکت‌ها، نگرانی‌های زیادی را به وجود می‌آورد. نگرانی‌های یاد شده بیشتر به خاطر بیم از جابه‌جا شدن منافع بین سهامداران،ناکارآمدی گزارش حسابرسان و نا کارآیی بازارهای سرمایه است، ولی با این حال هنوز اراده جمعی برای رفع این نگرانی‌ها شکل نگرفته است. مراجع حرفه‌ای حسابداری و حسابرسی، حسابرسان مستقل شرکت‌ها، مجامع عمومی، متولیان بازار سرمایه، مراجع قانون‌گذاری و نهاد‌های اجرایی هر کدام به نوعی می‌توانند در شکل‌گیری این اراده نقش داشته باشند. یکی از مهم‌ترین انتظارها در این باره، از بین بردن خلأ‌های ناشی از نبود مقررات و ضوابط بازدارنده است که نبود استانداردهای حسابداری و حسابرسی و قوانین و مقررات مالیاتی از این جمله اند. طبق استانداردهای حسابداری، آثار با اهمیت اصلاح اشتباه‌های سال (های) مالی گذشته، باید به حساب تعدیلات سنواتی منظور و اقلام مقایسه‌ای دوباره ارائه شود. این الزام تنها مورد مرتبط در استانداردهای حسابداری و حسابرسی است که آن هم اغلب، مجوزی برای وجود اشتباه در گزارش‌های مالی تلقی می‌شود که با رعایت این مورد ساده، رضایت حسابرسان هم در خصوص اشتباه سال(های) گذشته شرکت با آن همه آثار مالی و حقوقی فراهم می‌شود. بنابراین بازبینی استانداردهای حسابداری و گنجاندن الزام‌های بازدارنده و حداقل الزام به افشای بیشتر در گزارش‌های مالی ضروری به نظر می‌رسد. علت کشف نشدن در دوره وقوع، اقدام‌های مدیریت برای کشف اشتباه‌های مشابه در دوره گزارش‌گری و...هم از جمله موارد افشا می‌تواند باشد. متولیان بازار سرمایه هم می‌توانند الزاماتی از جمله در خصوص بهبود کنترل‌های داخلی و محدودیت پذیرش در این مورد خاص و همچنین الزاماتی برای حسابرسان مقرر کنند. با این که وجود تعدیلات سنواتی در موارد بسیاری می‌تواند نشانه کم کاری حسابرس در سال گذشته باشد، اما هیچ‌گونه ضابطه و استانداردی در این باره برای حسابرسان وضع نشده است. یادآور می‌شود در بخش ۵۶ استانداردهای حسابرسی، به نحوه برخورد با رویداد‌های پس از تاریخ ترازنامه، پرداخته شده است که موضوع جداگانه‌ای است. الزامات و رهنمود‌هایی درباره گزارش حسابرس برای صورت‌های مالی حاوی تعدیلات سنواتی؛ برخورد با اشتباه‌های کشف شده پس از انتشار گزارش، بازبینی در برنامه‌ریزی و اجرای عملیات (نسبت به حسابرسی گذشته) و الزام‌های حرفه‌ای در باره پذیرش کار واحدهایی که صورت‌های مالی آنها هر ساله حاوی تعدیلات سنواتی است؛ از کاستی‌های استاندارد‌های حسابرسی به نظر می‌رسد. در خصوص جوانب مالیاتی ناشی از انتقال سود به دوره‌های بعد و مسوولیت‌های مدنی ناشی از جابه‌جایی منافع بین سهامداران، اصلاح یا وضع مقررات تازه می‌تواند اثر بخش باشد. طبق مقررات مالیاتی کنونی، برخورد با درآمد یا هزینه سال(های) گذشته که در حساب‌های سال مورد رسیدگی ثبت می‌شود، همانند برخورد با درآمد و هزینه‌های سال مورد رسیدگی است. در پایان، جدی‌گرفتن خطر تعدیلات سنواتی برای امنیت بازار سرمایه و سهام و آگاهی بخشی از شدت آثار موضوع، خواهشی دلسوزانه از همه آنهایی است که می‌توانند در این باره اثر‌گذار باشند.