گارو هوانسیان فر*

معنی حسابرس حداقل برای حسابرسان کاملا روشن است. طبق استانداردهای حسابرسی، حسابرس به فرد یا

موسسه‌ای گفته می‌شود که مسوولیت نهایی حسابرسی صورت‌های مالی یا ارائه خدمات مرتبط را به عهده دارد. معنی خوب هم که در هر فرهنگی نوشته شده و برای خوانندگان کاملا روشن است. معنی بد هم که عکس لغت خوب است، برای خوانندگان عزیز نیاز به ترجمه و تفسیر ندارد، ولی معنی عبارت «حسابرس خوب» یا عبارت «حسابرس بد» چیست؟ عده‌ای «حسابرس خوب» و «حسابرس بد» را به صورت زیر تفسیر می‌کنند:

«حسابرس خوب» حسابرسی است که صورت‌های مالی ارائه شده توسط واحد مورد رسیدگی را طبق استانداردهای حسابرسی انجام دهد و در نهایت به صورت بی‌طرفانه نسبت به آن اظهارنظر حرفه‌ای خود را اعلام کند. به عبارت دیگر، هر موردی که نسبت به صورت‌های مالی مورد رسیدگی مشاهده و کشف می‌کند و باید طبق استانداردهای حسابرسی در گزارش حسابرسی خود بیاورد، در گزارش حسابرسی خود منعکس کند، بدون توجه به هر گونه ملاحظاتی و عواقب آن.

طبق نظر همین عده، «حسابرس بد» کسی است که یا حسابرسی صورت‌های مالی را طبق استانداردهای حسابرسی انجام ندهد یا موارد کشف شده را طبق نظر مسوولان واحد مورد رسیدگی حذف و به قول معروف یک گزارش تمیز ارائه دهد. عده‌ای نیز «حسابرس خوب» و «حسابرس بد» را به صورت زیر معنی می‌کنند: «حسابرس خوب» حسابرسی است که هیچگونه مزاحمتی برای صاحبکار ایجاد نکند و همه مسائلی را که می‌بیند و کشف می‌کند نادیده بگیرد و در طی مدت زمان بسیار کوتاهی محل صاحبکار را ترک کند و در نهایت نسبت به صورت‌های مالی واحد مورد رسیدگی اظهارنظر مقبول یا حداکثر در حالت بسیار بد، اظهارنظر مشروط با بندهایی که به هیچ وجه به مسوولان واحد مورد رسیدگی بر نمی‌گردد، ارائه دهد.

طبق نظر همین عده، «حسابرس بد» کسی است که کلیه حساب‌ها و صورت‌های مالی واحد مورد رسیدگی را به دقت و طبق استانداردهای حسابرسی رسیدگی کند و در نهایت کلیه واقعیت‌های موجود که باید طبق استانداردهای حسابرسی در یک گزارش حسابرسی درج شود، بدون هیچ گونه ملاحظاتی، در گزارش خود بیاورد. حال کدام یک از تعاریف و تفسیرهای فوق صحیح است، بستگی به این دارد که از چه چشمی و از چه زاویه‌ای به کار حسابرس نگاه کنیم و به هیچ وجه نمی‌توان نظر قطعی در مورد صحت و مطلوب بودن هر کدام از تعاریف و تفسیرهای فوق اظهارنظر کرد. این تصمیم گیری را به خود خوانندگان این نوشتار واگذار می‌کنم.

حال اگر از اینجانب اظهارنظر حرفه‌ای خواسته شود که کدام یک از تعاریف فوق را قبول دارم، باید عرض کنم که سوال دارای ابهام اساسی است و باید نسبت به خود مطلب یعنی «حسابرس خوب و حسابرس بد چه کسی است»، عدم اظهارنظر کنم. ولی نظر غیرحرفه‌ای اینجانب در مورد این موضوع این است که هر حسابرسی باید سعی کند که حسابرس خوبی باشد، ولی خوب از نظر و دیدگاه چه کسی یا کسانی، خود حسابرس باید تشخیص دهد و تصمیم بگیرد. به قول معروف، صلاح مملکت خویش را

خسروان دانند.

*حسابدار رسمی

عضو پیوسته انجمن حسابداران خبره مدیریت انگلستان