شروین شهریاری

بورس تهران در ادامه روند اصلاح قیمت‌ها، هفته جاری را نیز با افت قیمت سهام سپری کرد و با ثبت بازدهی منفی ۷دهم‌درصدی عملا پنجمین هفته متوالی کاهش شاخص در بورس را رقم زد. رویدادی که تجربه آن از ابتدای سال جاری بی‌سابقه بوده است. بدین ترتیب بازار سرمایه مطابق با الگوی سنتی رفتار خود در حال تجربه روند کاهشی در نیمه دوم سال است که در صورت تداوم می‌تواند منجر به کاهش بازدهی ۴۴‌درصدی بورس در نیمه نخست سال ۸۸ شود.

در تحولات کلان حاکم بر بازار، سخنان برخی مقامات غربی مبنی بر پایان فرصت کشورمان در راستای حصول توافق تا پایان سال میلادی عملا فضایی توام با ابهام را در خصوص تحولات آتی در این حوزه رقم زده است. همچنین آغاز بررسی لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها در شورای نگهبان نیز عملا جزییات جدیدی در خصوص برنامه اجرایی این طرح را روشن نکرده است. در این میان برخی اظهارات مبنی بر منوط شدن اجرای لایحه به تاسیس صندوق مستقل هدفمند کردن یارانه‌ها - که عملا با مخالفت مجلس در متن لایحه نهایی گنجانده نشده است- باعث برخی گمانه‌زنی‌ها در خصوص احتمال تعویق اجرای لایحه شده است. در صورت تحقق این گمانه‌زنی‌ها صنایع انرژی بر در بازار سرمایه می‌توانند مورد اقبال کوتاه‌مدت سرمایه‌گذاران قرار گیرند.

زیان نوسان گیران

آنچه در هفته جاری بیش از پیش در روند معاملات جلب توجه می‌کرد نوسانات مکرر قیمت سهام برخی شرکت‌های شاخص بازار بود که با جمع‌آوری صف‌های فروش در ابتدای هفته با تعادل قیمتی مواجه شدند. این اتفاق در هفته‌های اخیر چندین بار تکرار شده است اما هر بار پس از ایجاد تعادل کوتاه‌مدت، بار دیگر عرضه سهام بر تقاضا غلبه کرده است و سطوح قیمتی را به محدوده‌ای پایین تر از قبل هدایت کرده است. بنابراین می‌توان گفت بازندگان اصلی جو کنونی بازار، معامله‌گران کوتاه‌مدت هستند که هر بار پس از تعادل نسبی بازار اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند اما به فاصله چند روز قیمت سهام خریداری شده را کمتر از پیش می‌بینند. بدین ترتیب به نظر می‌رسد هر چند در نیمه نخست سال جاری، برخی نوسانگیران بازدهی مناسبی از سرمایه‌گذاری خود کسب کردند، اما حال و هوای این روزهای بازار سرمایه چندان بر وفق مراد این گروه نیست.

عرضه‌های بلوکی در راه بورس

پس از تعویق بیش از یک ماه در عرضه بلوک ۲۰‌درصدی حفاری شمال و گذشت حدود سه هفته از تاریخ عرضه بلوک ۲۰‌درصدی مپنا، واگذاری دو بلوک مزبور مجددا در دستور کار قرار گرفته است. بر اساس اخبار موجود، بلوک «حفاری» در روز یکشنبه هفته آینده با قیمت پایه ۲۴۲۳‌ریال با شرایط نقد و اقساط راهی تابلوی بورس خواهد شد. البته در صورتی که قیمت تابلوی بورس بالاتر از رقم مزبور باشد، آن قیمت به عنوان پایه لحاظ خواهد شد. در حال حاضر گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر عرضه‌های کنترلی بر نماد این سهم در بازار وجود دارد که در توجیه آن تمایل به کنترل قیمت سهم با توجه به شرایط مناسب واگذاری و وجود خریدار بالقوه برای این بلوک ذکر می‌شود.

گزارشی هشدار آمیز برای سیمانی‌ها

هفته جاری فعالان بازار سرمایه شاهد انتشار گزارش شش‌ماهه سیمان بجنورد بودند که دربردارنده تعدیل منفی ۵۶‌درصدی پیش‌بینی سود نسبت به گزارش قبلی بود. با مراجعه به جزئیات این گزارش مشاهده می‌شود که راه‌اندازی طرح توسعه شرکت در سال جاری عمده‌ترین دلیل کاهش سودآوری «سبجنو» بوده است زیرا عملا درآمدهای شرکت نتوانسته است همپای هزینه‌های فزاینده آغاز به کار طرح از قبیل استهلاک، بهره وام‌های دریافتی و زیان تسعیر ارز رشد کند. البته کاهش تولید و فروش سیمان نیز در افت سودآوری شرکت موثر بوده است. به هر حال آنچه به عنوان نتیجه از گزارش اخیر «سبجنو» می‌توان دریافت این است که طرح‌های توسعه عظیم در بخش سیمان که در سال‌های گذشته آغاز به کار کرده‌اند، با توجه به ارزش جایگزینی قابل توجه آنها، عملا هزینه‌های سنگینی را بر سهامداران در سال‌های نخست راه‌اندازی تحمیل می‌کنند و این مساله در مورد واحدهایی که عمدتا با استفاده از منابع بدهی ارزی به اجرای طرح مشغولند، پررنگ تر است. بدین ترتیب می‌توان گفت هر چند درسال‌های گذشته توجیه احداث واحدهای سیمانی از منطق اقتصادی مناسبی برخوردار بوده است اما در شرایط کنونی، توجیه اجرای این طرح‌ها با توجه به واقعیات حاکم بر صنعت سیمان دستخوش تحولات جدی شده است.

خرید و فروش حقوقی‌ها

صندوق بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر از جمله نهادهای حقوقی فعال این هفته در معاملات سهام شرکت‌های دارویی بود. این شرکت از خریداران سهام در نمادهای «دسبحا» و «دکوثر» است. سرمایه‌گذاری غدیر نیز از جمله خریداران در نماد «وبشهر» است. همچنین از جمله خریداران روزانه سهام ایران خودرو می‌توان به سرمایه‌گذاری سمند و رنا شاره کرد. در نماد «حفاری» نیز رویارویی گروه مهراقتصاد و ساتا قابل اشاره است، به نحوی که زیرمجموعه‌های مهر اقتصاد در زمره خریداران قرار دارند و این در حالی است که ساتا اقدام به عرضه سهام در روز دوشنبه هفته جاری کرده است.

تلاش‌های موفقیت‌آمیز بازار پول

انتشار خبر اتمام فروش پیش از موعد اوراق مشارکت پالایشگاه آبادان (به مبلغ ۲۵۰۰‌میلیارد‌ریال با نرخ سود ۵/ ۱۶‌درصدی) نشانه‌ای دیگر از وجود نقدینگی سرگردان در جامعه و جذابیت بازار پول در هدایت این منابع به سمت خود است. مقایسه محتوای این خبر با وضعیت بازار سرمایه در این روزها -که با جوی رکودآمیز و کمبود تقاضا دست و پنجه نرم می‌کند - حکایت از برتری نسبی بازار پول در جذب منابع در برهه زمانی کنونی دارد. بنابرشواهد موجود، انتشار اوراق مشارکت با نرخ‌های گوناگون در کوتاه‌مدت کماکان در دستورکار خواهد بود که اولین گام در این راستا انتشار ۵۰۰‌میلیارد تومان اوراق مشارکت ۸ طرح فولادی تا پایان آذر ماه خواهد بود. با توجه به نرخ نسبتا جذاب اوراق در دست انتشار و شرایط بازخرید آن ( بدون کسر جریمه) به نظر می‌رسد در صورت عدم تغییر شرایط حاکم بر اقتصاد کشور، در کوتاه‌مدت بازار پول کماکان برتری خود را نسبت به رقیب دیرینه (بازارسرمایه) برای جذب منابع جدید حفظ کند.