مهم‌ترین رخدادهای بورس 88 از نگاه 13 کارشناس بازار
گروه بورس- اعظم شریفی: امروز آخرین روز معاملات بورس تهران در سال 88 است. معاملات بورس امسال یادآور روزهای طلایی سال 82 برای بورس بازانی بود که توانستند بازدهی قابل‌توجهی را در عین رکود گسترده اقتصادی کسب کنند.

به نظر می‌رسد فراز و فرودهای سیاسی و حاشیه‌های سال ۸۸، کمترین تاثیر را در بورس تهران داشت.
به این ترتیب ارقام جالب‌توجهی که در معاملات بورس امسال رقم خورد، برتری بازدهی بازار سرمایه نسبت به دیگر بازارهای رقیب را به رخ کشید. افزایش ارزش بازار و بازدهی بورس که در کنار ورود شرکت‌های بزرگ و بانک‌های دولتی رقم خورد، ثبات شاخص و خوش‌بینی سهامداران را به همراه داشت که باعث شد معامله‌گران بر خلاف سه چهار سال گذشته در بازار سرمایه بمانند تا جایی که اخبار و شایعات تنها در مقاطع کوتاهی بازار را ملتهب کرد و بورس تهران با انعطاف‌پذیری خود دوباره پرواز شاخص را تجربه کرد.
اما اینکه مهم‌ترین اتفاق بورس تهران در این سال رویایی چه بوده است، موضوع گزارشی است که فعالان بازار به آن پاسخ داده‌اند.
چهار رویداد مهم بازار از نگاه مدیرعامل بورس
مدیرعامل بورس اوراق بهادار تهران افزایش حجم معاملات و افزایش نقدشوندگی بازار را مهم‌ترین رخداد سال جاری بازار سرمایه اعلام کرد. حسن قالیباف اصل در گفت‌وگو با خبرنگار دنیای اقتصاد افزود: نسبت گردش معاملات در سال گذشته ۳۱‌درصد بوده که امسال به ۳۳ درصد رسیده است که رویداد مهمی در بورس به شمار می‌رود.
سخنگوی بورس اوراق بهادار تهران ملحق شدن دو صنعت بیمه و حفاری به بازار سرمایه و مطرح شدن بحث‌های جدیدی مثل اوراق آتی سهام و ابزارهای جدید مالی را از دیگر اتفاق‌های مهم بازار سرمایه ذکر کرد و افزود: در سال 88 مقدمات راه‌اندازی معاملات اوراق آتی سهام فراهم شد و کمیته فقهی به همراه هیات مدیره سازمان این موضوع را تصویب و شورای بورس هم اجازه راه‌اندازی این بازار را داده است. از طرفی دیگر دسترسی آسان به بازار و معاملات آنلاین نیز مورد توجه قرار گرفت.
قالیباف معامله ۵۰‌ به اضافه یک سهم مخابرات ایران به عنوان بزرگ‌ترین معامله تاریخ بورس تهران را از دیگر رخدادهای مهم بازار سرمایه در سال ۸۸ عنوان کرد.
بازدهی بی‌نظیر؛ ویژگی بورس 88
دبیر کانون کارگزاران کسب بازدهی بی‌نظیر را ویژگی خاص بورس ۸۸ توصیف کرد.
خرازی با اشاره به کسب میانگین بازدهی 57‌درصدی کل بازار، گفت: موضوع مهم‌تر به نوعی مربوط به گردش 18‌هزار میلیارد تومانی معاملات است که تحرک و پویایی بازار را نشان داد، به گونه‌ای که در غیاب بازارهای رقیب، بورس تهران جذابیت قابل‌توجهی برای سرمایه‌گذاران داشت. وی به معامله تاریخی مخابرات اشاره کرد و گفت: معامله مخابرات یک معامله بود اما به هر حال شرایطی را رقم زد تا بورس تهران تجربه یک معامله 8هزارمیلیارد تومانی را در کارنامه خود ببیند.
لایحه توسعه ابزارها؛ اقدام ارزشمند بورس
اما رییس کارگزاری مهر آفرین تصویب لایحه توسعه ابزارها و نهادهای مالی را مهم‌ترین اتفاق بورس تهران دانست و گفت: این اقدام ارزشمند بورس در سال 88 رقم خورد تا بسترساز و زمینه‌ساز حرکت گسترده‌تر بورس در سال‌های آینده باشد. شاهین چراغی افزود: ابعاد تصویب این قانون باعث شد تا فضای خوبی برای فعالیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری ایجاد شود. همچنین معافیت مالیاتی لحاظ شده در این لایحه چشم‌انداز روشنی را موجب می‌شود.
وی تاکید کرد: از سوی دیگر برای اولین بار سازمان بورس پیشنهادهایی را برای لایحه بودجه ۸۹ ارائه کرد که توجه به آنها می‌تواند ورود شرکت‌های اصل۴۴ به بورس را شفاف‌تر کند و تاثیر زیادی بر رونق بورس تهران داشته باشد.
رونق صندوق‌های سرمایه‌گذاری
همچنین معاون شرکت تامین سرمایه نوین کسب بازده بالای ۵۰‌درصد شاخص را مهم‌ترین اتفاق بورس امسال عنوان کرد. علی اسلامی بیدگلی گفت: کاهش نرخ بهره بانکی و رکود در بازار مسکن از دلایل اصلی گرایش به سمت بازار بود. از طرفی رونق چشمگیر صندوق‌های سرمایه‌گذاری اتفاق دیگری بود که با تنوع بخشیدن به بازار سرمایه تضمین مناسبی را برای سرمایه‌گذاران با ریسک‌پذیری کمتر به همراه داشت.
P/E نقطه قوت بورس امسال
در همین رابطه عسکری مارانی افزایش P/E بازار سرمایه را مهم‌ترین اتفاق بورس تهران ذکر کرد. این کارشناس بازار سرمایه با بیان این مطلب افزود: به رغم رکود گسترده اقتصادی، بورس تهران بازدهی مناسبی را با ورود شرکت‌های اصل۴۴ رقم زد و مهم‌تر اینکه معامله‌گران حضور گسترده‌ای را در بازار سرمایه داشتند.
مارانی معامله مخابرات را از نظر حجم و ارزشی که این معامله داشت، اتفاق مهم دیگر بورس تهران دانست. وی گفت: اصولا معامله شرکت‌های مخابرات در همه جای دنیا ارقام بالایی دارند و این معامله ظرفیت بورس تهران را برای پذیرش شرکت‌های بزرگ نشان داد.
مهمان‌های بزرگی که پایشان به بورس باز شد
مدیرعامل شرکت تامین سرمایه امین ورود شرکت‌های بزرگ به بازار سرمایه را مهم‌ترین رویداد سال 88 بورس تهران قلمداد کرد.
محمد آرام در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد افزود: در سال جاری شرکت‌های بزرگی مثل بانک صادرات، بانک تجارت، بیمه البرز و حفاری شمال وارد بورس تهران شدند که در رونق بازار و افزایش حجم معاملات بسیار تاثیرگذار بود.
وی معامله عمده مخابرات را دیگر رخداد مهم بازار سرمایه در سال جاری بیان کرد و گفت: واگذاری مخابرات، به تعبیری عرضه یک شرکت نبود بلکه خصوصی شدن یک صنعت بود، خصوصی‌سازی که در تاریخ 40 ساله بورس سابقه نداشت.
آرام، تامین مالی شرکت‌های بورسی را از طریق اوراق مشارکت به ارزش ۷۵۰میلیارد تومان از دیگر اتفاق‌های مهم بازار در سال ۸۸ دانست و افزود: امسال برای نخستین بار در تاریخ بازار سرمایه، سازمان بورس به عنوان مرجع ناظر و صدور مجوز، اجازه صدور ۷۵۰میلیاردتومان اوراق مشارکت را صادر کرد و برای سال آینده نیز برنامه صدور مجوز انتشار ۲هزار و ۵۰۰میلیارد تومان اوراق مشارکت به عنوان یک ابزار مالی مناسب در دستور کار است.
او راه‌اندازی سیستم اطلاع‌رسانی کدال را دیگر اتفاق مهم بازار عنوان کرد و گفت: راه‌اندازی این سیستم باعث شفافیت و توسعه اطلاع‌رسانی در بازار سرمایه شد.
افزایش همکاری بورس و جامعه حسابداران
عضو شورای عالی انجمن حسابداران خبره ایران از افزایش همکاری‌های جامعه حسابداران رسمی ایران با بورس به عنوان مهم‌ترین اتفاق سال 88 در حوزه حسابداری و حسابرسی یاد کرد.
هوشنگ خستویی در گفت‌وگو با خبرنگار ما با اشاره به ضرورت گسترش همکاری‌های یاد شده پیشنهاد کرد: مدیران بازار سرمایه در سال آینده باید به طور مستقیم با ارکان جامعه حسابداران رسمی، نشست‌هایی داشته باشند تا از ایجاد حاشیه‌های بازدارنده جلوگیری شود.
وی افزود: ایجاد ارتباط تنگاتنگ بین دو نهاد یاد شده و روان‌سازی همکاری آنها ضمن رعایت تمام موازین، به اطمینان‌بخشی در بازار سرمایه کمک شایانی خواهد کرد. خستویی در پایان گفت: در نشست‌های مورد نظر، نقاط تیره موجود باید بررسی و روشن شود و حتی اگر در برخی موارد کاستی‌هایی مشاهده می‌شود، به معماری مجدد در این حوزه‌ها پرداخت.
جای خالی حسابرسی مالیاتی
در این میان یکی از حسابداران رسمی به اتفاقات ناخوشایند سال88 در حرفه حسابرسی اشاره کرد.
غلامحسین دوانی مشارکت نامطلوب برخی حسابرسان در قراردادهای مناقصه‌ای و پذیرفته نشدن گزارش‌های حسابرسی مالیاتی از سوی سازمان امور مالیاتی را از نقاط نامطلوب حرفه حسابرسی در سال ۸۸ نامید.
باز هم بلوک 50‌درصدی مخابرات
معامله بلوک ۵۰‌درصدی مخابرات نیز از دید رییس اداره امور بورس‌ها و بازارها مهم‌ترین اتفاق امسال بورس تهران است.
خواجه نصیری تاکید کرد: ارزش معاملات بورس تهران با این معامله رشد قابل‌توجهی کرد که اهمیت زیادی داشت. همچنین تصویب قانون توسعه ابزارهای مالی خلأهای زیادی را که سال‌ها پیش روی سرمایه‌گذاران بود، از میان برداشت.
ماهیت حقوقی صندوق‌های سرمایه‌گذاری
از سوی دیگر معاونت عملیات شرکت سپرده‌گذاری مرکزی به ابعاد تصویب قانون جدید بازار سرمایه و لایحه توسعه ابزارهای مالی اشاره کرد و گفت:‌ این قانون به صندوق‌های سرمایه‌گذاری ماهیت حقوقی بخشید تا برای اولین بار نهادهای با سرمایه باز در بازار سرمایه داشته باشیم.
سلطانی‌نژاد همچنین تاکید بر جنبه حقوقی خواسته‌های سهامداران را از دیگر رخدادهای مهم سال ۸۸ دانست و گفت: عملکرد هیات داوری به عنوان مرجع رسیدگی به اختلافات بورس، امسال موجب دلگرمی فعالان بورس تهران بود.
نقش فعال «خصوصی‌سازی»
نایب رییس هیات مدیره بورس هم با اشاره به نقش فعال خصوصی‌سازی در بورس ۸۸ گفت: شرکت‌های بزرگی که امسال وارد بورس شدند، معاملات عمده بانک‌ها و افزایش مشارکت نهادها و موسسات نهادهای مالی و اعتباری از مشخصات بارز معاملات امسال بورس تهران بود.
رهبر خاطرنشان کرد: از سوی دیگر تصویب لایحه توسعه ابزارها که معافیت‌های مالیاتی را مد نظر قرار داد و عملکرد صندوق‌ها را توسعه داد نیز سهم بالایی در عمق بخشیدن به بازار سرمایه داشتند، به طوری که معاملات امسال، چراغ راه آینده بورس تهران خواهد بود.
رهبر به نسبت ۳۰‌درصدی سهام دادوستد شده در مقابل ارزش بازار اشاره کرد و افزود: بازده بورس امسال ارقام قابل‌توجهی را به خود دید که با کاهش توقف نمادها و تامین منابع مالی ارزان در شرکت‌ها برای طرح‌های توسعه، رونق زیادی را برای بورس تثبیت کرد.
دبیر کانون نهادهای سرمایه‌گذاری نیز تصویب قانون توسعه ابزارهای مالی را مهم‌ترین اتفاق بورس برای سرمایه‌گذاران و فعالان بازار سرمایه ذکر کرد. شاپور محمدی به اختیارات ناشی از این ابزارهای مالی اشاره و تاکید کرد: این قانون مهم‌ترین تحولی بود که برای بورس پدید آمد تا امکانات لازم را برای شفاف‌سازی بیشتر و معافیت‌های مالیاتی جذاب‌تر فراهم کند.
توسعه ابزارهای مالی برای جذابیت بورس
همچنین یک کارشناس دیگر بازار سرمایه با اشاره به اینکه مهم‌ترین اتفاقات امسال در دو حوزه برای بورس و درون بورس رخ داد، گفت: تصویب لایحه توسعه ابزارها و نهادهای مالی مهم‌ترین اتفاق برای بورس و افزایش جذابیت سرمایه‌گذاری در بورس مهم‌ترین اتفاق درون بازار سرمایه بود. علیرضا کدیور تاثیر بلندمدت تصویب ابزارهای مالی را برای سال‌های بعد مورد توجه قرار داد و گفت: مزیت امسال بورس در کنار رکود بازارهای موازی، افزایش 57‌درصدی میانگین بازدهی و شاخص بورس تهران را رقم زد. این در حالی است که زمستان بورس امسال نیز پربازده‌ترین فصل در کل بورس طی 10 سال گذشته بود. کدیور خاطرنشان کرد: سیاست‌های دولت در بخش‌های رقیب به گونه‌ای بود که امسال را برای بورس‌بازان طلایی کرد.